Wskazania
Metronidazol jest wskazany do stosowania u dorosłych i dzieci w następujących wskazaniach: leczniczo w zakażeniach bakteriami beztlenowymi z rodzaju Bacteroides, Fusobacterium, Clostridium, Eubacterium, Veilonella, Peptococcus, Peptostreptococcus: posocznica, bakteriemia, zapalenie otrzewnej, ropień mózgu, zapalenie płuc, zapalenie szpiku, gorączka połogowa, ropień w obrębie miednicy mniejszej, zapalenie przymacicza, zakażenia ran po zabiegach chirurgicznych. Profilaktyka okołooperacyjna zakażeń spowodowanych bakteriami beztlenowymi szczególnie gatunkami z rodzaju Bacteroides i Streptococcus. Produkt zmniejsza częstość występowania zakażeń pooperacyjnych powodowanych przez bakterie beztlenowe. Należy wziąć pod uwagę oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych.
Dawkowanie
Zwykle zaleca się następujące dawkowanie. W leczeniu zakażeń bakteriami beztlenowymi: metronidazol podaje się dożylnie na początku leczenia u pacjentów, których objawy uniemożliwiają stosowanie doustne. Dorośli i dzieci >12 lat: dożylnie 100 ml 0,5% roztw. metronidazolu (500 mg metronidazolu), co 8 h. Preparat należy podawać nie szybciej niż 5 ml/min. Maks. dożylna dawka dobowa metronidazolu dla dorosłych wynosi 4 g. Lek stosuje się najczęściej przez 7 dni, chociaż w ciężkich zakażeniach bakteriami beztlenowymi nawet przez 2-3 tyg. Dzieci do 12 lat: dożylnie w powolnym wlewie kroplowym 1,5 ml/kg mc. 0,5% roztw. metronidazolu (7,5 mg metronidazolu/kg mc.), co 8 h. Profilaktyka okołooperacyjna. Szczególnie podczas zabiegów chirurgicznych okrężnicy, odbytnicy lub zabiegów ginekologicznych. Podawanie produktu leczniczego należy rozpocząć na 5-10 minut przed zabiegiem operacyjnym. Dorośli i dzieci >12 lat: dożylnie 100 ml 0,5% roztw. metronidazolu (500 mg metronidazolu) w powolnym wlewie kroplowym. Kolejne, takie same dawki 0,5% roztw. metronidazolu stosować co 8 h do czasu przejścia, tak szybko jak to możliwe, na leczenie doustne. Zapobiegawczo stosować lek nie dłużej niż 12 h po zabiegu chirurgicznym. Dzieci do 12 lat: 1,5 ml/kg mc. 0,5% roztw. metronidazolu (7,5 mg metronidazolu/kg mc.). Stosowanie u pacjentów z niewydolnością wątroby. Metronidazol jest metabolizowany głównie na drodze utleniania w wątrobie. U pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby metronidazol metabolizowany jest powoli, czego efektem może być kumulowanie się metronidazolu i jego metabolitów w organizmie. Preparat może kumulować się w znacznym stopniu u pacjentów z encefalopatią wątrobową, a osiągane wysokie stężenia metronidazolu w osoczu mogą wywołać objawy encefalopatii. Dawkę dobową, którą można podawać raz/dobę, należy zmniejszyć do jednej trzeciej. Stosowanie u pacjentów z niewydolnością nerek. W niewydolności nerek biologiczny T0,5 metronidazolu nie zmienia się. Zmniejszenie dawek preparatu nie jest więc konieczne. U pacjentów poddawanych hemodializie metronidazol i jego metabolity są usuwane w ciągu 8 h trwania dializy. Natychmiast po dializie, metronidazol należy podać pacjentowi powtórnie. U pacjentów poddawanych dializie otrzewnowej przerywanej lub ambulatoryjnej ciągłej nie ma konieczności modyfikacji dawkowania. Pacjenci w podeszłym wieku. Preparat powinien być ostrożnie stosowany u pacjentów w podeszłym wieku, szczególnie podczas stosowania dużych dawek.
