Wskazania
Lek stosuje się w chorobach, które wymagają układowego przyjmowania glikokortykosteroidów. W zależności od objawów i nasilenia należą do nich: zapalne i układowe choroby reumatyczne, choroby autoimmunologiczne, stany alergiczne, wstrząs anafilaktyczny, ciężka postać astmy, odrzucenie przeszczepu. Choroby reumatyczne/reumatologia: postępujące reumatoidalne zapalenie stawów w ciężkiej, postępującej postaci, np. z szybkim zniszczeniem stawów oraz postacie pozastawowe. Młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów o ciężkim przebiegu, obejmujące narządy wewnętrzne (zespół Stilla) albo z zapaleniem tęczówki i ciała rzęskowego, które nie ustępuje po leczeniu miejscowym. Pulmonologia: astma oskrzelowa, równocześnie zaleca się podawanie leków rozszerzających oskrzela. Zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, zalecany okres leczenia: do 10 dni. Śródmiąższowe choroby płuc, takie jak ostre zapalenie pęcherzyków płucnych (alveolilis), włóknienie płuc. Leczenie długotrwałe przewlekłych postaci sarkoidozy w stadium II i III (z dusznością, kaszlem i pogorszeniem parametrów czynnościowych płuc). Choroby górnych dróg oddechowych: ciężkie postacie kataru siennego i alergicznego nieżytu nosa po niepowodzeniu leczenia preparatem zawierającym glikokortykosteroid w postaci aerozolu do nosa. Dermatologia: choroby skóry i błon śluzowych, których nie można wystarczająco leczyć kortykosteroidami stosowanymi miejscowo, z powodu ich nasilenia i/lub wielkości albo zajęcia narządów wewnętrznych. Należą do nich: reakcje alergiczne i pseudoalergiczne, reakcje alergiczne związane z zakażeniami, np. ostra pokrzywka, reakcje anafilaktoidalne, wysypki polekowe, wielopostaciowy rumień wysiękowy, toksyczna rozpływna martwica naskórka (zespół Lyella), uogólniona ostra osutka krostkowa, rumień guzowaty, ciężka gorączkowa dermatoza neutrofilowa (zespól Sweeta), alergiczny wyprysk kontaktowy, choroby autoimmunologiczne, np. zapalenie skórno-mięśniowe, toczeń rumieniowaty dyskoidalny i podostry toczeń skórny. Hematologia: autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna. Gastroenterologia/hepatologia: wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Choroba Leśniowskiego i Crohna. Leczenie substytucyjne: niewydolność kory nadnerczy o dowolnej przyczynie (np. choroba Addisona, zespół nadnerczowo-płciowy, stan po usunięciu operacyjnym nadnerczy, niedobór ACTH) po zakończeniu wzrostu (lekami z wyboru są hydrokortyzon i kortyzon).
