Wskazania
Lek wskazany jest u dorosłych w leczeniu: schizofrenii, afektywnej choroby dwubiegunowej, w tym: umiarkowanych i ciężkich epizodów manii związanych z chorobą dwubiegunową; dużych epizodów depresyjnych związanych z chorobą dwubiegunową; w celu zapobiegania nawrotom epizodów manii lub depresji u pacjentów reagujących na leczenie kwetiapiną. Tabl. można przyjmować z posiłkiem lub bez posiłku.
Dawkowanie
Dla każdego wskazania schemat dawkowania jest inny. Należy dopilnować, aby pacjent otrzymał dokładne informacje dotyczące dawkowania odpowiednie dla jego choroby. Kwetiapina może być przyjmowana w trakcie posiłków lub niezależnie od posiłków. Dorośli. Leczenie schizofrenii: preparat należy podawać 2x/dobę. Całkowita dawka dobowa w ciągu pierwszych 4 dni leczenia wynosi: 50 mg (dzień 1.), 100 mg (dzień 2.), 200 mg (dzień 3.) i 300 mg (dzień 4.). Począwszy od dnia 4. dawkę należy stopniowo zwiększać do zazwyczaj skutecznej dawki kwetiapiny 300-400 mg na dobę. W zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji leczenia u indywidualnego pacjenta dawkę można modyfikować w zakresie 150-750 mg/dobę. Leczenie umiarkowanych do ciężkich epizodów manii związanych z chorobą dwubiegunową: preparat, 25 mg należy podawać 2x/dobę. Całkowita dawka dobowa w ciągu pierwszych 4 dni leczenia wynosi: 100 mg (dzień 1.), 200 mg (dzień 2.), 300 mg (dzień 3.) i 400 mg (dzień 4.). Możliwe jest dalsze zwiększanie dawki aż do 800 mg na dobę w 6. dniu leczenia, przy czym nie należy zwiększać dawki o więcej niż 200 mg na dobę. W zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji leczenia u indywidualnego pacjenta, dawkę można modyfikować w zakresie 200-800 mg na dobę. Zwykle stosowana skuteczna dawka mieści się w przedziale pomiędzy 400-800 mg na dobę. Leczenie przypadków depresji związanych z chorobą dwubiegunową: preparat należy podawać raz dziennie przed snem. Całkowita dobowa dawka w ciągu pierwszych 4 dni leczenia wynosi: 50 mg (dzień 1.), 100 mg (dzień 2.), 200 mg (dzień 3.) i 300 mg (dzień 4.). Zalecana dawka dobowa wynosi 300 mg. W badaniach klinicznych nie zaobserwowano dodatkowych korzyści w grupie pacjentów otrzymujących dawkę 600 mg w porównaniu z grupą otrzymującą dawkę 300 mg. Obserwowano dodatkowe korzyści u indywidualnych pacjentów otrzymujących dawkę 600 mg. Odnośnie tolerancji badania kliniczne wykazały, że można rozważyć zmniejszenie dawki do minimum 200 mg u indywidualnych pacjentów. W przypadku depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej rozpoczęcie leczenia powinno odbywać się pod nadzorem lekarza wykwalifikowanego w leczeniu tego typu zaburzeń. Zapobieganie nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej: w celu zapobiegania nawrotom manii, depresji, lub epizodów mieszanych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, u których leczenie przyniosło oczekiwany skutek należy kontynuować terapię tą samą dawką. W zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji leczenia u indywidualnego pacjenta, dawkę można modyfikować w zakresie 300-800 mg 2x/dobę. Ważne jest stosowanie najmniejszej skutecznej dawki w trakcie leczenia podtrzymującego. Osoby w podeszłym wieku. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych i przeciwdepresyjnych, preparat u osób w podeszłym wieku należy stosować z dużą ostrożnością szczególnie w początkowym okresie leczenia. Tempo zwiększania dawki kwetiapiny powinno być wolniejsze, a dobowe dawki terapeutyczne powinny być mniejsze niż te stosowane u młodszych pacjentów, w zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji leczenia u indywidualnego pacjenta. Średni klirens kwetiapiny był zmniejszony od 30 do 50% u pacjentów w podeszłym wieku w porównaniu z młodszymi pacjentami. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leku u pacjentów powyżej 65 lat z epizodami depresji w ramach afektywnej choroby dwubiegunowej nie zostało ocenione. Dzieci i młodzież. Nie zaleca sie stosowania produktu leczniczego ze względu na brak danych dotyczących stosowania leku w tej grupie wiekowej. Zaburzenia czynności nerek: nie ma konieczności dostosowywania dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Zaburzenia czynności wątroby: kwetiapina jest w dużym stopniu metabolizowana w wątrobie. Dlatego produkt leczniczy należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, szczególnie w początkowym okresie leczenia. Zalecana dawka początkowa wynosi 25 mg/dobę. Dawkę tę można zwiększać o 25 lub 50 mg na dobę, aż do osiągnięcia dawki skutecznej, w zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji leczenia u indywidualnego pacjenta.