Uwagi
Preparat może być podawany dożylnie w postaci nie rozcieńczonej lub (u pacjentów otrzymujących dożylnie płyny infuzyjne) rozcieńczony w odpowiedniej ilości 0,9% roztworu chlorku sodu, 5% roztw. glukozy, 5% roztw. glukozy w 0,9% roztw. chlorku sodu, 20 i 40 mmol/l roztw. chlorku potasu (roztw. do infuzji należy przygotować bezpośrednio przed zastosowaniem). Pojemnik polietylenowy po sprawdzeniu szczelności oraz zerwaniu folii zabezpieczającej należy podłączyć do zestawu z igłą dwukanałową. Roztw. pozostały po infuzji nie może być powtórnie użyty. Nie należy stosować preparatu w razie wystąpienia widocznych zmian.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na inne pochodne 5-nitroimidazolu. I trymestr ciąży.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Metronidazol nie wykazuje bezpośredniego działania bakteriobójczego w stosunku do bakterii tlenowych i względnych beztlenowców. Istnieje ryzyko, że pomimo eliminacji Trichomonas vaginalis zakażenie gonokokowe może nadal się utrzymywać. Pacjentów należy poinformować, że przyjmowanie metronidazolu może spowodować ciemniejsze zabarwienie moczu. Ze względu na niewystarczające dowody występowania ryzyka mutagenności u ludzi, należy dokładnie rozważyć stosowanie metronidazolu przez dłuższy niż zwykle zalecany czas. Podczas stosowania metronidazolu zgłaszano przypadki ciężkich pęcherzowych reakcji skórnych, czasami śmiertelnych, takich jak zespół Stevens-Johnsona (ang. SJS) lub toksycznej nekrolizy naskórka (zespół Lyella) (ang. TEN). Większość zgłoszonych przypadków SJS wystąpiło w okresie 7 tyg. od rozpoczęcia leczenia metronidazolem. Pacjentów należy poinformować o objawach i uważnie obserwować reakcje skórne. Jeśli wystąpią objawy SJS lub TEN (np. objawy grypopodobne, postępująca wysypka często z pęcherzami lub zmianami na błonach śluzowych), należy przerwać leczenie. Metronidazol powinien być ostrożnie stosowany u pacjentów z czynną chorobą OUN. Pacjenci, u których w czasie leczenia wystąpiły zaburzenia neurologiczne (drętwienie, mrowienie kończyn lub drgawki), mogą przyjmować produkt tylko wtedy, jeśli korzyści z jego stosowania przewyższają ryzyko wystąpienia powikłań. Produkt należy ostrożnie stosować u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby oraz encefalopatią wątrobową. Pacjenci, u których przed i po leczeniu metronidazolem stwierdzono znaczne nieprawidłowości w obrazie krwi i wzorze odsetkowym, w razie konieczności powtórnego zastosowania metronidazolu powinni pozostawać pod obserwacją. W czasie leczenia należy kontrolować obraz krwi. Jeśli produkt leczniczy stosuje się dłużej niż przez 10 dni, kontrola taka jest bezwzględnie konieczna. Po zastosowaniu metronidazolu może wystąpić kandydoza w obrębie jamy ustnej, pochwy i przewodu pokarmowego, które wymagają odpowiedniego leczenia. Pacjentów należy poinformować, aby nie spożywali alkoholu podczas leczenia metronidazolem i przez co najmniej 48 h po zakończeniu terapii, ze względu na możliwość wystąpienia reakcji disulfiramowej. Metronidazol może wpływać na wskaźniki niektórych badań laboratoryjnych (AspAT, AlAT, LDH, trójglicerydy, glukoza). Metronidazol należy stosować ostrożnie u pacjentów przyjmujących równocześnie kortykosteroidy oraz u pacjentów podatnych na występowanie obrzęków, ponieważ produkt zawiera dość znaczną ilość sodu. Po rozpoczęciu leczenia metronidazolem w postaci do podawania ogólnoustrojowego u pacjentów z zespołem Cockayne'a, odnotowano przypadki ciężkiej hepatotoksyczności lub ostrej niewydolności wątroby, w