Dawkowanie
Dawka zależy od rodzaju i nasilenia choroby oraz reakcji pacjenta. Na ogół stosowane są względnie duże dawki początkowe (4-48 mg/dobę), czasami nawet większe. Muszą one być wyraźnie większe w ostrych, ciężkich postaciach chorób niż w schorzeniach przewlekłych. W zależności od przebiegu choroby można zmniejszać dawkę do możliwie małej dawki podtrzymującej (na ogół 4-12 mg metyloprednizolonu na dobę). Szczególnie w terapii chorób przewlekłych często konieczne jest długotrwałe leczenie z użyciem małych dawek podtrzymujących. Wybór dawki leku. Wielkość dawki jest zmienna i musi być ustalona indywidualnie w zależność od rodzaju choroby i reakcji pacjenta, zgodnie z aktualnie obowiązującymi zaleceniami. Produkt leczniczy jest dostępny w postaci tabl. po 4 mg, 8 mg i 16 mg. Linie podziału na tabl. umożliwiają dobranie odpowiednich dawek pojedynczych. Niektóre sytuacje wymagają dostosowania dawki. Należą do nich: okres remisji lub zaostrzenia procesu chorobowego, indywidualna reakcja pacjenta na leczenie, sytuacje gdy pacjent jest narażony na stres niezwiązany bezpośrednio z leczoną chorobą. Dzieci. Ze względu na to, że u niemowląt i dzieci kortykosteroidy powodują opóźnienie wzrostu, które może być nieodwracalne, leczenie należy ograniczyć do min. dawki stosowanej przez możliwie jak najkrótszy czas. Osoby w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku należy zachować ostrożność z powodu zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, np. cukrzycy, osteoporozy, nadciśnienia tętniczego. Schemat leczenia przerywanego. W schemacie leczenia przerywanego stosuje się podwójną dawkę dobową co drugi dzień rano. Celem takiego schematu leczenia jest zapewnienie korzystnego wpływu glikokortykosteroidów i minimalizacja niektórych objawów niepożądanych, takich jak zahamowanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, zespół Cushinga, zahamowanie wzrostu u dzieci oraz objawy nagłego przerwania leczenia glikokortykosteroidami.
Uwagi
Na ogół tabl. przyjmuje się przed posiłkiem albo po nim, zwykle po śniadaniu, nie przeżuwając ich, z wystarczającą ilością płynu. Dawkę dobową należy z reguły przyjmować rano (6.00-8.00). Możliwość przyjmowania leku co drugi dzień należy ocenić w zależności od jednostki chorobowej i indywidualnej reakcji. W przypadku braku poprawy stanu klinicznego należy przerwać leczenie produktem leczniczym i zastosować inne leczenie. W przypadku konieczności przerwania długotrwałego leczenia należy stopniowo zmniejszać dawkę. Natychmiast po uzyskaniu zadowalającego wyniku leczenia należy zmniejszyć dawkę do wymaganej dawki podtrzymującej albo zakończyć leczenie. Postępowanie przy przerywaniu podawania leku: duża lub największa dawka przez kilka dni: natychmiast przerwać; leczenie przez 3-4 tyg.: dawki dobowe ponad 12 mg metyloprednizolonu: zmniejszać codziennie o 4 mg. Dawki dobowe do 12 mg metyloprednizolonu: zmniejszać o 2 mg co 2-3 dni albo o 4 mg co 4-6 dni; długotrwałe leczenie dawkami podtrzymującymi: po długotrwałym leczeniu, szczególnie z użyciem względnie dużych dawek, podawania metyloprednizolonu nie wolno przerywać nagle, ale należy stopniowo zmniejszać dawkę. Dawkę zmniejszać o 2 mg co 2-3 dni, w ostatnim tygodniu przyjmować 2 mg metyloprednizolonu co drugi dzień. W razie konieczności - kontrola osi podwzgórze-przysadka-nadnercza.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na metyloprednizolon lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Układowe zakażenia grzybicze. Oprócz nadwrażliwości nie ma przeciwwskazań do krótkotrwałego stosowania produktu leczniczego w ostrych stanach zagrożenia życia.