Przeciwwskazania
Preparat jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Jednoczesne podawanie inhibitorów cytochromu P450 3A4, takich jak inhibitory proteazy HIV, azolowych preparatów przeciwgrzybicznych, erytromycyny, klarytromycyny lub nefazodonu jest przeciwwskazane.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Ponieważ kwetiapina wskazana jest w leczeniu wielu chorób, profil bezpieczeństwa powinien być określony w oparciu o indywidualne rozpoznanie i stosowaną u pacjenta dawkę. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego u dzieci i młodzieży poniżej 18 lat ze względu na brak danych dotyczących stosowania leku w tej grupie wiekowej. Badania kliniczne wykazały, że poza znanym profilem bezpieczeństwa określonym u dorosłych, niektóre działania niepożądane występowały z większą częstością u dzieci i młodzieży niż u dorosłych (zwiększony apetyt, podwyższone stężenie prolaktyny w surowicy oraz objawy pozapiramidowe) oraz stwierdzono występowanie objawu nie obserwowanego wcześniej u dorosłych (wzrost ciśnienia krwi). Zaobserwowano również zmiany w wynikach badań czynności tarczycy. Ponadto wpływ długoterminowego leczenia, trwającego dłużej niż 26 tyg., na wzrost i dojrzewanie nie był badany. Długotrwałe konsekwencje dla rozwoju poznawczego nie są znane. W kontrolowanych placebo badaniach klinicznych u dzieci i młodzieży leczonych kwetiapiną przyjmowanie kwetiapiny wiązało się z zwiększoną częstością (w porównaniu z placebo) występowania objawów pozapiramidowych (EPS) u pacjentów leczonych na schizofrenię i chorobę dwubiegunową. Depresja w przebiegu choroby dwubiegunowej jest związana ze zwiększonym ryzykiem występowania myśli samobójczych, samouszkodzeń i samobójstw (zdarzenia związane z próbami samobójczymi). Ryzyko to utrzymuje się do czasu uzyskania istotnej klinicznie remisji choroby. Poprawa może nie nastąpić w ciągu kilku pierwszych lub więcej tyg. leczenia i w związku z tym pacjent powinien pozostawać pod ścisłą kontrolą lekarską do czasu wystąpienia poprawy Doświadczenie kliniczne wskazuje, że ryzyko samobójstw może zwiększać się we wczesnej fazie poprawy stanu klinicznego pacjenta. Dodatkowo lekarz powinien rozważyć potencjalne ryzyko wystąpienia zdarzeń związanych z próbami samobójczymi po nagłym przerwaniu stosowania kwetiapiny, z powodu znanych czynników ryzyka związanych z leczoną chorobą. Inne zaburzenia psychiczne, w których przepisywana jest kwetiapina mogą być również związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zachowań samobójczych. Ponadto zaburzenia te mogą współistnieć z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi. W związku z tym u pacjentów leczonych z powodu innych zaburzeń psychicznych należy podjąć takie same środki ostrożności, jak u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi. Pacjenci z zachowaniami samobójczymi w wywiadzie lub pacjenci przejawiający przed rozpoczęciem leczenia znacznego stopnia skłonności samobójcze, należą do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia myśli samobójczych lub prób samobójczych i należy ich poddać ścisłej obserwacji w trakcie leczenia. Metaanaliza kontrolowanych placebo badan klinicznych nad produktami przeciwdepresyjnymi, stosowanymi u dorosłych pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, wykazała zwiększone w porównaniu z placebo ryzyko zachowań samobójczych u pacjentów w wieku poniżej 25 lat stosujących leki przeciwdepresyjne. W trakcie leczenia, zwłaszcza na początku terapii i po zmianie dawki, należy ściśle obserwować pacjentów, szczególnie z grupy podwyższonego ryzyka. Pacjentów (oraz ich opiekunów) należy uprzedzić o konieczności zwrócenia uwagi na każdy objaw klinicznego nasilenia choroby, zachowania lub myśli samobójcze oraz nietypowe zmiany w zachowaniu, a w razie ich wystąpienia, o konieczności niezwłocznego zwrócenia sie do lekarza. W krótkotrwałych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych u pacjentów z ciężką depresją w przebiegu choroby dwubiegunowej obserwowano zwiększone ryzyko zdarzeń związanych z próbami samobójczymi u dorosłych pacjentów (młodszych niż 25 lat), którzy byli leczeni kwetiapiną w porównaniu do pacjentów otrzymujących placebo (odpowiednio 3,0% vs 0%). Stosowanie produktu leczniczego jest związane z występowaniem senności i podobnych objawów, takich jak