Wskazania
Dorośli. Zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią cytotoksyczną i radioterapią (CINV/RINV); zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów okresu pooperacyjnego (PONV). Dzieci. Leczenie nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią (CINV) u dzieci w wieku 6 m-cy i starszych; zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów okresu pooperacyjnego (PONV) u dzieci w wieku 1 m-ca i starszych.
Dawkowanie
Chemioterapia i radioterapia o działaniu wymiotnym. Siła wymiotnego działania leczenia przeciwnowotworowego zależy od dawki oraz zastosowanej kombinacji chemioterapii i radioterapii. Ustalając wielkość dawki należy wziąć pod uwagę ciężkość i siłę działania wymiotnego. Dorośli. Zakres dawek ondansetronu w roztw. do wstrzyk. lub we wlewie wynosi 8-32 mg/dobę, a dawka dobierana jest w następujący sposób. Chemioterapia i radioterapia o działaniu wymiotnym: zalecana dawka doż. lub domięśniowa ondansetronu wynosi 8 mg, podawanego jako powolne wstrzyk. przez okres nie krótszy niż 30 sek. lub krótkotrwały wlew przez 15 min. bezpośrednio przed terapią. Leczenie doustne lub doodbytnicze jest zalecane w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom opóźnionym lub przedłużonym po 1-szych 24 h od rozpoczęcia terapii. Chemioterapia o silnym działaniu wymiotnym: ondansetron okazał się równie skuteczny, gdy był podawany według następujących schematów dawkowania w ciągu 1-szych 24 h po chemioterapii: ondansetron można podawać w pojedynczej dawce 8 mg poprzez powolne wstrzyk. doż. lub domięśniowe bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii; dawki większe niż 8 mg i maks. 16 mg ondansetronu mogą być rozcieńczane wyłącznie w 50-100 ml roztw. chlorku sodu 9 mg/ml (0,9% w/v) lub innym wykazującym zgodność płynem do wlewów, i podawane we wlewie trwającym nie krócej niż 15 minut. Z uwagi na ryzyko wydłużenia odstępu QT, co uzależnione jest od wielkości dawki, nie należy podawać dawki pojedynczej większej niż 16 mg; w przypadku stosowania leku w chemioterapii o silnym działaniu wymiotnym, dawkę 8 mg ondansetronu można podać w powolnym wstrzyk. doż. trwającym nie krócej niż 30 sek. lub wstrzyk. domięśniowym lub we wlewie trwającym nie krócej niż 15 minut bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii. Kolejne dawki doż. lub domięśniowe 8 mg należy podawać w odstępach nie dłuższych niż 4 h, lub przez 24 h we wlewie ciągłym z szybkością 1 mg/godz. Skuteczność ondansetronu w chemioterapii o silnym działaniu wymiotnym można polepszyć dodając pojedynczą doż. dawkę 20 mg deksametazonu sodu fosforanu, podaną przed rozpoczęciem chemioterapii. W celu zapobiegania nudnościom i wymiotom opóźnionym lub przedłużonym po 1-szych 24 h, należy kontynuować leczenie ondansetronem w innej postaci doustnej lub doodbytniczej. Dzieci: nudności i wymioty wywołane chemioterapią u dzieci w wieku 6 m-cy i powyżej oraz młodzieży. Dawkę w celu leczenia nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią można obliczyć na podstawie pc. lub mc. W trakcie badań klinicznych obejmujących dzieci ondansetron był podawany we wlewie doż. trwającym nie krócej niż 15 minut, po uprzednim rozcieńczeniu w 25-50 ml roztw. soli fizjologicznej lub innym wykazującym zgodność płynem do wlewów. Dawkowanie uwzględniające mc. skutkuje wyższymi całkowitymi dawkami dobowymi w porównaniu z dawkowaniem według pc. Ondansetron do wstrzykiwań należy rozcieńczyć 5% roztw. glukozy lub 0,9% roztw. chlorku sodu lub innym wykazującym zgodność płynem do wlewów i podawać we wlewie doż. trwającym nie krócej niż 15 minut. Brak jest danych z kontrolowanych badań klinicznych dotyczących stosowania ondansetronu w zapobieganiu opóźnionym lub przedłużonym nudnościom i wymiotom wywołanym chemioterapią u dzieci. Brak jest danych z kontrolowanych badań klinicznych dotyczących stosowania leku w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych radioterapią u dzieci. Dawkowanie według pc.: produkt należy podawać w postaci pojedynczej dawki dożylnej 5 mg/m2 pc. bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii. Dawka dożylna nie może przekroczyć 8 mg. Podawanie leku w