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Produkt leczniczy należy stosować jedynie w razie bezwzględnych wskazań, względnie z dodatkową terapią przeciw drobnoustrojom, u osób z następującymi chorobami: ostre zakażenia wirusowe (półpasiec, zakażenia wirusem opryszczki, ospa wietrzna, zapalenie rogówki wywołane przez wirusy Herpes); przewlekłe czynne zapalenie wątroby z dodatnim wynikiem testu na obecność HBsAg; około 8 tyg. przed i do 2 tyg. po szczepieniach ochronnych z zastosowaniem żywych szczepionek; zakażenia grzybicze i zarażenia pasożytnicze (np. robakami obłymi); poliomyelitis; schorzenie węzłów chłonnych po szczepieniu przeciw gruźlicy; ostre i przewlekłe zakażenia bakteryjne; gruźlica w wywiadzie - lek wolno stosować jedynie równocześnie ze środkami przeciw gruźlicy. Lek można stosować w przebiegu poniższych schorzeń jedynie wówczas, gdy lekarz uzna to za niezbędne, a choroba będzie leczona według obowiązujących zasad: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy; ciężka osteoporoza; nadciśnienie tętnicze, które jest trudno wyrównać; ciężka cukrzyca; choroby psychiczne (także w wywiadzie); jaskra z zamkniętym lub otwartym kątem przesączania; uszkodzenia i owrzodzenia rogówki. Ze względu na ryzyko perforacji jelit produkt leczniczy wolno stosować jedynie przy bezwzględnych wskazaniach i pod odpowiednią kontrolą w przebiegu następujących schorzeń: ciężkie wrzodziejące zapalenie jelita grubego z ryzykiem perforacji; zapalenie uchyłków jelita; po określonych operacjach jelit (anastomozy jelit) - bezpośrednio po operacji. U chorych na cukrzycę należy uwzględnić ewentualne zwiększenie zapotrzebowania na insulinę lub doustne leki przeciwcukrzycowe. W przypadkach nadciśnienia tętniczego, które jest trudno wyrównać, należy regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze krwi. Chorych z ciężką niewydolnością serca należy starannie obserwować, ponieważ istnieje ryzyko pogorszenia. Podczas stosowania kortykosteroidów zgłaszano występowanie zakrzepicy, w tym żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. W związku z tym kortykosteroidy należy stosować ostrożnie u pacjentów, u których występują zaburzenia zakrzepowo-zatorowe lub którzy mogą być skłonni do ich występowania. U dzieci wskazanie do stosowania leku musi być dokładnie rozważone, ponieważ produkt leczniczy ma działanie hamujące wzrost. Należy regularnie kontrolować wzrost podczas długotrwałego leczenia produktem leczniczym . Podczas leczenia miastenii może na początku dojść do nasilenia objawów. Dlatego kortykosteroid należy początkowo podawać w szpitalu. W szczególności w razie wystąpienia ciężkich zaburzeń dotyczących twarzy i gardła albo zmniejszenia objętości oddechowej należy stopniowo wprowadzać produkt leczniczy. Lek może maskować objawy istniejącego lub rozwijającego się zakażenia, a przez to utrudniać jego rozpoznanie. Długotrwałe stosowanie nawet małych dawek metyloprednizolonu prowadzi do zwiększonego ryzyka zakażenia takimi drobnoustrojami, które na ogół rzadko powodują zakażenia (tzw. zakażenia oportunistyczne). Zasadniczo możliwe jest szczepienie z użyciem szczepionek zawierających zabite drobnoustroje chorobotwórcze. Należy jednak pamiętać o tym, że przy podawaniu większych dawek kortykosteroidu może dojść do zmniejszenia reakcji odpornościowej, a przez to - skuteczności szczepienia. Podczas długotrwałego podawania produktu