Wskazania
Leczenie pierwotnego nadciśnienia tętniczego u dorosłych oraz dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat. Leczenie chorób nerek u pacjentów dorosłych z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu 2. z białkomoczem ≥0,5 g/dobę, jako składowa leczenia przeciwnadciśnieniowego. Leczenie przewlekłej niewydolności serca (u dorosłych pacjentów), gdy leczenie inhibitorami enzymu konwertującego angiotensynę (ACE) nie jest właściwe z powodu występowania złej tolerancji, zwłaszcza kaszlu, lub przeciwwskazania. U pacjentów z niewydolnością serca, których stan został ustabilizowany podczas stosowania inhibitora ACE, nie należy zmieniać leczenia na losartan. Frakcja wyrzutowa lewej komory serca u pacjentów powinna wynosić ≤40%, a ich stan kliniczny powinien być ustabilizowany podczas leczenia zgodnego ze standardami dla przewlekłej niewydolności serca. Zmniejszenie ryzyka udaru mózgu u pacjentów dorosłych z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca potwierdzonym w EKG.
Dawkowanie
Nadciśnienie tętnicze. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa i podtrzymująca u większości pacjentów wynosi 50 mg raz/dobę. Maks. działanie przeciwnadciśnieniowe uzyskuje się w ciągu 3-6 tyg. od rozpoczęcia leczenia. U niektórych pacjentów korzystne może być zwiększenie dawki do 100 mg raz/na dobę (rano). Lek można stosować w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi, zwłaszcza z lekami moczopędnymi (np. hydrochlorotiazydem). Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu 2 z białkomoczem >0,5 g/dobę. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa wynosi 50 mg raz/dobę. Dawkę tę można zwiększyć do 100 mg raz/dobę, w zależności od wartości ciśnienia tętniczego krwi, po pierwszym m-ącu od rozpoczęcia leczenia. Lek można stosować jednocześnie z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi (np. lekami moczopędnymi, antagonistami wapnia, α- lub β45adrenolitykami oraz lekami działającymi ośrodkowo), a także z insuliną i innymi często stosowanymi lekami o działaniu hipoglikemizującym (np. pochodnymi sulfonylomocznika, glitazonami i inhibitorami glukozydazy). Niewydolność serca. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa losartanu u pacjentów z niewydolnością serca wynosi 12,5 mg raz/dobę. Dawkę tę na ogół zwiększa się stopniowo w odstępach jednotyg. (tj. 12,5 mg/dobę, 25 mg/dobę, 50 mg/dobę, 100 mg/dobę, do maks. dawki wynoszącej 150 mg raz/dobę), jeśli jest ona tolerowana przez pacjenta. Zmniejszenie ryzyka udaru mózgu u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca potwierdzonym w EKG. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa losartanu wynosi 50 mg raz/dobę. W zależności od uzyskanej zmiany wartości ciśnienia tętniczego należy dodać hydrochlorotiazyd w małej dawce i/lub zwiększyć dawkę losartanu do 100 mg raz/dobę. Stosowanie u pacjentów ze zmniejszoną objętością wewnątrznaczyniową: u pacjentów ze zmniejszoną objętością wewnątrznaczyniową (np. leczonych dużymi dawkami leków moczopędnych) należy rozważyć zastosowanie dawki początkowej wynoszącej 25 mg raz/dobę. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i u pacjentów hemodializowanych: nie ma konieczności dostosowywania dawki początkowej u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i u pacjentów dializowanych. Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby: należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie. Brak doświadczeń terapeutycznych dotyczących stosowania u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Z tego powodu losartan jest przeciwwskazany do stosowania u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Dzieci i młodzież. Istnieją ograniczone dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa stosowania losartanu w leczeniu nadciśnienia u dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat. Dostępne są ograniczone dane farmakokinetyczne dotyczące dzieci z nadciśnieniem w wieku powyżej m-ca życia. U pacjentów o mc. >20 kg do <50 kg, którzy potrafią połykać tabl., zalecana dawka wynosi 25 mg raz/dobę. (W wyjątkowych przypadkach dawkę można zwiększyć maks. do 50 mg raz/dobę.) Dawkę należy dostosować zgodnie z uzyskaną zmianą wartości ciśnienia tętniczego krwi. U pacjentów o mc. >50 kg zazwyczaj stosowana dawka wynosi 50 mg raz/dobę. W wyjątkowych przypadkach dawkę można zwiększyć maksymalnie do 100 mg raz/dobę. Nie przeprowadzono badań dotyczących stosowania u dzieci i młodzieży dawek większych niż 1,4 mg/kg mc. (lub ponad 100 mg) na dobę. Nie zaleca się stosowania losartanu u dzieci w wieku poniżej 6 lat, ponieważ dostępne są ograniczone dane dotyczące stosowania w tych grupach pacjentów. Z powodu braku danych, nie zaleca się stosowania losartanu u dzieci, u których szybkość przesączania kłębuszkowego wynosi <30 ml/min/1,73 m2. Również nie zaleca się stosowania losartanu u dzieci z zaburzeniami czynności wątroby. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku. Chociaż u pacjentów w wieku powyżej 75 lat należy rozważyć rozpoczęcie leczenia od dawki 25 mg, dostosowanie dawki u osób w podeszłym wieku nie jest zazwyczaj konieczne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na losartan potasowy lub którykolwiek z pozostałych składników leku. Ciąża i laktacja. Ciężkie zaburzenia czynności wątroby.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
U pacjentów ze zmniejszoną objętością płynów wewnątrznaczyniowych i/lub niedoborem sodu na skutek leczenia dużymi dawkami leków moczopędnych, diety niskosodowej, biegunki lub wymiotów może wystąpić objawowe niedociśnienie. Przed rozpoczęciem leczenia losartanem należy te niedobory wyrównać lub rozpocząć leczenie od mniejszej dawki początkowej leku. U pacjentów z zaburzeniem czynności nerek ze współistniejącą cukrzycą lub bez cukrzycy często występują zaburzenia równowagi elektrolitowej, które należy wyrównać. W badaniach klinicznych z udziałem pacjentów z cukrzycą typu 2 i białkomoczem stwierdzono częściej hiperkaliemię u osób leczonych losartanem niż w grupie przyjmującej placebo. Biorąc pod uwagę dane farmakokinetyczne, które wykazują znaczne zwiększenie stężenia losartanu w osoczu u pacjentów z marskością wątroby, u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie należy zmniejszyć dawkę. Brak jest doświadczeń w leczeniu losartanem pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Dlatego nie należy podawać losartanu pacjentom z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Odnotowano przypadki zaburzeń czynności nerek, w tym niewydolność nerek, w następstwie zahamowania aktywności układu renina-angiotensyna-aldosteron (zwłaszcza u pacjentów, u których czynność nerek zależy od układu renina-angiotensyna-aldosteron, czyli np. u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub wcześniej istniejącymi zaburzeniami czynności nerek). Podobnie jak inne leki wpływające na układ renina-angiotensyna-aldosteron, losartan może zwiększać stężenie mocznika i kreatyniny w surowicy krwi u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki. Zmiany te mogą ustąpić po zakończeniu leczenia. Losartan należy stosować ostrożnie u tych pacjentów. Konieczne jest kontrolowanie stężenia kreatyniny w surowicy w odpowiednich odstępach czasowych. Brak jest doświadczeń u pacjentów po niedawno przebytym przeszczepie nerek. Pacjenci z pierwotnym hiperaldosteronizmem zwykle nie reagują na leki przeciwnadciśnieniowe, które hamują aktywność układu renina-angiotensyna. Dlatego nie zaleca się stosowania produktu leczniczego. Nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego może u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca lub chorobami naczyń mózgowych spowodować zawał serca lub udar mózgu. U pacjentów z niewydolnością serca ze współistniejącymi zaburzeniami czynności nerek lub bez, istnieje ryzyko (podobnie jak w przypadku innych leków działających na układ renina-angiotensyna) ciężkiego niedociśnienia tętniczego oraz niewydolności nerek (często ostrej). Brak jest wystarczających doświadczeń klinicznych w zakresie leczenia losartanem pacjentów z niewydolnością serca i współistniejącymi ciężkimi zaburzeniami czynności nerek, pacjentów z ciężką niewydolnością serca (stopień IV wg NYHA) oraz pacjentów z niewydolnością serca i objawowymi, zagrażającymi życiu zaburzeniami rytmu serca. U osób należących do wymienionych grup losartan należy stosować ostrożnie. Leczenie pacjentów ze zwężeniem zastawki aortalnej lub dwudzielnej albo kardiomiopatią przerostową ze zwężeniem drogi odpływu należy prowadzić ostrożnie. Stwierdzono, że losartan i inni antagoniści angiotensyny, podobnie jak inhibitory konwertazy angiotensyny, mniej skutecznie zmniejszają ciśnienie krwi u osób czarnej rasy niż u osób innych ras. Prawdopodobnie jest to związane z częstszym występowaniem małego stężenia reniny u osób rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lappa, zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni przyjmować tego produktu leczniczego. Nie przeprowadzono badań nad wpływem produktu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. Prowadząc pojazd mechaniczny lub obsługując urządzenia mechaniczne, należy jednak pamiętać o tym, że leki przeciwnadciśnieniowe mogą niekiedy powodować zawroty głowy lub senność, zwłaszcza na początku leczenia oraz po zwiększeniu dawki leku.