uspokojenie. W badaniach klinicznych u pacjentów z depresją w przebiegu choroby dwubiegunowej objawy te występowały zazwyczaj podczas pierwszych 3 dni leczenia i miały zazwyczaj łagodne lub umiarkowane nasilenie. Pacjenci z depresją w przebiegu choroby dwubiegunowej, u których występuje senność o ciężkim nasileniu, mogą wymagać częstszych wizyt przez okres minimum 2 tyg. od pojawienia się senności lub do czasu poprawy objawów; konieczne może być rozważenie przerwania leczenia. Leczeniu kwetiapiną towarzyszyło niedociśnienie ortostatyczne i związane z tym zawroty głowy, które podobnie jak senność występują w początkowej fazie zwiększania dawki. Może to zwiększyć częstość przypadkowych urazów (upadki), szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku. Dlatego należy poradzić pacjentom zachowanie ostrożności do czasu, aż zapoznają się z potencjalnym wpływem produktu. Kwetiapinę należy ostrożnie stosować u pacjentów z rozpoznaą chorobą układu sercowonaczyniowego, choroba naczyniowa mózgu, a także w przypadku innych stanów predysponujących do niskiego ciśnienia tętniczego. Kwetiapina może powodować niedociśnienie ortostatyczne, szczególnie w początkowym okresie zwiększania dawki, dlatego należy wówczas rozważyć podawanie mniejszej dawki lub wolniejsze jej zwiększanie. U pacjentów z pierwotnymi chorobami układu sercowo-naczyniowego rozważyć można wolniejsze zwiększanie dawki. W badaniach klinicznych nie wykazano różnicy częstości występowania napadów padaczki u pacjentów leczonych kwetiapiną lub otrzymujących placebo. Brak danych na temat przypadków wystąpienia napadów padaczki u pacjentów z padaczką w wywiadzie. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych, należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów z padaczką w wywiadzie. W kontrolowanych placebo badaniach klinicznych, stosowanie kwetiapiny było związane zwiększoną w porównaniu do placebo częstością występowania objawów pozapiramidowych (ang. Extrapyramidal Syndrome EPS) u pacjentów leczonych z powodu depresji w przebiegu choroby dwubiegunowej. Stosowaniu kwetiapiny towarzyszy rozwój akatyzji, charakteryzującej się subiektywnie nieprzyjemnym lub przykrym niepokojem i potrzebą ruchu, które często związane są z niemożliwością siedzenia lub stania w miejscu. Objawy te są bardziej prawdopodobne w pierwszych kilku tyg. leczenia. U pacjentów, u których rozwiną się te objawy, zwiększenie dawki może być szkodliwe. Dyskinezy późne to zespół potencjalnie nieodwracalnych, mimowolnych ruchów dyskinetycznych które mogą rozwinąć się u pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi, w tym kwetiapiną. W razie wystąpienia objawów przedmiotowych i podmiotowych dyskinez późnych należy rozważyć zmniejszenie dawki leku lub przerwanie leczenia produktem leczniczym. Objawy dyskinez późnych mogą się nasilić lub nawet pojawić się dopiero po zakończeniu leczenia. Występowanie złośliwego zespołu neuroleptycznego jest związane z leczeniem lekami przeciwpsychotycznymi, w tym również kwetiapiną. Objawy kliniczne obejmują hipertermię, zaburzenia stanu psychicznego, sztywność mięśni, zaburzenia czynności układ autonomicznego i zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej. W razie ich wystąpienia należy przerwać leczenie produktem leczniczym i zastosować odpowiednie leczenie. Niezbyt często w badaniach klinicznych obserwowano występowanie ciężkiej neutropenii (liczba neutrofili <0,5 x 109/l). Większość przypadków ciężkiej neutropenii wystąpiła kilka miesięcy po rozpoczęciu leczenia produktem leczniczym. Brak dowodów na zależność występowania neutropenii od przyjmowanej dawki. Z danych otrzymanych po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu wynika, iż objawy leukopenii i/lub neutropenii ustępowały po przerwaniu stosowania kwetiapiny. Prawdopodobnymi czynnikami ryzyka są mała liczba leukocytów przed rozpoczęciem leczenia oraz wywołana przez leki neutropenia w wywiadzie. Należy przerwać leczenie kwetiapiną, jeśli liczba neutrofili wynosi <1,0 x 109/l. Należy obserwować pacjenta w celu wykrycia wczesnych objawów infekcji i kontrolować liczę neutrofili (aż ich liczba zwiększy się ponad 1,5 x 109/l). Jednoczesne stosowanie produktu leczniczego z silnymi induktorami enzymów wątrobowych, takimi jak karbamazepina lub fenytoina, znacząco zmniejsza stężenie kwetiapiny w