Wskazania
Leczenie pacjentów z akromegalią, u których leczenie chirurgiczne jest niewskazane lub nieskuteczne lub pacjentów będących w okresie przejściowym, przed wystąpieniem całkowitego efektu działania radioterapii. Leczenie objawów u pacjentów z hormonalnie czynnymi guzami żołądka, jelit i trzustki, np. rakowiakami z cechami zespołu rakowiaka. Leczenie pacjentów z zaawansowanymi guzami neuroendokrynnymi wywodzącymi się ze środkowej części prajelita lub o nieznanym ognisku pierwotnym, w przypadku których wykluczono ognisko pierwotne nieznajdujące się w środkowej części prajelita. Leczenie gruczolaków przysadki wydzielających TSH: gdy nie doszło do normalizacji wydzielania po leczeniu chirurgicznym i/lub radioterapii; u pacjentów, dla których leczenie chirurgiczne nie jest odpowiednie; u pacjentów napromienianych, aż do chwili, gdy radioterapia osiągnie skuteczność.
Dawkowanie
Akromegalia: zaleca się rozpoczęcie leczenia od podawania produktu w dawce 20 mg co 4 tyg. przez 3 m-ce. Pacjenci przyjmujący podskórnie (sc.) produkt leczniczy mogą rozpocząć leczenie produktem następnego dnia po ostatnim podaniu podskórnym produktu. Następnie należy dostosować dawkę produktu na podstawie stężenia w surowicy hormonu wzrostu (ang. GH) i insulinopodobnego czynnika wzrostu 1/somatomedyny C (ang, IGF-1) oraz objawów klinicznych. U pacjentów, u których po 3 m-cach objawy kliniczne i parametry biochemiczne (GH; IGF-1) nie są całkowicie kontrolowane (stężenia GH nadal są większe niż 2,5 µg/l), dawka może zostać zwiększona do 30 mg co 4 tyg. Jeśli po 3 m-cach parametry GH, IGF-1 i/lub inne objawy nadal nie są zadowalająco kontrolowane podczas podawania dawki 30 mg, dawka może zostać zwiększona do 40 mg co 4 tyg. U pacjentów, u których stężenie GH utrzymuje się stale poniżej 1 µg/l, a stężenie IGF-1 w surowicy uległo normalizacji oraz u których najszybciej ustępujące objawy przedmiotowe i podmiotowe akromegalii cofnęły się po 3 m-cach leczenia dawką 20 mg, można zastosować produkt leczniczy w dawce 10 mg co 4 tyg. Jednakże, szczególnie w tej grupie pacjentów wskazane jest ścisłe monitorowanie skuteczności leczenia przez oznaczanie stężeń GH i IGF-1 w surowicy oraz ocenę klinicznych objawów przedmiotowych i podmiotowych podczas leczenia tą małą dawką produktu. U pacjentów otrzymujących ustaloną dawkę produktu leczniczego należy określać stężenie GH i IGF-1 co 6 m-cy. Hormonalnie czynne guzy żołądka, jelit i trzustki. Hormonalnie czynne guzy żołądka, jelit i trzustki. Leczenie pacjentów z objawami związanymi z hormonalnie czynnymi guzami neuroendokrynnymi żołądka, jelit i trzustki: zaleca się rozpoczynanie leczenia od podawania dawki 20 mg produktu leczniczego co 4 tyg. Pacjenci przyjmujący podskórnie produkt leczniczy powinni kontynuować to leczenie w dawce uprzednio skutecznej przez 2 tyg. po 1-szym wstrzyknięciu produktu. U pacjentów, u których po 3 m-cach leczenia wystąpiło zadowalające złagodzenie objawów i wskaźników biologicznych, dawkę produktu leczniczego można zmniejszyć do 10 mg podawanych co 4 tyg. U pacjentów, u których po 3 m-cach leczenia wystąpiło tylko częściowe złagodzenie objawów można zwiększyć dawkę produktu leczniczego do 30 mg podawanych co 4 tyg. W dniach, gdy pomimo leczenia produktem objawy związane z guzami żołądka, jelit i trzustki są nasilone, zaleca się podać dodatkowo podskórnie produkt leczniczy w dawce stosowanej przed wprowadzeniem produktu leczniczego. Może się to zdarzyć szczególnie podczas 1-szych 2 m-cy leczenia, zanim zostanie