dawce doustnej można rozpocząć po dwunastu godzinach i kontynuować przez okres do 5 dni. Całkowita dawka dobowa nie może przekroczyć dawki dla dorosłych równej 32 mg. Dawkowanie dostosowane do pc. dla pacjentów poddawanych chemioterapii - dzieci ≥6 m-cy i młodzież. Pc. <0,6 m2, dzień 1: 5 mg/m2 doż. + 2 mg w postaci płynu doustnego po 12 h; dni 2-6: 2 mg doustnie w postaci płynu co 12 h. Pc. ≥0,6 m2, dzień 1: 5 mg/m2 doż. + 4 mg doustnie w postaci płynu lub tabl. po 12 h; dni 2-6: 4 mg doustnie w postaci płynu lub tabl.i co 12 h. Pc. >1,2 m2, dzień 1: 5 mg/m2 doż. lub 8 mg doż. + 8 mg doustnie w postaci płynu lub tabl. po 12 h; dni 2-6: 8 mg doustnie w postaci płynu lub tabl. co 12 h. Dawkowanie według mc.: dawkowanie dostosowane do mc. skutkuje wyższymi całkowitymi dawkami dobowymi w porównaniu z dawkowaniem dostosowanym do pc. Ondansetron należy podawać w postaci pojedynczej dawki doż. 0,15 mg/kg mc. bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii. Dawka doż. nie może przekroczyć 8 mg. 2 dodatkowe dawki można podać doż. w odstępach 4 h. Całkowita dawka dobowa nie może przekroczyć dawki dla dorosłych równej 32 mg. Podawanie leku w dawce doustnej można rozpocząć po 12 h i kontynuować przez okres do 5 dni. Dawkowanie dostosowane do mc. dla pacjentów poddawanych chemioterapii - dzieci w wieku ≥6 m-cy i młodzież. Mc. ≤10 kg, dzień 1: do 3 dawek po 0,15 mg/kg mc. co 4 h; dzień 2-6 2 mg doustnie w postaci płynu co 12 h. Mc. >10 kg, dzień 1: do 3 dawek po 0,15 mg/kg mc. co 4 h; dni 2-6 4 mg doustnie w postaci płynu lub tabl. co 12 h. Osoby w podeszłym wieku. Przed podaniem dożylnym lek ondansetron należy rozcieńczyć w 50-100 ml roztw. chlorku sodu 9 mg/ml (0,9% w/v) lub innym wykazującym zgodność płynem do wlewów i podawane we wlewie trwającym nie krócej niż 15 minut. W przypadku pacjentów w wieku 65-74 lat można stosować ten sam schemat dawkowania jak u pacjentów dorosłych. W przypadku pacjentów powyżej 75 lat dożylna dawka początkowa ondansetronu nie powinna przekraczać 8 mg. Po podaniu dawki początkowej 8 mg można podać 2 kolejne dawki dożylne 8 mg, przy czym odstęp między dawkami nie powinien być krótszy niż 4 h. Nudności i wymioty okresu pooperacyjnego (PONV). Dorośli. W celu zapobiegania nudnościom i wymiotom okresu pooperacyjnego zalecana dawka ondansetronu wynosi 4 mg w pojedynczym wstrzyk. domięśniowo lub w powolnym wstrzyk. doż. w trakcie wprowadzania do znieczulenia. W celu leczenia występujących nudności i wymiotów pooperacyjnych zaleca się podanie pojedynczej dawki 4 mg w powolnym wstrzyk. doż. lub domięśniowym. Dzieci: dzieci w wieku 1 m-ca i powyżej oraz młodzież. W celu zapobiegania pooperacyjnym nudnościom i wymiotom w pediatrii u pacjentów operowanych w ogólnym znieczuleniu, ondansetron można podać w powolnym wstrzyk. doż. (nie krótszym niż 30 sek.) w dawce 0,1 mg/kg mc. do maks. 4 mg, przed, w momencie albo po rozpoczęciu znieczulenia. W celu leczenia nudności i wymiotów występujących u dzieci operowanych w ogólnym znieczuleniu, ondansetron można podać w powolnym wstrzyk. doż. (nie krótszym niż 30 sek.) w dawce 0,1 mg/kg mc. do maks. 4 mg. Liczba doniesień na temat stosowania ondansetronu w zapobieganiu i leczeniu pooperacyjnych nudności i wymiotów u pacjentów w podeszłym wieku jest niewielka, jednakże ondansetron jest dobrze tolerowany przez pacjentów powyżej 65 lat leczonych chemioterapią. Pacjenci z niewydolnością nerek. Zarówno dawki, jak i odstępy między nimi i droga podania leku nie ulegają zmianie. Pacjenci z niewydolnością wątroby. U pacjentów z umiarkowaną i ciężką niewydolnością wątroby dochodzi do znacznego zmniejszenia klirensu ondansetronu i znacznego wydłużenia okresu jego półtrwania. W takich przypadkach nie należy przekraczać dziennej dawki równej 8 mg. Pacjenci z zaburzonym metabolizmem sparteiny /debryzochiny. Okres półtrwania ondansetronu nie ulega zmianie u osób, które wolno metabolizują sparteinę i debryzochinę. W związku z tym u takich pacjentów otrzymujących wielokrotne dawki, narażenie na działanie leku nie różni się od poziomu ogółu populacji. Nie ma konieczności modyfikacji dobowej dawki czy częstości podawania leku.