osoczu, co może wpływać na skuteczność leczenia produktem leczniczym. U pacjentów otrzymujących leki indukujące enzymy wątrobowe, leczenie produktem leczniczym można rozpocząć tylko, gdy w opinii lekarza korzyści wynikające z leczenia produktem przewyższają ryzyko wynikające z przerwania leczenia lekiem indukującym aktywność enzymów wątrobowych. Ważne, aby zmiany leku indukującego enzymy wątrobowe dokonywać stopniowo i, jeśli jest to konieczne, zastąpić go lekiem nie wpływającym na enzymy wątrobowe (np. walproinian sodu). U pacjentów przyjmujących kwetiapinę stwierdzono przyrost masy ciała. Należy monitorować te zmianę i odpowiednio postępować, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi stosowania leków przeciwpsychotycznych. Rzadko zgłaszano przypadki hiperglikemii i/lub rozwoju lub nasilenia cukrzycy, której czasem towarzyszyła kwasica ketonowa lub śpiączka, w tym kilka przypadków śmiertelnych. Niekiedy donoszono o wcześniejszym zwiększeniu masy ciała, co mogło być czynnikiem predysponującym. Zaleca się odpowiedni monitoring kliniczny, zgodny z wytycznymi dotyczącymi stosowania leków przeciwpsychotycznych. Pacjenci stosujący jakikolwiek lek przeciwpsychotyczny, w tym kwetiapinę, powinni być obserwowani pod katem wystąpienia oznak i objawów hiperglikemii (takich jak polidypsja, poliuria, polifagia i osłabienie), a pacjenci z cukrzycą lub wysokim ryzykiem wystąpienia cukrzycy powinni być regularnie kontrolowani pod kątem pogorszenia kontroli stężenia glukozy. Należy regularnie kontrolować masę ciała. W przeprowadzonych badaniach klinicznych z kwetiapiną obserwowano zwiększenie stężenia triglicerydów, cholesterolu LDL, cholesterolu całkowitego oraz zmniejszenie stężenia cholesterolu HDL. W razie zwiększenia stężenia lipidów należy postępować zgodnie z przyjętą praktyką kliniczną. Obserwowane w badaniach klinicznych zmiany masy ciała, stężenia glukozy we krwi (hiperglikemia) oraz lipidów mogą być przyczyną pogorszenia profilu ryzyka metabolicznego u poszczególnych pacjentów, z którymi należy postępować zgodnie z przyjętą praktyką kliniczną. Dane z badan klinicznych i ze stosowania kwetiapiny zgodnie z ChPL nie potwierdziły związku kwetiapiny z trwałym wydłużeniem odstępu QT. Z danych otrzymanych po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu wynika, że wydłużenie odstępu QT miało miejsce po zastosowaniu dawki terapeutycznej, jak również po przedawkowaniu. Podobnie jednak jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych, należy zachować ostrożność, jeśli kwetiapina jest stosowana u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego lub wydłużeniem odstępu QT w wywiadzie rodzinnym. Należy zachować ostrożność, jeśli kwetiapina jest stosowana jednocześnie z innymi lekami wydłużającymi odstęp QT lub z lekami neuroleptycznymi, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku, u pacjentów z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT, zastoinową niewydolnością serca, przerostem mięśnia serca, hipokaliemą lub hipomagnezemią. Po nagłym zaprzestaniu podawania dużych dawek leków przeciwpsychotycznych opisywano ostre objawy odstawienia, w tym bezsenność, nudności, bóle głowy, biegunkę, wymioty, zawroty głowy i rozdrażnienie. Może wystąpić nawrót objawów psychotycznych, zgłaszano równie przypadki pojawienia się ruchów mimowolnych (takich jak akatyzja, dystonia i dyskinezja). Dlatego zaleca się stopniowe odstawianie kwetiapiny przez okres przynajmniej jednego do 2 tyg. Produkt leczniczy nie jest zatwierdzony do leczenia pacjentów w podeszłym wieku z objawami psychotycznymi w przebiegu chorób otępiennych. W randomizowanych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych u pacjentów z objawami psychotycznymi w przebiegu choroby otępiennej, po zastosowaniu niektórych atypowych leków przeciwpsychotycznych obserwowano 3-krotne zwiększenie ryzyka powikłań dotyczących układu naczyniowego mózgu. Mechanizm takiego działania nie jest znany. Nie można wykluczyć ryzyka podobnego działania innych leków przeciwpsychotycznych lub w innych grupach pacjentów. Należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego u pacjentów z czynnikami ryzyka udaru mózgu. Metaanaliza dotycząca leków przeciwpsychotycznych wykazała, że u pacjentów w podeszłym wieku z objawami psychotycznymi w przebiegu choroby otępiennej występuje