Wskazania
Leczenie: epizodu dużej depresji, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, zespołu lęku napadowego z lub bez agorafobii, zespołu lęku społecznego/ fobii społecznej, zespołu lęku uogólnionego, zespołu stresu pourazowego.
Dawkowanie
W celu uzyskania zalecanych dawek można skorzystać z produktów zawierających inne dawki leku. Epizod dużej depresji. Zalecana dawka wynosi 20 mg raz dziennie. Zazwyczaj poprawa stanu chorych następuje po tyg. leczenia, ale zdarza się, że jest widoczna dopiero w 2. tyg. terapii. Podobnie jak w przypadku wszystkich leków przeciwdepresyjnych, dawkowanie produktu należy ponownie ocenić i w razie potrzeby odpowiednio zmodyfikować w ciągu 3-4 tyg. od rozpoczęcia leczenia oraz w późniejszym okresie, jeśli będzie to klinicznie uzasadnione. U niektórych chorych, u których odpowiedź na dawkę 20 mg jest niewystarczająca, dawkę można stopniowo zwiększać, jednorazowo o 10 mg, maks. do 50 mg/dobę, w zależności od odpowiedzi pacjenta na leczenie. Pacjenci z depresją powinni być leczeni dostatecznie długo, (co najmniej przez 6 m-cy), aby zapewnić ustąpienie objawów. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Zalecana dawka wynosi 40 mg dziennie. Pacjenci powinni zaczynać leczenie od dawki 20 mg/dobę. Dawkę tę można stopniowo zwiększać, jednorazowo o 10 mg, aż do uzyskania dawki zalecanej. Jeśli po kilku tyg. stosowania zalecanej dawki odpowiedź na leczenie jest nadal niezadowalająca, niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyść z dalszego stopniowego zwiększenia dawki, maks. do 60 mg dziennie. Chorzy z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi powinni być leczeni dostatecznie długo, aby mieć pewność, że objawy ustąpiły. Leczenie może trwać kilka m-cy lub nawet dłużej. Zespół lęku napadowego. Zalecana dawka dobowa wynosi 40 mg. Pacjenci powinni rozpoczynać leczenie od 10 mg dziennie. W zależności od odpowiedzi pacjenta na leczenie dawkę tę należy stopniowo zwiększać, jednorazowo o 10 mg, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej. Zaleca się rozpoczynanie leczenia od małej dawki, aby zminimalizować ryzyko nasilenia objawów lękowych, co - jak wiadomo - może wystąpić w 1-szym okresie leczenia tej choroby. Jeśli po kilku tyg. stosowania zalecanej dawki odpowiedź na leczenie jest nadal niezadowalająca, niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyść z dalszego stopniowego zwiększenia dawki, maksymalnie do 60 mg dziennie. Chorzy z zespołem lęku napadowego powinni być leczeni dostatecznie długo, aby mieć pewność, że objawy ustąpiły. Leczenie może trwać kilka m-cy lub nawet dłużej. Zespół lęku społecznego/fobia społeczna. Zalecana dawka dobowa wynosi 20 mg. Jeśli po kilku tyg. stosowania zalecanej dawki odpowiedź na leczenie jest nadal niezadowalająca, niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyść z dalszego stopniowego zwiększania dawki, jednorazowo o 10 mg, maks. do 50 mg dziennie. Leczenie długoterminowe należy regularnie oceniać. Zespół lęku uogólnionego. Zalecana dawka wynosi 20 mg dziennie. Jeśli po kilku tyg. stosowania zalecanej dawki odpowiedź na leczenie jest nadal niezadowalająca, niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyść z dalszego stopniowego zwiększania dawki, jednorazowo o 10 mg, maks. do 50 mg dziennie. Leczenie długoterminowe należy regularnie oceniać. Zespół stresu pourazowego. Zalecana dawka wynosi 20 mg dziennie. Jeśli po kilku tyg. stosowania zalecanej dawki odpowiedź na leczenie jest nadal niezadowalająca, niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyść z dalszego stopniowego zwiększania dawki, jednorazowo o 10 mg, maks. do 50 mg dziennie. Leczenie długoterminowe należy regularnie oceniać. Należy unikać nagłego odstawiania produktu. Schemat