osiągnięte terapeutyczne stężenie oktreotydu. Leczenie pacjentów z zaawansowanymi guzami neuroendokrynnymi wywodzącymi się ze środkowej części prajelita lub o nieznanym ognisku pierwotnym, w przypadku których wykluczono ognisko pierwotne nieznajdujące się w środkowej części prajelita: zalecana dawka produktu leczniczego wynosi 30 mg, podawana co 4 tyg. Leczenie produktem w celu zahamowania rozwoju guza należy kontynuować w sytuacji braku progresji guza. Leczenie gruczolaków wydzielających TSH: leczenie produktem należy rozpoczynać od dawki 20 mg podawanej co 4 tyg. i kontynuować przez 3 m-ce przed ewentualnym dostosowaniem dawki. Następnie dawkę można dostosować w zależności od wartości TSH i odpowiedzi hormonu tarczycy. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Zaburzenia czynności nerek nie wpływały na wielkość pola pod krzywą (AUC) oktreotydu podanego podskórnie, dlatego nie ma konieczności dostosowywania dawki produktu leczniczego. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Badania produktu leczniczego podawanego podskórnie i dożylnie wykazały, że możliwości eliminacji mogą być zmniejszone u pacjentów z marskością wątroby, lecz nie są zmniejszone u pacjentów ze stłuszczeniem wątroby. W pewnych przypadkach pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby mogą wymagać dostosowania dawki. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku. W badaniu z produktem leczniczym podawanym podskórnie nie było konieczne dostosowanie dawki u pacjentów ≥65 lat, dlatego nie ma konieczności dostosowania dawki produktu leczniczego w tej grupie pacjentów. Stosowanie u dzieci. Doświadczenie ze stosowaniem produktu leczniczego u dzieci jest ograniczone.
Uwagi
Produkt leczniczy może być podawany wyłącznie w głębokim wstrzyknięciu domięśniowym. Kolejne wstrzyknięcia domięśniowe należy wykonywać naprzemiennie w lewy lub prawy mięsień pośladkowy.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Guzy przysadki mózgowej wydzielające hormon wzrostu mogą się czasami rozrastać, powodując poważne powikłania (np. ubytki w polu widzenia), dlatego ważne jest, aby każdego pacjenta dokładnie obserwować. Jeżeli pojawią się cechy rozrostu guza, należy rozważyć zastosowanie innych metod leczenia. Terapeutyczne korzyści z leczenia polegające na zmniejszeniu stężenia hormonu wzrostu (GH) oraz normalizacji insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1) u pacjentek z akromegalią mogą potencjalnie przywracać płodność. Pacjentki w wieku rozrodczym powinny być poinformowane o potrzebie stosowania odpowiedniej antykoncepcji podczas leczenia oktreotydem, o ile jest to konieczne. U pacjentów poddanych długotrwałemu leczeniu oktreotydem należy kontrolować czynność tarczycy. U pacjentów leczonych oktreotydem należy kontrolować czynność wątroby. Objawy sercowo-naczyniowe: obserwowano częste przypadki bradykardii. Konieczne może być dostosowanie dawki takich produktów leczniczych jak antagoniści receptorów β-adrenergicznych, antagoniści kanałów wapniowych czy leki stosowane do utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Oktreotyd hamuje wydzielanie cholecystokininy, co powoduje zmniejszoną kurczliwość pęcherzyka żółciowego i wzrost ryzyka osiadania błotka żółciowego i tworzenia się kamieni żółciowych. U 15 do 30% pacjentów, którym długotrwale podawano podskórnie produkt leczniczy opisano powstawanie kamieni żółciowych. W populacji ogólnej częstość występowania kamieni żółciowych (w grupie wiekowej 40-60 lat) wynosi około 5 do 20%. Długotrwałe