większe ryzyko zgonu niż w grupie otrzymującej placebo. Jednakże w dwóch 10-tygodniowych badaniach kontrolowanych placebo przeprowadzonych w takiej samej grupie pacjentów (n=710, średnia wieku 83 lata, grupa wiekowa 56-99 lat) wskaźnik śmiertelności w grupie leczonej produktem leczniczym wynosił 5,5% w porównaniu do 3,2% w grupie otrzymującej placebo. Przyczyny śmierci pacjentów były różne, odpowiadały spodziewanym dla tej populacji. Na podstawie tych danych nie można ustalić związku przyczynowego pomiędzy zgonami pacjentów w podeszłym wieku z choroba otępienną a stosowaniem produktu leczniczego. W przypadku rozwoju żółtaczki leczenie kwetiapiną nie powinno być kontynuowane. Notowano przypadki zaburzeń połykania i aspiracji u pacjentów przyjmujących kwetiapinę. Dlatego należy zachować ostrożność u pacjentów z ryzykiem zachłystowego zapalenia płuc. Podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych zgłaszano incydenty żylnej choroby zakrzepowozatorowej (ang. venous thromboembolism, VTE). U pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi często występują nabyte czynniki ryzyka zakrzepicy z zatorami w układzie żylnym, z tego względu przed rozpoczęciem leczenia oraz w jego trakcie należy rozpoznać wszystkie możliwe czynniki ryzyka VTE oraz podjąć odpowiednie działania prewencyjne. Przypadki zapalenia trzustki zgłaszano zarówno podczas badan klinicznych jak i po wprowadzeniu leku do obrotu jednakże nie ustalono związku przyczynowego pomiędzy nimi. Wśród zgłoszeń po wprowadzeniu leku do obrotu wielu pacjentów wykazywało obecność czynników, które uważa się za związane z występowaniem zapalenia trzustki takich jak podwyższony poziom triglicerydów, obecność kamieni żółciowych i spożycie alkoholu. Dane dotyczące stosowanych jednocześnie produktu leczniczego i kwasu walproinowego lub litu w ostrych epizodach manii z umiarkowanym i ciężkim nasileniem są ograniczone, jednak terapia łączna była dobrze tolerowana. Z danych wynika, że w 3. tyg. występuje efekt addycyjny. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Lek nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Kwetiapina może wpływać na czynności wymagające uwagi, w związku z jej działaniem na OUN. Dlatego należy ostrzec pacjentów przed prowadzeniem pojazdów i obsługa maszyn do czasu poznania ich reakcji na lek.
Interakcje
Biorąc pod uwagę wpływ kwetiapiny na OUN, należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania z innymi lekami działającymi ośrodkowo lub z alkoholem. Cytochrom P450 (CYP) 3A4 jest głównym enzymem odpowiedzialnym za metabolizm kwetiapiny z udziałem cytochromu P450. W badaniach interakcji na zdrowych ochotnikach, jednoczesne stosowanie kwetiapiny (25 mg) i ketokonazolu (inhibitor CYP3A4) prowadziło do wzrostu od 5- do 8-krotnego AUC kwetiapiny. Dlatego też jednoczesne stosowanie kwetiapiny i inhibitora CYP3A4 jest przeciwwskazane. Nie zaleca się stosowania kwetiapiny i jednoczesnego spożywania soku grejpfrutowego. Kwetiapina nie indukowała wątrobowego systemu enzymów odpowiedzialnych za metabolizm antypiryny. Jednakże w badaniu z udziałem pacjentów, u których stosowano dawki wielokrotne, prowadzonym w celu określenia farmakokinetyki kwetiapiny podawanej przed leczeniem i podczas leczenia karbamazepiną (znany induktor enzymów wątrobowych), jednoczesne podawanie karbamazepiny znacząco zwiększało klirens kwetiapiny. Zwiększenie klirensu powodowało zmniejszenie dostępności układowej kwetiapiny (mierzonej jako AUC) do średnio 13% dostępności obserwowanej podczas stosowania samej kwetiapiny; chociaż u niektórych pacjentów obserwowano silniejszy efekt. W wyniku tej interakcji może dojść do zmniejszenia stężenia kwetiapiny w osoczu, co może wpłynąć na skuteczność leczenia kwetiapiną. Jednoczesne stosowanie kwetiapiny i fenytoiny (induktor enzymów mikrosomalnych) prowadziło do znacznego zwiększenia klirensu kwetiapiny (w przybliżeniu 450%). U pacjentów stosujących induktory enzymów wątrobowych leczenie kwetiapiną powinno być rozpoczynane tylko wtedy, gdy lekarz określi, że korzyści wynikające z terapii przewyższają ryzyko wynikające z przerwania leczenia induktorami enzymów wątrobowych. Ważne, aby jakiekolwiek zmiany w leczeniu induktorami enzymów wątrobowych były wprowadzane stopniowo i, jeśli jest to konieczne, należy je zastąpić substancją bez właściwości