stopniowego odstawiania produktu stosowany w badaniach klinicznych polegał na zmniejszaniu dawki dobowej o 10 mg w odstępach tygodniowych. Jeśli po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu produktu wystąpią bardzo dokuczliwe objawy, można rozważyć powrót do wcześniej stosowanej dawki. Po takim epizodzie lekarz może kontynuować zmniejszanie dawki, ale w wolniejszym tempie. Pacjenci w podeszłym wieku. U osób w podeszłym wieku obserwuje się zwiększone stężenia paroksetyny w osoczu, ale zakres stwierdzanych stężeń pokrywa się z wartościami obserwowanymi u osób młodszych. Dawka początkowa produktu powinna być taka sama, jak dawka początkowa u osób dorosłych. U niektórych pacjentów może być potrzebne zwiększenie dawki, jednak maks. dawka dobowa nie powinna przekraczać 40 mg. Dzieci i młodzież (7-17. rż.): paroksetyna nie powinna być stosowana u dzieci i młodzieży, gdyż kontrolowane badania kliniczne wykazały, że stosowanie paroksetyny wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zachowań samobójczych i agresji. Poza tym w badaniach tych skuteczność produktu nie została należycie wykazana. Dzieci poniżej 7. roku życia. Nie badano stosowania paroksetyny u dzieci poniżej 7. rż. Nie należy stosować paroksetyny, dopóki jej bezpieczeństwo i skuteczność w tej grupie wiekowej nie zostanie potwierdzone. Niewydolność nerek/ wątroby. U pacjentów z poważnym upośledzeniem czynności nerek (ClCr poniżej 30 ml/min.) oraz u chorych z upośledzoną czynnością wątroby stwierdza się podwyższone stężenia paroksetyny w osoczu. W związku z tym należy stosować dawki znajdujące się na dolnej granicy zalecanego zakresu dawkowania.
Uwagi
Zaleca się przyjmowanie paroksetyny raz dziennie, rano podczas posiłku. Tabl. należy połykać bez rozgryzania.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stosowanie paroksetyny w połączeniu z inhibitorami MAO jest przeciwwskazane. W wyjątkowych wypadkach paroksetynę można stosować w skojarzeniu z linezolidem (antybiotyk, który jest odwracalnym niewybiórczym IMAO) pod warunkiem, że możliwa jest ścisła obserwacja pacjenta pod kątem objawów zespołu serotoninowego i kontrolowanie ciśnienia krwi. Leczenie paroksetyną można rozpocząć: po 2 tyg. od zakończenia stosowania nieodwracalnego MAOI lub; po, co najmniej 24 h od zakończenia stosowania odwracalnego MAOI, np. moklobemid, linezolid, chlorek metylotioniny (błękit metylenowy; przedoperacyjny środek wizualizujący, który jest odwracalnym nieselektywnym inhibitorem MAO). Co najmniej 1 tydz. powinien upłynąć od przerwania leczenia paroksetyną do rozpoczęcia leczenia którymkolwiek inhibitorem MAO. Paroksetyny nie należy stosować jednocześnie z tiorydazyną, gdyż - podobnie jak inne leki hamujące aktywność wątrobowego enzymu CYP450 2D6 - paroksetyna może zwiększać stężenie tiorydazyny w osoczu. Podawanie samej tiorydazyny może prowadzić do wydłużenia odstępu QTc i związanych z tym ciężkich komorowych zaburzeń rytmu serca, takich jak torsade de pointes oraz do nagłego zgonu. Paroksetyny nie należy stosować jednocześnie z pimozydem.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Leczenie paroksetyną należy ostrożnie rozpoczynać po 2 tyg. od zakończenia terapii nieodwracalnym MAOI lub po 24 h od zakończenia terapii odwracalnym MAOI. Dawkowanie paroksetyny należy zwiększać stopniowo aż do uzyskania optymalnej odpowiedzi terapeutycznej. Nie należy stosować paroksetyny w leczeniu dzieci i młodzieży poniżej 18 lat. W badaniach klinicznych zachowania samobójcze (próby i myśli samobójcze) i wrogość (głównie agresję, zachowania buntownicze i przejawy gniewu) obserwowano częściej u dzieci i nastolatków leczonych lekami przeciwdepresyjnymi niż w grupach kontrolnych przyjmujących placebo. Jeżeli na podstawie potrzeby klinicznej