Interakcje
Inne leki przeciwnadciśnieniowe mogą nasilać hipotensyjne działanie losartanu. W klinicznych badaniach farmakokinetycznych nie stwierdzono klinicznie znamiennych interakcji z hydrochlorotiazydem, digoksyną, warfaryną, cymetydyną, fenobarbitalem, ketokonazolem i erytromycyną. Przeprowadzone badanie kliniczne wykazało, że flukonazol zmniejsza stężenie czynnego metabolitu losartanu w osoczu. Stwierdzono, że jednoczesne leczenie losartanem i ryfampicyną spowodowało zmniejszenie czynnego metabolitu w osoczu. Nie jest znane kliniczne znaczenie tych interakcji. Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas (np. spironolaktonu, triamterenu, amilorydu) lub leków mogących zwiększać stężenie potasu (np. heparyna) oraz preparatów uzupełniających potas lub substytutów soli zawierających potas może powodować zwiększenie stężenia potasu w surowicy. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania takich preparatów. NLPZ: w przypadku podawania antagonistów angiotensyny II jednocześnie z NLPZ (tj. wybiórczymi inhibitorami COX-2, ASA [>3 g/dobę] i nieselektywnymi NLPZ) działanie przeciwnadciśnieniowe może być osłabione. U pacjentów z wcześniej istniejącymi zaburzeniami czynności nerek jednoczesne stosowanie NLPZ (takich jak indometacyna), w tym również wybiórczych inhibitorów COX-2, może pogorszyć czynność nerek. Zaburzenia czynności nerek mogą ustąpić po zaprzestaniu leczenia. Podczas jednoczesnego stosowania litu oraz inhibitorów ACE zauważono przemijające zwiększenie stężenia litu w surowicy krwi oraz objawy jego toksyczności. W bardzo rzadkich przypadkach podobną zależność obserwowano w odniesieniu do antagonistów receptora angiotensyny II. Stosując jednocześnie lit i losartan, należy zachować ostrożność. Jeżeli przyjmowanie obu leków jest konieczne, w czasie trwania terapii należy kontrolować stężenie litu w surowicy krwi.