tym o bardzo szybkim przebiegu, zakończone zgonem. Dlatego w tej grupie pacjentów metronidazol można stosować jedynie po dokładnej analizie stosunku korzyści do ryzyka oraz jeśli alternatywne sposoby leczenia nie są dostępne. Przed rozpoczęciem terapii, a także w trakcie jej trwania oraz po jej zakończeniu należy wykonać testy wątrobowe, aby upewnić się, że czynność wątroby mieści się w granicach normy lub że został osiągnięty poziom wartości początkowych. Jeśli parametry czynności wątroby będą znacznie podwyższone, należy zaprzestać stosowania produktu. Pacjentom z zespołem Cockayne'a należy doradzić, aby natychmiast przerwali przyjmowanie metronidazolu oraz zgłosili swojemu lekarzowi wszelkie objawy, mogące świadczyć o uszkodzeniu wątroby. Produkt leczniczy zawiera 3,1 mg sodu/1 ml, co odpowiada 0,15% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. 1 amp. 20 ml zawiera 62,04 mg sodu, co odpowiada 3,1% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Każdy pojemnik 100 ml zawiera 310,21 mg sodu, co odpowiada 15,51% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Należy wziąć pod uwagę u pacjentów ze zmniejszoną czynnością nerek i u pacjentów kontrolujących zawartość sodu w diecie. Produkt może być rozcieńczany. Podczas obliczania całkowitej zawartości sodu w przygotowanym, rozcieńczonym roztworze, należy brać pod uwagę zawartość sodu pochodzącego z rozcieńczalnika. W celu uzyskania dokładnej inf. dotyczącej zawartości sodu w roztw. wykorzystanym do rozcieńczenia produktu, należy zapoznać się z ChPL stosowanego rozcieńczalnika. Należy ostrzec pacjentów o możliwości wystąpienia senności, zawrotów głowy, dezorientacji, omamów, drgawek lub przemijających zaburzeń widzenia. Zaleca się, aby nie prowadzić pojazdów ani nie obsługiwać maszyn, jeśli wystąpią takie objawy.
Interakcje
Metronidazol nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych i przedłuża czas protrombinowy. Należy unikać równoczesnego stosowania tych preparatów. Jeśli jednoczesne stosowanie jest konieczne należy kontrolować czas protrombinowy i ustalić odpowiednią dawkę leku przeciwzakrzepowego. Nie wykazuje interakcji z heparyną. Metronidazol hamuje dehydrogenazę alkoholową i inne enzymy odpowiedzialne za proces utleniania alkoholu. U chorych równocześnie stosujących metronidazol i alkohol obserwowano objawy niepożądane podobne do występujących po disulfiramie, tj. zaczerwienienie twarzy, bóle głowy, nudności, wymioty, kurcze w obrębie jamy brzusznej, potliwość. Nie należy spożywać alkoholu podczas leczenia metronidazolem i co najmniej przez 48 h po odstawieniu leku. Podczas równoczesnego stosowania disulfiramu i metronidazolu mogą wystąpić ostre psychozy i dezorientacja, dlatego tych preparatów nie należy stosować równocześnie. Metronidazol można stosować po upływie 2 tygodni po odstawieniu disulfiramu. Podczas jednoczesnego stosowania metronidazolu i fenobarbitalu zmniejsza się T0,5 metronidazolu do około 3 godzin. Zmniejsza się również jego stężenie w surowicy, a zwiększa się stężenie metabolitu 2-hydroksymetylo metronidazolu. U pacjentów leczonych solami litu podczas leczenia metronidazolem, może się zwiększyć stężenie litu w surowicy krwi, nasilić jego toksyczność, mogą wystąpić objawy uszkodzenia nerek. Należy stopniowo zmniejszać dawki lub odstawić sole litu przed rozpoczęciem leczenia metronidazolem. Podczas jednoczesnego stosowania tych preparatów należy często kontrolować stężenie litu, kreatyniny i elektrolitów w osoczu. Podczas jednoczesnego stosowania metronidazolu