Uwagi
Do wstrzykiwania dożylnego lub domięśniowego lub do wlewu doż. po uprzednim rozcieńczeniu. Instrukcje dot. rozcieńczenia produktu przed podaniem - szczegóły patrz ChPL.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na ondansetron lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Jednoczesne podawanie apomorfiny.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Obserwowano reakcje uczuleniowe u pacjentów, u których wystąpiła nadwrażliwość na inne leki z grupy selektywnych antagonistów receptora 5-HT3. Ponieważ ondansetron może wydłużać czas pasażu jelitowego, pacjentów z objawami podostrej niedrożności jelit należy obserwować po podaniu leku. Zaburzenia oddychania należy leczyć symptomatycznie, a lekarze winni zwracać szczególną uwagę na takie przypadki, gdyż mogą być to oznaki reakcji nadwrażliwości. W zależności od wielkości dawki ondansetron wydłuża odstęp QT. Dodatkowo, w ramach badań porejestracyjnych, donoszono o przypadkach Torsade de Pointes po podaniu ondansetronu. Należy unikać podawania ondansetronu pacjentom z syndromem wrodzonego wydłużenia odstępu QT. Lek należy podawać z zachowaniem ostrożności pacjentom, u których stwierdzono lub jest możliwe wydłużenie odstępu QT, w tym pacjenci z zaburzeniami równowagi elektrolitowej, z niewydolnością serca, bradykardią lub pacjenci przyjmujący leki wydłużające odstęp QT lub zaburzające równowagę elektrolitową. Przed podaniem ondansetronu należy skorygować hipokaliemię i hipomagnezemię. W trakcie badań porejestracyjnych obejmujących pacjentów z zespołem serotoninowym (w tym zaburzony stan psychiczny, niestabilność autonomiczna i zaburzenia nerwowomięśniowe) po równoczesnym podaniu ondansetronu i innych leków serotoninergicznych (w tym selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) oraz selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny (SNRI)). Jeśli równoczesne stosowanie ondansetronu i innych leków serotoninergicznych jest kliniczne wskazane, zaleca się monitorowanie stanu pacjenta. U pacjentów poddawanych zabiegowi adenotonsylektomii zapobieganie wystąpieniu nudności i wymiotów przez podanie ondansetronu może maskować krwawienie utajone. Z tego powodu należy dokładnie obserwować takich pacjentów po podaniu ondansetronu. Pacjenci w wieku dziecięcym otrzymujący ondansetron równocześnie ze środkami chemioterapeutycznymi, które wykazują toksyczne działanie na wątrobę powinni być ściśle obserwowani celem wykrycia zaburzeń czynności wątroby. Nudności i wymioty wywołane chemioterapią: przy obliczaniu dawki na podstawie masy ciała i podawaniu 3 dawek w odstępach 4-godzinnych, całkowita dawka dobowa będzie większa niż w przypadku podawania jednej pojedynczej dawki 5 mg/m2 pc., po której leczenie kontynuowane jest dawką doustną. Porównywalna skuteczność tych dwóch schematów dawkowania nie została oceniona w badaniach klinicznych. Porównania między badaniami wskazują na podobną skuteczność obu schematów dawkowania. Lek zawiera 2,3 mmol (lub 53,5 mg) sodu na dawkę 32 mg ondansetronu. Należy to wziąć pod uwagę w przypadku pacjentów przestrzegających diety z obniżoną ilością sodu. W trakcie badań psychomotorycznych nie potwierdzono niekorzystnego wpływu ondansetronu, ani nie stwierdzono, by wywoływał on sedację. Biorąc pod uwagę farmakologię