podawanie produktu leczniczego pacjentom z akromegalią lub hormonalnie czynnymi guzami żołądka, jelit i trzustki wskazuje na to, że lek nie zwiększa częstości tworzenia się kamieni żółciowych w porównaniu z produktem podawanym podskórnie. Jednakże zaleca się badanie ultrasonograficzne pęcherzyka żółciowego przed leczeniem oraz podczas leczenia produktem w odstępach około 6 miesięcznych. Powstające kamienie żółciowe zwykle nie wywoływały objawów klinicznych; kamicę żółciową objawową należy leczyć metodą rozpuszczania kamieni żółciowych z wykorzystaniem kwasów żółciowych lub chirurgicznie. Z powodu hamującego działania na hormon wzrostu, glukagon i insulinę, produkt leczniczy może wpływać na regulację stężenia glukozy. Może wystąpić upośledzona poposiłkowa tolerancja glukozy. W niektórych przypadkach, jako wynik długotrwałego podskórnego podawania produktu leczniczego może zostać wywołany stan przetrwałej hiperglikemii. Zgłaszano również przypadki hipoglikemii. U pacjentów ze współistniejącą cukrzycą typu I, produkt leczniczy może wpływać na regulację stężenia glukozy i może zmniejszyć się zapotrzebowanie na insulinę. U pacjentów bez cukrzycy oraz pacjentów z cukrzycą typu II z częściowo zachowanymi rezerwami insuliny, produkt leczniczy podawany podskórnie może zwiększać poposiłkowe stężenie glukozy we krwi. Dlatego zaleca się monitorowanie tolerancji glukozy i leczenia przeciwcukrzycowego. U pacjentów z insulinoma oktreotyd może nasilać hipoglikemię i przedłużać czas jej trwania z powodu silniejszego niż insulina hamowania wydzielania hormonu wzrostu i glukagonu, a także z powodu krócej trwającego działania hamującego na insulinę. Pacjentów tych należy starannie kontrolować. Oktreotyd może u niektórych pacjentów zmieniać wchłanianie spożywanych tłuszczów. U niektórych pacjentów przyjmujących oktreotyd obserwowano zmniejszenie stężenia wit. B12 i nieprawidłowe wyniki testu Schillinga. Zaleca się monitorowanie stężenia wit. B12 w czasie leczenia produktem u pacjentów, u których występował niedobór wit. B12 w wywiadzie. Produkt leczniczy zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na dawkę, tzn. zasadniczo jest wolny od sodu. Lek nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Należy doradzić pacjentom zachowanie ostrożności podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, jeśli podczas leczenia produktem leczniczym wystąpią u nich zawroty głowy, osłabienie/ uczucie zmęczenia lub ból głowy.
Interakcje
Podczas jednoczesnego stosowania produktu leczniczego może zajść konieczność dostosowania dawek takich produktów leczniczych jak antagoniści receptorów β-adrenergicznych, antagoniści kanałów wapniowych lub leki stosowane do utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Podczas jednoczesnego stosowania produktu leczniczego może zajść konieczność dostosowania dawki insuliny i leków przeciwcukrzycowych. Stwierdzono, że oktreotyd zmniejsza jelitowe wchłanianie cyklosporyny i opóźnia wchłanianie cymetydyny. Jednoczesne podanie oktreotydu i bromokryptyny zwiększa biodostępność bromokryptyny. Ograniczone opublikowane dane wskazują, że analogi somatostatyny mogą spowalniać metabolizm związków, które są metabolizowane przez enzymy cytochromu P450. Może to być spowodowane zmniejszonym wydzielaniem hormonu wzrostu. Ponieważ nie można wykluczyć, że oktreotyd może mieć takie działanie, inne leki metabolizowane głównie przez CYP3A4, które mają wąski przedział terapeutyczny należy stosować z zachowaniem ostrożności (np. chinidyna, terfenadyna).