z astemizolem i terfenadyną mogą wystąpić objawy niepożądane ze strony układu krążenia (zmiany w zapisie ekg, arytmie, blok serca, palpitacje, omdlenia, a nawet zejście śmiertelne). Nie należy równocześnie stosować tych preparatów. Cymetydyna, prawdopodobnie poprzez hamowanie metabolizmu metronidazolu w wątrobie, zwiększa T0,5 metronidazolu w surowicy i zmniejsza jego klirens. Metronidazol zmniejsza klirens fenytoiny i zwiększa jej stężenie w surowicy. Metronidazol może wchodzić w interakcje z busulfanem. Metronidazol należy do inhibitorów cytochromu P-450 3A4 (CYP 3A4), z tego względu może zmniejszać metabolizm preparatów, które są metabolizowane przez ten enzym. Metronidazol zmniejsza klirens 5-fluorouracylu, przez to może zwiększać jego toksyczność. U pacjentów przyjmujących cyklosporynę może zwiększyć się stężenie cyklosporyny w surowicy. Jeżeli istnieje potrzeba jednoczesnego stosowania cyklosporyny i metronidazolu należy kontrolować stężenie cyklosporyny i kreatyniny w surowicy.
Ciąża i laktacja
Nie przeprowadzono dobrze kontrolowanych badań z zastosowaniem metronidazolu u kobiet w ciąży. Metronidazol przenika barierę łożyska. Metronidazol jest przeciwwskazany w I trymestrze ciąży. W II i III trymestrze ciąży lek należy stosować tylko wtedy, jeśli potencjalne korzyści ze stosowania leku u matki przewyższają ryzyko szkodliwego wpływu na płód. Metronidazol przenika do mleka kobiecego, osiągając w nim stężenia bliskie stężeniom leku w osoczu, dlatego w okresie laktacji nie należy przyjmować preparatu. Jeśli jednak leczenie jest konieczne - należy rozważyć decyzję o przerwaniu karmienia. Jedynie podczas badań na zwierzętach wykazano potencjalnie negatywny wpływ metronidazolu na układ rozrodczy u samców przy podawaniu dużych dawek znacznie przekraczających maks. zalecaną dawkę dla człowieka.
Działania niepożądane
Częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u dzieci są takie same, jak u dorosłych. Ciężkie działania niepożądane występują rzadko przy stosowaniu zalecanych schematów leczenia. Lekarze, którzy chcą stosować długotrwałą terapię do leczenia stanów przewlekłych, przez okresy dłuższe niż zalecane, powinni rozważyć ewentualne korzyści terapeutyczne wobec ryzyka wystąpienia neuropatii obwodowej. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo rzadko) agranulocytoza, neutropenia, trombocytopenia, pancytopenia; (nieznana) leukopenia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) anafilaksja; (nieznana) obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, gorączka. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (nieznana) jadłowstręt. Zaburzenia psychiczne: (bardzo rzadko) zaburzenia psychotyczne, w tym splątanie i omamy; (nieznana) obniżenie nastroju. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo rzadko) encefalopatia (np. dezorientacja, gorączka, ból głowy, omamy, paraliż, wrażliwość na światło, zaburzenia wzroku i ruchu, sztywność karku) i podostry zespół móżdżkowy (np. zaburzenia koordynacji ruchowej, upośledzenie wymowy, zaburzenia chodzenia, oczopląs i drżenie), które mogą wpłynąć na decyzję o przerwaniu leczenia; senność, zawroty głowy, drgawki, bóle głowy; (nieznana) w trakcie intensywnego i/lub długotrwałego leczenia metronidazolem zgłaszano wystąpienie obwodowej neuropatii czuciowej lub przemijających napadów padaczkopodobnych. W większości przypadków neuropatia ustępowała po odstawieniu lub zmniejszeniu dawki produktu, aseptyczne zapalenie opon mózgowych. Zaburzenia oka: (bardzo rzadko) zaburzenia widzenia, takie jak podwójne widzenie i krótkowzroczność, w większości przypadków przemijające; (nieznana) neuropatia nerwu wzrokowego/zapalenie nerwu wzrokowego. Zaburzenia ucha i błędnika: (nieznana) zaburzenia słuchu i/lub utrata słuchu (w tym czuciowo-nerwowa), szum w uszach. Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) zaburzenia smaku, zapalenie śluzówki jamy ustnej, obłożony język, nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak ból w nadbrzuszu i biegunka. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (bardzo rzadko) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT, AlAT, fosfatazy alkalicznej), cholestatyczne lub mieszane zapalenie wątroby, uszkodzenia komórek wątroby, żółtaczka i zapalenie trzustki, ustępujące po odstawieniu produktu. Odnotowano przypadki niewydolności wątroby, wymagające przeszczepu, u pacjentów leczonych metronidazolem w połączeniu z innymi antybiotykami. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) wysypka, wysypka krostkowa, świąd, zaczerwienienie; (nieznana) rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka (zespół Lyella), rumień polekowy. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (bardzo rzadko) bóle mięśni, bóle stawów. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (bardzo rzadko) ciemniejsze zabarwienie moczu (spowodowane obecnością metabolitów metronidazolu). Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (nieznana) ból w pochwie i zakażenie drożdżakowe. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: zakrzepowe zapalenie żył (można tego uniknąć lub zmniejszyć częstość występowania przez krótkotrwałe zakładanie cewnika dożylnego).
Przedawkowanie
Dawka śmiertelna metronidazolu dla ludzi nie jest znana. W pojedynczych przypadkach po zastosowaniu doustnym metronidazolu w dawce 6-10,4 g co drugi dzień przez 5-7 dni obserwowano objawy neurotoksyczne, w tym również stany drgawkowe i neuropatie obwodowe. Po zastosowaniu jednorazowym 15 g metronidazolu występowały nudności, wymioty i bezład ruchowy. Leczenie przedawkowania: w razie zatrucia stosować leczenie objawowe i podtrzymujące.
Działanie
Metronidazol jest pochodną 5-nitroimidazolu o działaniu przeciwpierwotniakowym i przeciwbakteryjnym. Metronidazol łatwo przenika do organizmów jednokomórkowych, pierwotniaków i bakterii, nie przenika do komórek ssaków. Potencjał oksydoredukcyjny metronidazolu jest niższy niż ferrodoksyny, białka transportującego elektrony. Białko to występuje w organizmach beztlenowych i ubogich w tlen. Różnica potencjałów powoduje redukcję grupy nitrowej metronidazolu. Zredukowana postać metronidazolu powoduje z kolei rozerwanie łańcucha DNA w tych organizmach. Działa on na następujące pierwotniaki: Trichomonas vaginalis, Giardia lamblia, Entamoeba histolytica i Balantidium coli. Posiada silne działanie bakteriobójcze w stosunku do bakterii beztlenowych: Gram(-) pałeczek: Bacteroides species łącznie z grupą Bacteroides fragilis (B. fragilis, B. distasonis, B. ovatus, B. thetaiotaomicron, B. vulgatus), Fusobacterium species, Veillonella; Gram(+) pałeczek: Eubacterium, Clostridium; Gram(-) dodatnich ziarniaków: Peptococcus species, Peptostreptococcus species. MIC 90 metronidazolu wynosi dla tych szczepów 0,125-6,25 p.g/ml. Metronidazol nie wykazuje działania bakteriobójczego w stosunku do większości bakterii tlenowych i względnych beztlenowców, grzybów i wirusów.
Skład
1 ml roztw. zawiera 5 mg metronidazolu.
Alkohol
Antykoncepcja
Laktacja
Światło
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B