konieczne są regularne kontrole lekarskie (w tym kontrola okulistyczna co 3 m-ce). W szczególności, podczas długotrwałego leczenia względnie dużymi dawkami produktu leczniczego, należy zwrócić uwagę na wystarczające przyjmowanie potasu i ograniczenie spożycia sodu. Należy kontrolować stężenie potasu w surowicy krwi. W przypadku gdy podczas stosowania leku dojdzie do szczególnego obciążenia organizmu (np. uraz, operacja, poród), może być konieczne przejściowe zwiększenie dawki leku. W zależności od czasu trwania leczenia i dawki należy liczyć się z negatywnym wpływem leku na metabolizm wapnia. Dlatego zaleca się zapobieganie osteoporozie. Dotyczy to przede wszystkim osób z istniejącymi równocześnie czynnikami ryzyka, takimi jak obciążenie rodzinne, starszy wiek, okres pomenopauzalny, niewystarczające spożycie białka i wapnia, palenie dużej liczby papierosów, nadmierne spożycie alkoholu lub brak aktywności fizycznej. Zapobieganie polega na wystarczającym spożyciu wapnia i wit. D oraz aktywności fizycznej. W przypadku już istniejącej osteoporozy należy dodatkowo brać pod uwagę stosowanie leków. Po zakończeniu lub ewentualnym przerwaniu długotrwałego stosowania leku należy pamiętać o następujących rodzajach ryzyka: nasilenie choroby zasadniczej, ostra niewydolność kory nadnerczy (szczególnie w sytuacjach stresu, np. podczas zakażenia, po urazach, przy zwiększonym obciążeniu organizmu), objawy i dolegliwości wywołane przez przerwanie działania kortyzonu. U pacjentów leczonych glikokortykosteroidami niektóre choroby wirusowe (ospa wietrzna, odra) mogą mieć szczególnie ciężki przebieg, zwłaszcza u dzieci z upośledzeniem odporności oraz osób, które dotychczas nie chorowały na odrę lub ospę wietrzną. W przypadku kontaktu tych osób podczas stosowania produktu z osobami chorymi na odrę lub ospę wietrzną, w razie konieczności, należy natychmiast zastosować środki zapobiegawcze. W przypadku niedoczynności tarczycy lub marskości wątroby, mogą być wystarczające względnie małe dawki lub może być konieczne zmniejszenie dawki. Należy zapewnić ścisły nadzór lekarski. Wpływ na wątrobę i drogi żółciowe: zgłaszano rzadkie przypadki zaburzeń czynności wątroby i dróg żółciowych, z których większość ustępowała po przerwaniu leczenia. Z tego względu konieczna jest odpowiednia obserwacja. Przyjmowanie medykamentu może spowodować wystąpienie dodatnich wyników testów na obecność substancji dopingowych. Poza tym stosowanie produktu leczniczego jako substancji dopingowej może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Wpływ na wyniki badań dodatkowych: może dojść do zmniejszenia reakcji skórnej w testach alergicznych. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy. Podczas leczenia produktem leczniczym może dojść do wystąpienia niektórych działań niepożądanych, np. zmniejszenia ostrości widzenia (z powodu zaćmy lub zwiększenia ciśnienia wewnątrzgałkowego), zawrotów lub bólu głowy, które w rzadkich przypadkach mogą upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Produkty lecznicze hamujące enzym CYP3A4, takie jak ketokonazol i itrakonazol: działanie kortykosteroidów może być nasilone. Spodziewane jest, że jednoczesne podawanie inhibitorów CYP3A, w tym produktów zawierających kobicystat, zwiększy ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Należy unikać łączenia leków, chyba że korzyść przewyższa zwiększone ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem glikokortykosteroidów; w takim przypadku pacjenta należy obserwować w celu wykrycia