Ciąża i laktacja
Istnieją tylko ograniczone dane (mniej niż 300 kobiet w ciąży) dotyczące stosowania oktreotydu u kobiet w okresie ciąży, w których u około 1/3 przypadków skutki dla ciąży nie są znane. Większość zgłoszeń otrzymano po wprowadzeniu oktreotydu do obrotu, a ponad 50% pacjentek w ciąży narażonych na działanie leku było pacjentkami z akromegalią. Większość kobiet stosowało oktreotyd w l trymestrze ciąży, w dawkach 100-1200 µg/dobę produktu, podawanego podskórnie lub 10-40 mg na m-c produktu. Wady wrodzone zgłoszono w około 4% ciąż o znanym wyniku. Nie podejrzewano, by w tych przypadkach istniał związek przyczynowy z oktreotydem. Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego lub pośredniego toksycznego wpływu na reprodukcję. W ramach środków ostrożności należy unikać stosowania produktu leczniczego podczas ciąży. Nie wiadomo, czy oktreotyd przenika do mleka ludzkiego. Badania na zwierzętach wykazały przenikanie oktreotydu do mleka karmiących zwierząt. Podczas leczenia produktem leczniczym nie należy karmić piersią. Nie wiadomo, czy oktreotyd ma wpływ na płodność ludzi. U męskiego potomstwa samic leczonych w okresie ciąży i laktacji stwierdzono późne zstąpienie jąder. Oktreotyd nie zaburzał jednak płodności u szczurów obu płci po podaniu dawek w wysokości do 1 mg/kg mc./dobę.
Działania niepożądane
Do najczęstszych działań niepożądanych zgłaszanych podczas leczenia oktreotydem należą zaburzenia ze strony żołądka i jelit, zaburzenia ze strony układu nerwowego, zaburzenia ze strony wątroby i dróg żółciowych oraz zaburzenia metabolizmu i odżywiania. Do działań niepożądanych zgłaszanych najczęściej podczas badań klinicznych z zastosowaniem oktreotydu należały: biegunka, bóle brzucha, nudności, wzdęcia, bóle głowy, kamica żółciowa, hiperglikemia i zaparcia. Innymi, często zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były zawroty głowy, miejscowy ból, błotko żółciowe, zaburzenia czynności tarczycy (np. zmniejszenie stężenia hormonu pobudzającego tarczycę [TSH], zmniejszenie stężenia całkowitej T4 oraz zmniejszenie stężenia wolnej T4), luźne stolce, zaburzenia tolerancji glukozy, wymioty, osłabienie i hipoglikemia. W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania objawy niepożądane są wymienione zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem. Działania niepożądane zgłaszane w badaniach klinicznych. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) biegunka, bóle brzucha, nudności, zaparcia, gazy; (często) niestrawność, wymioty, wzdęcia, stolce tłuszczowe, luźne stolce, odbarwienie kału. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) bóle głowy; (często) zawroty głowy. Zaburzenia endokrynologiczne: (często) niedoczynność tarczycy, zaburzenia czynności tarczycy (np. zmniejszenie stężenia TSH, zmniejszenie całkowitej T4 oraz zmniejszenie stężenia wolnej T4). Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (bardzo często) kamica żółciowa; (często) zapalenie pęcherzyka żółciowego, błotko żółciowe, hiperbilirubinemia. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo często) hiperglikemia; (często) hipoglikemia, zaburzenia tolerancji glukozy, brak łaknienia; (niezbyt często) odwodnienie. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (bardzo często) reakcje w miejscu wstrzyknięcia; (często) osłabienie. Badania diagnostyczne: (często) zwiększenie aktywności aminotransferaz. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) świąd, wysypka, łysienie. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) duszność. Zaburzenia serca: (często) bradykardia; (niezbyt często) tachykardia. O spontanicznie zgłaszanych działaniach niepożądanych, przedstawionych poniżej informowano na zasadzie dobrowolności, a rzetelne ustalenie częstości ich występowania oraz związku przyczynowego z narażeniem na działanie leku nie zawsze jest możliwe. Działania niepożądane pochodzące ze zgłoszeń spontanicznych. Zaburzenia układu immunologicznego: anafilaksja, reakcje alergiczne/nadwrażliwość. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: pokrzywka. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: ostre zapalenie trzustki, ostre zapalenie wątroby bez zastoju żółci, cholestatyczne zapalenie wątroby, zastój żółci, żółtaczka, żółtaczka cholestatyczna. Zaburzenia serca: arytmia. Badania diagnostyczne: zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej, zwiększenie aktywności gamma glutamylotransferazy. W rzadkich przypadkach niepożądane objawy ze strony żołądka i jelit mogą przypominać ostrą niedrożność przewodu pokarmowego z postępującym rozdęciem brzucha, silnym bólem w nadbrzuszu, tkliwością brzucha i obroną mięśniową. Wiadomo, że częstość występowania zdarzeń niepożądanych ze strony żołądka i jelit zmniejsza się z upływem czasu, w miarę kontynuowania leczenia. U pacjentów otrzymujących produkt leczniczy często zgłaszano reakcje w miejscu wstrzyknięcia, w tym ból, pieczenie, zaczerwienienie, krwiak, krwotok, świąd lub obrzęk; jednak w większości przypadków zdarzenia te nie wymagały interwencji klinicznej. Chociaż może zwiększyć się wydzielanie tłuszczu w kale, brak jest danych wskazujących, że długotrwałe leczenie oktreotydem może prowadzić do niedoborów odżywiania z powodu złego wchłaniania pokarmu. Enzymy trzustkowe: bardzo rzadko obserwowano ostre zapalenie trzustki, które występowało w 1-szych godzinach lub dniach po podaniu podskórnym produktu leczniczego i ustępowało po zaprzestaniu podawania leku. Ponadto, u pacjentów leczonych długotrwale produktem podawanym podskórnie obserwowano zapalenie trzustki wywołane kamicą żółciową. Zarówno u pacjentów z akromegalią, jak i z rakowiakami obserwowano zmiany w EKG, takie jak wydłużenie odstępu QT, zmiany osi serca, wczesną repolaryzację, niski woltaż, zmiany załamka R, przejście załamka R w S, wczesną progresję załamków R oraz niespecyficzne zmiany odcinka ST-T. Jednakże nie udowodniono związku tych zmian ze stosowaniem octanu oktreotydu, gdyż u wielu z tych pacjentów występują choroby serca, które mogą być przyczyną takich zmian.
Przedawkowanie
Zgłaszano ograniczoną liczbę przypadków niezamierzonego przedawkowania produktu leczniczego. Dawki wahały się 100-163 mg na m-c produktu leczniczego. Jedynym zgłaszanym zdarzeniem niepożądanym były uderzenia gorąca do twarzy. Zgłaszano przypadki pacjentów onkologicznych otrzymujących dawki produktu leczniczego wynoszące do 60 mg/m-c oraz do 90 mg/2 tyg. Dawki te były na ogół dobrze tolerowane; zgłaszano jednak następujące zdarzenia niepożądane: częste oddawanie moczu, uczucie zmęczenia, depresja, niepokój i brak koncentracji. W przypadku przedawkowania stosuje się leczenie objawowe.
Działanie
Oktreotyd jest syntetycznym oktapeptydem, pochodną naturalnie występującej somatostatyny, o podobnych właściwościach farmakologicznych, ale znacząco dłuższym okresie działania. Hamuje on patologicznie zwiększone wydzielanie hormonu wzrostu (GH) oraz peptydów i serotoniny, uwalnianych przez wewnątrzwydzielniczy układ żołądkowo-jelitowo-trzustkowy (GEP).
Skład
1 fiol. zawiera 10 mg, 20 mg lub 30 mg oktreotydu (w postaci oktreotydu octanu).
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B