ondansetronu nie należy spodziewać się negatywnego wpływu na tego typu aktywności. W związku z tym uznać należy, że lek nie wywiera lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Brak dowodów, by ondansetron podawany razem z innymi lekami indukował lub hamował ich metabolizm. Specyficzne badania wykazały, że ondansetron nie wchodzi w interakcję z alkoholem, temazepamem, furosemidem, alfentanilem, tramadolem (metabolizm), morfiną, lignokainą, propofolem i tiopentalem. Na drodze mechanizmu zależnego od serotoniny tramadol częściowo zmienia działanie analgetyczne. W związku z tym, że ondansetron jest antagonistą receptora 5HT3, można spodziewać się zaburzenia potencjału analgetycznego. Dodatkowo dane z niewielkich badań wskazują, że ondansetron może zmniejszać działanie znieczulające tramadolu. Leki hamujące działanie cytochromu P450. Ondansetron jest metabolizowany przez kilka enzymów wątrobowych cytochromu P-450: CYP3A4, CYP2D6 i CYP1A2. Ze względu na mnogość enzymów metabolicznych, które mogą metabolizować ondansetron, inhibicja enzymu lub zmniejszona aktywność jednego z enzymów (np. brak genetyczny CYP2D6) jest normalnie wyrównywana przez inne enzymy i powinna prowadzić do małej lub nieznaczącej zmiany w całkowitym klirensie ondansetronu lub zapotrzebowaniu na dawkę. U pacjentów leczonych silnymi induktorami CYP3A4 (tzn. fenytoiną, karbamazepiną i ryfampicyną) klirens po podaniu doustnym ondansetronu był zwiększony, a stężenie ondansetronu we krwi było zmniejszone. Stosowanie ondansetronu w połączeniu z lekami wydłużającymi odstęp QT może prowadzić do dodatkowego wydłużenia odstępu QT. Równoczesne stosowanie ondansetronu i leków kardiotoksycznych, (np. antracyklin takich jak doksorubicyna czy daunorubicyna, lub trastuzumabu), antybiotyków (takich jak erytromycyna lub ketokonazol), leków przeciwarytmicznych (takich jak amiodaron) i leków β-adrenolitycznych (takich jak atenolol lub tymolol) może zwiększać ryzyko arytmii. Leki serotonergiczne (w tym SSRI i SNRI): po wprowadzeniu do obrotu otrzymano zgłoszenia opisujące pacjentów z zespołem serotoninowym (w tym zaburzony stan psychiczny, niestabilność autonomiczna i zaburzenia nerwowo-mięśniowe) po równoczesnym podaniu ondansetronu i innych leków serotoninergicznych (w tym SSRI oraz SNRI). W związku ze zgłoszeniami dotyczącymi głębokiego niedociśnienia i utraty przytomności w przypadku jednoczesnego podawania ondansetronu i chlorowodorku apomorfiny, równoczesne podawanie apomorfiny jest przeciwwskazane.
Ciąża i laktacja
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania ondansetronu u kobiet w ciąży. Doświadczenia na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego lub pośredniego szkodliwego wpływu na ciążę, zarodka lub płodu, przebieg ciąży, poród lub okres około- i poporodowy. Ponieważ na podstawie badań na zwierzętach nie można przewidzieć działania u ludzi, stosowanie ondansetronu u kobiet w ciąży nie jest zalecane. Badania na zwierzętach wykazały, że ondansetron przenika do mleka. Dlatego zaleca się, aby matki przyjmujące ondansetron nie karmiły piersią.