indukujących (np. sodu walproinian). Jednoczesne stosowanie kwetiapiny z przeciwdepresyjną imipraminą (znanym inhibitorem CYP 2D6) lub fluoksetyna (znanym inhibitorem CYP 3A4 i CYP 2D6) nie wykazywało znaczącego wpływu na farmakokinetykę kwetiapiny. Jednoczesne stosowanie kwetiapiny z przeciwpsychotycznym rysperydonem lub haloperydolem nie zmieniały znacząco parametrów farmakokinetycznych kwetiapiny. Jednakże jednoczesne stosowanie kwetiapiny i tiorydazyny zwiększało klirens kwetiapiny o około 70%. Jednoczesne podawanie kwetiapiny z cymetydyną (znany inhibitor P450) nie wykazywało znaczącego wpływu na farmakokinetykę kwetiapiny. Farmakokinetyka soli litu nie ulegała zmianie podczas jednoczesnego stosowania z kwetiapiną. Jednoczesne stosowanie kwasu walproinowego i kwetiapiny nie zmieniało znacząco klinicznie farmakokinetyki obu substancji podawanych w postaci walproinianu (zwanego także walproinianem sodu (USAN)) i kwetiapiny. Walproinian jest stabilnym związkiem koordynacyjnym pomiędzy walproinianem sodu i kwasem walproinowym w stosunku molowym 1:1. Nie prowadzono badań interakcji z lekami często stosowanymi w leczeniu chorób układu sercowonaczyniowego. Zalecana jest ostrożność podczas jednoczesnego stosowania kwetiapiny z lekami, które mogą powodować zaburzenia elektrolitowe lub wydłużać odstęp QTc. Odnotowano zgłoszenia fałszywych wyników testów immunologicznych dla metadonu i trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych u pacjentów przyjmujących kwetiapinę. W razie wątpliwości odnośnie wyników takich testów zalecane jest przeprowadzenie dodatkowych badań z użyciem odpowiednich technik chromatograficznych.
Ciąża i laktacja
Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania kwetiapiny u kobiet w ciąży. Dotychczas nic nie wskazywało na szkodliwość w badaniach na zwierzętach, jednak nie badano możliwego wpływu na oczy płodu. Z tego względu kwetiapinę można stosować w okresie ciąży tylko wówczas, gdy spodziewane korzyści dla matki wynikające z leczenia przeważają nad potencjalnymi zagrożeniami dla płodu. Obserwowano objawy odstawienia u niemowląt, których matki podczas ciąży przyjmowały kwetiapinę. Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych (w tym kwetiapiny) w czasie III trymestru ciąży są w grupie ryzyka, w której mogą wystąpić działania niepożądane, w tym objawy pozapiramidowe i/lub objawy odstawienne o różnym nasileniu i czasie trwania. Obserwowano pobudzenie, wzmożone napięcie, obniżone napięcie, drżenie, senność, zespół zaburzeń oddechowych lub zaburzenia karmienia. Dlatego należy starannie kontrolować stan noworodków. Opisano przypadki przenikania kwetiapiny do mleka matki, jednakże doniesienia o stopniu w jakim się to odbywa nie są zgodne. Kobiety, które karmią piersią, należy poinformować o konieczności unikania karmienia podczas stosowania kwetiapiny.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi podczas leczenia kwetiapiną były senność, zawroty głowy, suchość w ustach, łagodna astenia, zaparcia, tachykardia, niedociśnienie ortostatyczne i niestrawność. Tak jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych, stosowanie kwetiapiny może powodować wzrost masy ciała, omdlenia, złośliwy zespół neuroleptyczny, leukopenię, neutropenię i obrzęki obwodowe. Wystąpienie działań niepożądanych związanych ze stosowaniem kwetiapiny zestawiono poniżej zgodnie z zaleceniami CIOMS (Council for International Organizations of Medical Sciences) III Working Group 1995. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo często) spadek poziomu hemoglobiny; (często) leukopenia, zmniejszenie liczby neutrofili, zwiększenie liczby eozynofili; (niezbyt często) małopłytkowość (trombocytopenia), anemia (niedokrwistość), zmniejszenie liczby płytek krwi; (rzadko) agranulocytoza; (nieznana) neutropenia. Zaburzenia układu immunologicznego: (niezbyt często) nadwrażliwość (w tym skórne reakcje alergiczne); (bardzo rzadko) reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia endokrynologiczne: (często) hiperprolaktynemia, obniżony całkowity poziom T4, obniżony poziom frakcji wolnej T4, obniżony całkowity poziom T3, wzrost stężenia TSH; (niezbyt często) obniżony poziom frakcji wolnej T3, niedoczynność tarczycy (hypotyroidizm); (bardzo rzadko) niewłaściwe wydzielanie hormonu kontrolującego objętość wydalanego moczu. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo często) zwiększenie stężenia triglicerydów w surowicy , zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego (głównie frakcji LDL), zmniejszenie stężenia cholesterolu HDL, zwiększenie masy ciała; (często) zwiększenie apetytu, wzrost stężenia glukozy we krwi aż do hiperglikemii; (niezbyt często) hyponatremia, cukrzyca; (bardzo rzadko) zespół metaboliczny. Zaburzenia psychiczne: (często) niezwykłe sny i koszmary senne, myśli i zachowania samobójcze; (rzadko) somnabulizm (lunatyzm) oraz towarzyszące temu mówienie, jedzenie w trakcie snu. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) zawroty głowy, senność, bóle głowy; (często) omdlenia, objawy pozapiramidowe, dyzartria (niezbyt często) napady padaczki, zespół niespokojnych nóg , późne dyskinezy. Zaburzenia serca: (często) tachykardia , kołatanie serca; (niezbyt często) wydłużenie odcinka QT. Zaburzenia oka: (często) niewyraźne widzenie. Zaburzenia naczyniowe: (często) niedociśnienie ortostatyczne; (rzadko) zakrzepica zatorowa żył. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) zapalenie błony śluzowej nosa (katar), duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) suchość w jamie ustnej; (często) zaparcia, niestrawność, wymioty: (niezbyt często) dysfagia; (rzadko) zapalenie trzustki. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (często) zwiększenie aktywności aminotransferaz (ALT, AST), zwiększenie aktywności GGTP; (rzadko) żółtaczka, zapalenie wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) obrzęk naczynioruchowy, zespół Stevensa-Johnsona; (nieznana) martwica toksyczno-rozpływna naskórka, rumień wielopostaciowy. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (bardzo rzadko) rabdomioliza. Ciąża, połóg i okres okołoporodowy: (nieznana) zespół odstawienny u noworodków. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (niezbyt często) zaburzenia seksulane; (rzadko) priapizm, mlekotok, obrzęk piersi, zaburzenia miesiączkowania. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (bardzo często) objawy odstawienne; (często) łagodne osłabienie, obrzęki obwodowe, drażliwość, gorączka; (rzadko) złośliwy zespół neuroleptyczny, hypotermia. Badania diagnostyczne: (rzadko) zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej. Podczas leczenia lekami neuroleptycznymi obserwowano przypadki wydłużenia odstępu QTc, przedsionkowych zaburzeń rytmu nagłych niespodziewanych zgonów, zatrzymania akcji serca, częstoskurczu komorowego typu torsades de pointes odnotowano przy jednoczesnym stosowaniu neuroleptyków i są one uważane za efekty klasy. W krótkotrwałych badaniach klinicznych z zastosowaniem kwetiapiny i kontrolowanych placebo, u pacjentów z epizodem depresji w przebiegu choroby dwubiegunowej łączna częstość występowania objawów pozapiramidowych w grupie otrzymującej kwetiapinę wynosiła 8,9% w porównaniu do 3,8% dla placebo, jednak częstość poszczególnych działań niepożądanych (np. akatyzji, zespołu pozapiramidowego, drżeń, dyskinez, dystonii, niepokoju, samowolnych skurczów mięśni, nadaktywności psychomotorycznej i sztywności mięśni) była ogólnie niska i nie przekraczała 4% w żadnej z badanych grup. W krótkotrwałych badaniach klinicznych z zastosowaniem kwetiapiny i placebo, u pacjentów ze schizofrenia lub epizodem manii w przebiegu choroby dwubiegunowej łączna częstość występowania objawów pozapiramidowych była zbliżona do placebo (schizofrenia: 7,8% w grupie przyjmującej kwetiapinę i 8,0% w grupie przyjmującej placebo; epizod manii w przebiegu choroby dwubiegunowej: 11,2% w grupie przyjmującej kwetiapinę i 11,4% w grupie przyjmującej placebo). W krótkoterminowych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych z ustaloną dawką stosowanie produktu leczniczego związane było z zależnym od dawki zmniejszeniem stężenia hormonów tarczycy. W krótkoterminowych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych częstość występowania istotnych klinicznie zmian w poziomie hormonów tarczycy wyniosła zwłaszcza całkowitej tyroksyny (T4): 3,4% dla kwetiapiny w stosunku do 0,6% dla placebo oraz wolnej tyroksyny (T4):0,7% dla kwetiapiny w stosunku do 0,1% dla placebo; całkowitej trójjodotyroniny (T3): 0,54% dla kwetiapiny w stosunku do 0,0% dla placebo oraz wolnej trójjodotyroniny (T3) 0,2% dla kwetiapiny w