ogólnoustrojowych działań glikokortykosteroidów. Diltiazem: Stężenie metyloprednizolonu w osoczu może ulec zwiększeniu (z powodu zahamowania CYP3A4 i glikoproteiny P). W pierwszym okresie leczenia należy zatem prowadzić dokładną kontrolę lekarską. Może być konieczne dostosowanie dawki metyloprednizolonu. Efedryna: może nastąpić przyśpieszenie metabolizmu glikokortykosteroidów, co może zmniejszyć ich skuteczność. Glikozydy nasercowe: ze względu na niedobór potasu może dojść do zwiększenia ich działania. Leki moczopędne i przeczyszczające: nasilenie wydalania potasu. Leki przeciwcukrzycowe: osłabienie działania hipoglikemicznego tych leków. Pochodne kumaryny: osłabienie działania antykoagulacyjnego. NLPZ i przeciwreumatyczne, salicylany i indometacyna: zwiększenie ryzyka wystąpienia owrzodzenia lub krwawienia z przewodu pokarmowego. Niedepolaryzujące leki zwiotczające: rozluźnienie mięśni może utrzymywać się dłużej. Atropina i inne leki przeciwcholinergiczne: Może wystąpić dalsze zwiększenie ciśnienia śródgałkowego podczas równoczesnego przyjmowania produktu leczniczego. Prazykwantel: kortykosteroidy mogą spowodować zmniejszenie stężenia prazykwantelu we krwi. Chlorochina, hydroksychlorochina, meflochina: istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia chorób mięśni lub chorób mięśnia sercowego. Somatotropina: może wystąpić osłabienie działania somatotropiny. Protyrelina: osłabione jest zwiększenie stężenia hormonu pobudzającego tarczycę (tyreotropiny, TSH) po podaniu protyreliny. Estrogeny (np. doustne środki antykoncepcyjne): Działanie kortykosteroidu może być zwiększone. Leki zobojętniające: u pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby, przyjmujących wodorotlenek glinu lub magnezu, może dojść do zmniejszenia dostępności biologicznej metyloprednizolonu. Produkty lecznicze pobudzające CYP3A4, takie jak ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, barbiturany, prymidon: działanie kortykosteroidu jest zmniejszone. Cyklosporyna: następuje zwiększenie stężenia cyklosporyny we krwi. Przez to dochodzi do zwiększenia ryzyka napadów drgawek. Inhibitory konwertazy angiotensyny: występuje zwiększone ryzyko zaburzeń składu krwi.
Ciąża i laktacja
W okresie ciąży lek wolno stosować jedynie po starannym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka. Po długotrwałym leczeniu kortykosteroidami podczas ciąży nie można wykluczyć zaburzeń wzrostu płodów. W doświadczeniach na zwierzętach metyloprednizolon powodował występowanie rozszczepu podniebienia. Zwiększone ryzyko wystąpienia rozszczepu podniebienia u płodów ludzkich po podaniu glikokortykosteroidów w I trymestrze ciąży podlega obecnie dyskusji. Jeżeli glikokortykosteroidy są podawane pod koniec ciąży, istnieje ryzyko zaniku kory nadnerczy u płodu, które wymagałoby leczenia substytucyjnego u noworodka. Glikokortykosteroidy przenikają w małych ilościach do mleka ludzkiego (do 0,23% dawki pojedynczej). Przy dawkach do 10 mg/dobę dawka przyjęta z mlekiem ludzkim jest mniejsza od granicy wykrywalności. Dotychczas nie zgłaszano szkodliwego wpływu na noworodka. Jednakże obowiązuje ścisłe ustalenie wskazań do stosowania leku podczas karmienia piersią. Przy większych dawkach stosunek stężenia w mleku do stężenia w osoczu krwi matki jest większy (stężenie w mleku = 25% stężenia w surowicy przy dawce 64 mg metyloprednizolonu na dobę). Dlatego w takich przypadkach zaleca się przerwanie karmienia piersią. Nie ma wystarczających danych dotyczących wpływu na płodność z badań u zwierząt.