Działania niepożądane
Zdarzenia bardzo częste, częste i niezbyt częste zostały na ogół określone w oparciu o wyniki badań klinicznych oryginalnego produktu leczniczego. Uwzględniono częstość występowania dla placebo. Zdarzenia rzadkie i bardzo rzadkie zostały na ogół określone w oparciu o spontaniczne zgłoszenia po wprowadzeniu do obrotu oryginalnego produktu leczniczego. Biorąc pod uwagę standardowe zalecane dawki ondansetronu oszacowano następujące częstości występowania zdarzeń niepożądanych. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości typu wczesnego, czasem ciężkie, w tym anafilaksja; reakcje anafilaktyczne mogą być śmiertelne. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) ból głowy; (niezbyt często) bezwolne zaburzenia ruchowe takie jak reakcje pozapiramidowe, np. napad przymusowego patrzenia z rotacją gałek /reakcje dystoniczne i dyskineza bez definitywnych dowodów na trwały stan kliniczny, oraz zaobserwowano napady (np., drgawki epileptyczne), chociaż nieznany jest farmakologiczny mechanizm mogący wytłumaczyć udział ondansetronu w ich wywołaniu; (rzadko) zawroty głowy w trakcie szybkiego podania doż. Zaburzenia psychiczne: (bardzo rzadko) depresja. Zaburzenia oka: (rzadko) tymczasowe zaburzenia widzenia (np., zamazane widzenie) występujące zwykle podczas szybkiego podania doż.; (bardzo rzadko) przejściowa ślepota, występująca zwykle podczas podania doż. Większość zgłoszonych przypadków ślepoty ustępowała w ciągu 20 minut. Większość z tych pacjentów otrzymywała leki chemioterapeutyczne, w tym cisplatynę. Niektóre przypadki przejściowej ślepoty zgłaszano jako pochodzenia korowego. Zaburzenia serca: (niezbyt często) ból w klatce piersiowej z lub bez obniżenia odcinka ST, zaburzenia rytmu serca i bradykardia. Zaburzenia rytmu serca mogą być śmiertelne w skutkach u niektórych pacjentów; (rzadko) wydłużenie odstępu QT (w tym torsade de pointes). Zaburzenia naczyniowe: (często) uczucie „uderzenia krwi” lub gorąca; (niezbyt często) niedociśnienie tętnicze. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) czkawka. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) wiadomo, że ondansetron przedłuża czas pasażu jelitowego i dlatego może powodować zaparcia u niektórych pacjentów. Zaburzenia wątrobowe i dróg żółciowych: (niezbyt często) bezobjawowe zwiększenie wyników badania czynności wątroby. Reakcje te były często obserwowane u pacjentów poddanych chemioterapii cisplatyną. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) reakcje alergiczne wokół miejsca wstrzyknięcia (np. wysypka, pokrzywka, swędzenie). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) miejscowe reakcje w miejscu wstrzyk. doż. Profil działań niepożądanych u dzieci i młodzieży był porównywalny do profilu obserwowanego u dorosłych.
Przedawkowanie
Jak dotychczas jest niewiele danych na temat przedawkowania ondansetronu. Niemniej jednak w większości przypadków objawy były podobne do tych, które występowały u pacjentów otrzymujących normalne dawki. Zaobserwowane objawy obejmują zaburzenia widzenia, ciężkie zaparcia, niedociśnienie tętnicze i epizody naczynioruchowe z przejściowym blokiem przedsionkowo-komorowym drugiego stopnia. W każdym przypadku objawy ustępowały całkowicie. Ondansetron wydłuża odstęp QT, przy czym wydłużenie te zależne jest od wielkości dawki. W razie przedawkowania zaleca się monitorowanie EKG. Po przypadkowym przedawkowaniu ondansetronu w postaci doustnej (szacunkowa przyjęta dawka przekraczająca 4 mg/kg mc.) u niemowląt i dzieci od 12 m-cy do 2 lat zgłaszano objawy odpowiadające zespołowi serotoninowemu. Nie ma specyficznego antidotum w przypadku przedawkowania ondansetronu. Dlatego też we wszystkich przypadkach podejrzenia przedawkowania należy stosować leczenie objawowe i wspomagające.
Działanie
Ondansetron jest silnym, wybiórczym antagonistą receptora 5HT3 (5-hydroksytryptaminy). Dokładny mechanizm działania w hamowaniu nudności i wymiotów nie jest znany. Środki chemioterapeutyczne i radioterapia mogą powodować uwalnianie 5HT w jelicie cienkim, zapoczątkowując odruch wymiotny w następstwie pobudzenia dośrodkowych włókien nerwu błędnego przez receptory 5HT3. Ondansetron blokuje inicjowanie tego odruchu. Pobudzenie włókien dośrodkowych nerwu błędnego może także powodować uwalnianie 5HT w area postrema, zlokalizowanej na dnie IV komory, co może wywołać wymioty także na drodze pobudzenia ośrodkowego. Zatem działanie ondansetronu hamujące nudności i wymioty spowodowane chemioterapią i radioterapią wynika prawdopodobnie z jego antagonistycznego wpływu na receptory 5HT3 neuronów znajdujących się zarówno w obwodowym jak i OUN. Chociaż mechanizm działania ondansetronu w nudnościach i wymiotach okresu pooperacyjnego nie jest znany, to może on być podobny do działania w nudnościach i wymiotach wywołanych środkami cytotoksycznymi. Ondansetron nie zmienia stężeń prolaktyny w osoczu.
Skład
1 ml roztw. do wstrzyk. zawiera: 2 mg ondansetronu w postaci ondansetronu chlorowodorku dwuwodnego. Każda amp. 2 ml zawiera 4 mg ondansetronu.
Alkohol
Antykoncepcja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B
Pielęgniarki i położne