stosunku do 0,0% dla placebo. Częstość występowania zmian w poziomie TSH wyniosła 3,2% dla kwetiapiny w stosunku do 2,7% dla placebo. W krótkoterminowych kontrolowanych placebo badaniach klinicznych z zastosowaniem monoterapii częstość występowania obustronnych istotnie klinicznych zmian poziomu T3 i TSH wyniosła 0,0% zarówno dla kwetiapiny jak i placebo oraz 0,1% dla kwetiapiny w stosunku do 0,0% dla placebo dla zmian w poziomie T4 i TSH. Opisane zmiany w poziomie hormonów tarczycy na ogół nie maja związku z klinicznymi objawami niedoczynności tarczycy. Zmniejszenie stężenia całkowitej i wolnej tyroksyny było najbardziej zaznaczone w pierwszych dwóch do 4 tyg. leczenia kwetiapiną bez dalszego zmniejszania w trakcie długotrwałego stosowania. Prawie we wszystkich przypadkach zakończenie leczenia kwetiapiną, niezależnie jak długo trwało, było związane ze zmianą kierunku działania na całkowite i wolne T4. U osmiu pacjentów, którym zmierzono poziom globuliny wiążącej tyroksyne (TBG) poziom ten pozostał niezmieniony. Dzieci i młodzież 10-17 roku życia. U dzieci i młodzieży należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia tych samych działań niepożądanych, które zostały opisane powyżej dla dorosłych. Poniżej podsumowano działania niepożądane, które mogą wystąpić częściej u dzieci i młodzieży (10-17 lat) niż u pacjentów dorosłych lub których nie stwierdzono u pacjentów dorosłych. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo często) zwiększenie apetytu. Badania diagnostyczne: (bardzo często) zwiększenie stężenia prolaktyny , zwiększenie ciśnienia krwi. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) objawy pozapiramidowe. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) drażliwość.
Przedawkowanie
W badaniach klinicznych zgłoszono zgon po ostrym przedawkowaniu - 13,6 g, a w badaniach obserwacyjnych po zażyciu tak malej dawki jak 6 g kwetiapiny. Jednakże zgłoszono także przypadki przeżycia po ostrym przedawkowaniu kwetiapiny w dawce 30 g. W badaniach obserwacyjnych bardzo rzadko odnotowano przedawkowanie samej kwetiapiny powodujące śmierć lub śpiączkę lub wydłużenie odstępu QT. Pacjenci z uprzednio stwierdzoną ciężką chorobą serca i naczyń są szczególnie zagrożeni w przypadku przedawkowania. Zasadniczo objawy przedmiotowe i podmiotowe stanowiły objawy wynikające z zaostrzenia znanych skutków farmakologicznych leku, takich jak: senność i uspokojenie polekowe, tachykardia i obniżone ciśnienie. Nie istnieje specyficzna odtrutka dla kwetiapiny. W razie ciężkiego zatrucia, należy uwzględnić możliwość zażycia kilku leków. Pacjent powinien być leczony w oddziale intensywnej terapii. Zaleca się uzyskać i utrzymać drożność dróg oddechowych, zapewnić odpowiednie natlenowanie i wentylację, monitorowanie i podtrzymywanie czynności układu sercowo-naczyniowego. Chociaż nie badano zapobiegania wchłaniania w przypadku przedawkowania, należy rozważyć płukanie żołądka (po wprowadzeniu rurki, jeśli pacjent jest nieprzytomny) oraz podanie węgla aktywowanego wraz z lekiem przeczyszczającym. Pacjent powinien pozostawać pod dokładną kontrolą lekarską aż do powrotu do zdrowia.
Działanie
Kwetiapina jest atypowym lekiem przeciwpsychotycznym. Kwetiapina i jej aktywny metabolit, N-dealkilokwetiapina, oddziałuje z wieloma receptorami dla neuroprzekaźników. Kwetiapina i N-dealkilokwetiapina wykazuje większe powinowactwo do receptorów serotoninowych (5HT2) i dopaminowych D1 i D2 w mózgu. Uważa się, że taki rodzaj antagonizmu receptorowego z większą selektywnością wobec 5HT2 względem receptorów D2 jest odpowiedzialny za kliniczne właściwości przeciwpsychotyczne kwetiapiny oraz jej niewielki wpływ na powstawanie objawów pozapiramidowych. Dodatkowo N-dealkilokwetiapina ma wysokie powinowactwo do transportera norepinefryny (NET). Kwetiapina i N-dealkilokwetiapina mają również duże powinowactwo do receptorów histaminergicznych i adrenergicznych α1, mniejsze powinowactwo do receptorów adrenergicznych α2 i receptorów serotoninowych 5HT1A. Kwetiapina wykazuje nieznaczne powinowactwo do receptorów cholinergicznych muskarynowych oraz benzodiazepinowych.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 25 mg, 100 mg, 200 mg lub 300 mg kwetiapiny w postaci kwetiapiny hemifumaranu.
Alkohol
Grejpfrut
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Upośledza !