Działania niepożądane
Terapia substytucyjna. Małe ryzyko działań niepożądanych przy przestrzeganiu zalecanego dawkowania. Farmakoterapia. W zależności od czasu trwania leczenia i dawki mogą wystąpić działania niepożądane. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: leukocytoza, limfopenia, eozynopenia, poliglobulia, skłonność do trombocytozy. Zaburzenia układu immunologicznego: osłabienie układu immunologicznego, maskowanie zakażeń, nasilenie utajonych zakażeń, reakcje alergiczne. Zaburzenia endokrynologiczne: niedoczynność kory nadnerczy i wywołanie zespołu Cushinga (typowymi objawami są twarz księżycowata, otyłość tułowia i zaczerwienienie twarzy), zahamowanie wzrostu u dzieci, zaburzenia wydzielania hormonów płciowych (brak krwawienia miesiączkowego, zaburzenia wzwodu). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: lipomatoza nadtwardówkowa, nasierdzia lub śródpiersia. Zatrzymanie sodu z powstawaniem obrzęków, zwiększone wydalanie potasu (uwaga: zaburzenia rytmu serca), zwiększenie mc., zmniejszenie tolerancji glukozy, cukrzyca, hipercholesterolemia i hipertriglicerydemia, nasilenie rozkładu białka. Zaburzenia psychiczne: depresja, drażliwość, zmiany osobowości, zmiany nastroju, euforia, zwiększenie napędu i apetytu, psychozy, zaburzenia snu. Zaburzenia układu nerwowego: rzekomy guz mózgu (szczególnie u dzieci), pojawienie się objawów dotychczas nieobserwowanej padaczki i zwiększenie skłonności do wystąpienia drgawek w przebiegu istniejącej padaczki, zawroty głowy, bóle głowy. Zaburzenia oka: zaćma, szczególnie ze zmętnieniem podtorebkowym w części tylnej, jaskra, centralna retinopatia surowicza, nasilenie owrzodzenia rogówki, nasilenie zapalenia wywołanego przez wirusy, bakterie lub grzyby. Zaburzenia serca: nasilenie się zastoju w płucach w przebiegu niewydolności lewokomorowej. Zaburzenia naczyniowe: zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi, zwiększenie ryzyka miażdżycy i zakrzepicy, zdarzenia zakrzepowe, zapalenie naczyń (także jako zespół odstawienny po długotrwałej kuracji). Zaburzenia żołądka i jelit: wrzody żołądka lub jelit z ryzykiem perforacji (na przykład z zapaleniem otrzewnej), krwawienie z żołądka lub dwunastnicy, zapalenie trzustki, dolegliwości w nadbrzuszu. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: zwiększona aktywność enzymów wątrobowych. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: rozstępy skórne, zanik skóry, teleangiektazje, zwiększona podatność naczyń włosowatych na uszkodzenie, wybroczyny, siniaki, nadmierne owłosienie, trądzik steroidowy, przedłużone gojenie się ran, zapalenie skóry wokół ust podobne do trądziku różowatego, zmiany pigmentacji skóry, reakcje nadwrażliwości, np. wysypka polekowa. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: osłabienie mięśni i zanik mięśni, w przypadku miastenii odwracalne zwiększenie osłabienia mięśni skutkujące wystąpieniem przełomu miastenicznego, wywołanie ostrej miopatii w przypadku równoczesnego podawania niedepolaryzujących leków zwiotczających mięśnie szkieletowe, osteoporoza (występuje w zależności od dawki, jest możliwa nawet przy krótkotrwałym stosowaniu leku), w ciężkich przypadkach prowadząca do ryzyka złamań kości, jałowe martwice kości (np. głowy kości ramiennej i udowej), zerwanie ścięgna. Uwaga: po szybkim zmniejszeniu dawki po długotrwałej kuracji mogą wystąpić takie dolegliwości, jak bóle mięśni i stawów. U pacjentów otrzymujących kortykosteroidy stwierdzano występowanie mięsaka Kaposiego.
Przedawkowanie
Nie zgłaszano żadnego przypadku przedawkowania. W razie przedawkowania należy się spodziewać nasilenia działań niepożądanych, szczególnie dotyczących gruczołów dokrewnych, metabolizmu i gospodarki wodno-elektrolitowej. Antidotum na lek nie jest znane.
Działanie
Metyloprednizolon jest niefluorowanym glikokortykosteroidem do leczenia układowego. Metyloprednizolon ma zależny od dawki wpływ na metabolizm prawie wszystkich tkanek. W zakresie fizjologicznym działanie to jest niezbędne dla życia, polega na utrzymaniu homeostazy organizmu w spoczynku i po obciążeniu oraz regulowaniu aktywności układu immunologicznego.
Skład
1 tabl. zawiera 4 mg, 8 mg lub 16 mg metyloprednizolonu.
Grejpfrut
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