Ciąża i laktacja
Stwierdzono, że losartan wykazuje działania niepożądane u zarodków i nowo narodzonego potomstwa myszy. Działania te obejmują zmniejszenie masy ciała, zgon i/lub toksyczny wpływ na nerki. Zgodnie z danymi farmakokinetycznymi te działania przypisuje się ekspozycji na substancję czynną w późnym okresie ciąży i w okresie karmienia. Dane dotyczące stosowania losartanu u kobiet w ciąży są bardzo nieliczne. U ludzi przepływ nerkowy u płodu, który jest uzależniony od rozwoju układu renina-angiotensyna-aldosteron, rozpoczyna się w II trymestrze ciąży. Dlatego ryzyko dla uszkodzenia płodu zwiększa się w przypadku stosowania losartanu w II i III trymestrze ciąży. Ale stosowanie inhibitorów ACE w I trymestrze ciąży wiąże się z potencjalnie zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych. Leki działające bezpośrednio na układ renina-angiotensyna stosowane w II i III trymestrze ciąży mogą spowodować zaburzenia dotyczące płodu lub noworodka (niedociśnienie, zaburzenia czynności nerek, skąpomocz i/lub bezmocz, małowodzie, niedorozwój czaszki, wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrostu) a nawet śmierć. Opisywano również przypadki niedorozwoju płuc, nieprawidłowości twarzoczaszki i przykurczów kończyn. Badania na zwierzętach wykazały, że losartan powoduje późne uszkodzenie nerek płodu i noworodka. Uważa się, że przyczyną tego zjawiska jest farmakologiczne działanie losartanu poprzez wpływ na układ renina-angiotensyna-aldosteron. Ze względu na przytoczone powyżej dane stosowanie leku jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży podczas leczenia losartanem należy leczenie jak najszybciej przerwać. Brak danych dotyczących przenikania losartanu do mleka kobiecego. Stwierdzono jednak, że w mleku samic szczurów stężenie losartanu i jego czynnego metabolitu jest znaczące. Ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych u niemowląt należy podjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy też stosowanie leku, biorąc pod uwagę znaczenie terapii dla zdrowia matki.
Działania niepożądane
Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) niedokrwistość, małopłytkowość. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) nadwrażliwość - reakcje anafilaktyczne, obrzęk naczynioruchowy (włącznie z obrzękiem krtani i głośni, powodującym niedrożność dróg oddechowych i/lub obrzęk twarzy, warg, gardła i/lub języka) - u niektórych z tych pacjentów obrzęk naczynioruchowy pojawił się już wcześniej w przypadku leczenia innymi lekami, z inhibitorami ACE włącznie; zapalenie naczyń w tym plamica Schönleina-Henocha. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy; (niezbyt często) senność, bóle głowy, zaburzenia snu; (rzadko) parestezje; (nieznana) migrena. Zaburzenia serca: (niezbyt często) kołatanie serca, dławica piersiowa; (rzadko) omdlenia, migotanie przedsionków, udar naczyniowy mózgu. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) niedociśnienie objawowe, w tym ortostatyczne. Zaburzenia żołądka i jelit: (niezbyt często) ból brzucha, zaparcie, nudności, wymioty; (nieznana) biegunka. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) zapalenie wątroby; (nieznana) zaburzenia czynności wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) pokrzywka, świąd, wysypka. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) duszność; (nieznana) kaszel. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (nieznana) ból pleców, bóle mięśni, bóle stawów. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (nieznana) zakażenie dróg moczowych. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) osłabienie, zmęczenie, obrzęki/opuchlizny; (nieznana) objawy grypopodobne. Badania diagnostyczne: (często) hiperkaliemia, hiperglikemia; (niezbyt często) niewielkie zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny w surowicy; (rzadko) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.
Przedawkowanie
Dostępne dane o przedawkowaniu u ludzi są nieliczne. Najbardziej prawdopodobnymi objawami przedawkowania są, w zależności od dawki leku, niedociśnienie i częstoskurcz. Może również wystąpić bradykardia. Postępowanie zależy od czasu, jaki upłynął od przyjęcia leku oraz rodzaju i nasilenia objawów. W 1-szej kolejności należy ustabilizować układ krążenia. W przypadku doustnego zażycia leku wskazane jest podanie odpowiedniej dawki węgla aktywowanego. Należy ściśle kontrolować parametry życiowe pacjenta i w razie konieczności je wyrównywać. Losartanu ani jego czynnego metabolitu nie można usunąć z organizmu za pomocą hemodializy.
Działanie
Losartan jest syntetycznym, doustnym, niepeptydowym, wybiórczym antagonistą receptorów angiotensyny II (typu AT1). Angiotensyna II wiąże się z receptorami AT1, które znajdują się w licznych tkankach (np. mięśniach gładkich naczyń krwionośnych, gruczole nadnerczowym, nerkach i sercu wywołując liczne, ważne działania biologiczne, włącznie ze zwężeniem naczyń i uwalnianiem aldosteronu. Angiotensyna II przyspiesza także poliferację komórek mięśni gładkich.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 50 mg lub 100 mg soli potasowej losartanu.
Alkohol
Grejpfrut
Laktacja
Światło
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria D
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria D
Wykaz B