podjęta jednak zostanie decyzja o leczeniu, pacjent powinien być uważnie obserwowany pod kątem objawów związanych z samobójstwem. Poza tym brakuje danych na temat bezpieczeństwa produktu w terapii przewlekłej u dzieci i młodzieży, szczególnie danych dotyczących wpływu produktu na wzrost, dojrzewanie oraz rozwój intelektualny i behawioralny. Depresja wiąże się ze zwiększonym ryzykiem występowania myśli samobójczych, samookaleczeń i samobójstwa (zdarzeń związanych z samobójstwem). Ryzyko takie utrzymuje się, aż do momentu uzyskania istotnej remisji. W związku z tym, że pierwsze tygodnie leczenia a nawet dłuższy okres terapii może nie przynieść znaczącej poprawy, pacjenci muszą być w tym czasie starannie monitorowani. Ogólne doświadczenie kliniczne wskazuje, że ryzyko samobójstwa może się zwiększyć w 1-szym okresie zdrowienia. Inne zaburzenia psychiczne, w leczeniu, których przepisywana jest paroksetyna, również mogą wiązać się ze zwiększonym ryzykiem zachowań związanych z samobójstwem. Poza tym zaburzenia te mogą współistnieć depresją endogenną. Dlatego w leczeniu chorych z innymi zaburzeniami psychicznymi należy zachować taką samą ostrożność, jak w czasie leczenia chorych z depresją endogenną. Pacjenci z zachowaniami samobójczymi w wywiadzie lub pacjenci wykazujący przed rozpoczęciem leczenia znacznego stopnia skłonności samobójcze, należą do grupy zwiększonego ryzyka myśli samobójczych lub prób samobójczych i należy ich poddać ścisłej obserwacji w trakcie leczenia. Metaanaliza kontrolowanych placebo badań klinicznych nad lekami przeciwdepresyjnymi u dorosłych pacjentów z chorobami psychicznymi wykazała zwiększone (w porównaniu z placebo) ryzyko zachowań samobójczych u pacjentów poniżej 25 rż., stosujących leki przeciwdepresyjne. W trakcie leczenia, zwłaszcza na początku terapii i po zmianie dawki, należy ściśle obserwować pacjentów, szczególnie z grupy zwiększonego ryzyka. Pacjentów (oraz ich opiekunów) należy uprzedzić o konieczności zwrócenia uwagi na każdy objaw klinicznego nasilenia choroby, pojawienie się zachowań lub myśli samobójczych oraz nietypowych zmian w zachowaniu, a w razie ich wystąpienia, o konieczności niezwłocznego zwrócenia się do lekarza. Stosowanie paroksetyny może wiązać się z rozwojem akatyzji, którą cechuje wewnętrzne poczucie niepokoju ruchowego i pobudzenie psychoruchowe z niezdolnością do pozostania w pozycji siedzącej lub stojącej, zazwyczaj z towarzyszącym subiektywnym dyskomfortem. Objawy te najczęściej występują w ciągu kilku 1-szych tyg. leczenia. Zwiększenie dawki u pacjentów z objawami akatyzji może być szkodliwe. W rzadkich przypadkach u pacjentów leczonych paroksetyną, szczególnie stosowaną w skojarzeniu z innymi lekami serotoninergicznymi i/lub neuroleptycznymi, może rozwinąć się zespół serotoninowy lub objawy przypominające złośliwy zespół neuroleptyczny. Ponieważ zespoły te mogą prowadzić stanów zagrażających życiu (charakterystyczny zestaw objawów to hipertermia, sztywność mięśni, drgawki miokloniczne, zaburzenia wegetatywne z możliwością szybkich zmian w zakresie czynności życiowych, zmiany stanu psychicznego, w tym splątanie, drażliwość, skrajne pobudzenie przechodzące w majaczenie i śpiączka), należy przerwać leczenie paroksetyną i zastosować odpowiednie objawowe leczenie wpomagające. Ze względu na ryzyko zespołu serotoninowego nie należy stosować paroksetyny w połączeniu z prekursorami serotoniny (jak np. –tryptofan, oksytryptan). Podobnie jak w przypadku wszystkich leków przeciwdepresyjnych, należy zachować ostrożność stosując paroksetynę u chorych z manią w wywiadzie. Paroksetynę należy odstawić u każdego pacjenta, u którego rozpoczyna się faza maniakalna. Zaleca się ostrożność u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek i u chorych z niewydolnością wątroby. U chorych na cukrzycę stosowanie leku z grupy SSRI może zaburzyć kontrolę glikemii. Konieczna może okazać się modyfikacja dawki insuliny i/lub doustnego leku hipoglikemizującego. Ponadto, brak jest badań wskazujących na możliwość wzrostu poziomu glukozy we krwi podczas jednoczesnego stosowania paroksetyny i prawastatyny. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych, należy zachować ostrożność stosując paroksetynę u chorych na padaczkę. U pacjentów leczonych paroksetyną częstość napadów drgawkowych jest mniejsza niż 0,1%. U każdego pacjenta, u którego doszło do drgawek, produkt należy odstawić. Kliniczne doświadczenie z jednoczesnym stosowaniem paroksetyny i terapii elektrowstrząsami jest niewielkie. Podobnie jak inne leki z grupy SSRI, paroksetyna może powodować rozszerzenie źrenicy. Należy zachować ostrożność stosując paroksetynę u osób z jaskrą z wąskim kątem przesączania lub z jaskrą w wywiadzie. U pacjentów z chorobami serca należy zachować typowe środki ostrożności. W rzadkich przypadkach, głównie u osób w podeszłym wieku, opisywano hiponatremię. Należy zachować ostrożność również u pacjentów z ryzykiem rozwojem hiponatremii, np. z powodu jednocześnie stosowanych leków i marskości wątroby. Hiponatremia zwykle ustępuje po odstawieniu paroksetyny. Podczas stosowania leków z grupy SSRI opisywano nieprawidłowe krwawienia w obrębie skóry, takie jak wybroczyny i plamica. Opisywano również inne krwawienia, np. z przewodu pokarmowego i dróg rodnych. U pacjentów w podeszłym wieku ryzyko krwawienia niezwiązanego z miesiączką może być zwiększone. Należy zachować ostrożność u pacjentów przyjmujących leki z grupy SSRI jednocześnie z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, lekami o znanym wpływie na czynność płytek krwi lub innymi lekami mogącymi zwiększać ryzyko krwawienia (np. atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi takimi jak klozapina, fenotiazyny, większość trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, ASA, NLPZ, inhibitory COX2) jak również u pacjentów z krwawieniami w wywiadzie lub stanami mogącymi predysponować do wystąpienia krwawienia. Paroksetyna, silny inhibitor CYP2D6, może prowadzić do zmniejszenia stężenia endoksyfenu, jednego z najważniejszych aktywnych metabolitów tamoksyfenu. Dlatego w trakcie leczenia tamoksyfenem, w miarę możliwości należy unikać stosowania paroksetyny. Po przerwaniu leczenia, zwłaszcza nagłym, często występują objawy z odstawienia. W badaniach klinicznych objawy niepożądane związane z przerwaniem leczenia występowały u 30% pacjentów leczonych paroksetyną w porównaniu z 20% pacjentów otrzymujących placebo. Występowanie objawów odstawienia nie oznacza, że lek uzależnia psychicznie lub fizycznie. Ryzyko wystąpienia objawów odstawienia może zależeć od kilku czynników, między innymi od czasu trwania, stosowanej dawki, a także od szybkości jej zmniejszania. Najczęściej opisywanymi działaniami niepożądanymi są zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje, uczucie przechodzenia prądu elektrycznego i szum w uszach), zaburzenia snu (w tym intensywne sny), pobudzenie lub niepokój, nudności, drżenie, splątanie, poty, bóle głowy, biegunkę, kołatanie serca, chwiejność emocjonalną, rozdrażnienie oraz zaburzenia widzenia. Zazwyczaj objawy te mają łagodne lub umiarkowane nasilenie, choć u niektórych pacjentów mogą być ciężkie. Zazwyczaj występują w ciągu kilku pierwszych dni odstawiania leku, ale istnieją bardzo rzadkie doniesienia o wystąpieniu takich objawów u pacjentów, którzy przez nieuwagę pominęli dawkę leku. Objawy te przeważnie ustępują samoistnie, zazwyczaj w ciągu 2 tyg., chociaż u części osób mogą utrzymywać się dłużej (do 2-3 m-cy lub dłużej). Dlatego podczas odstawiania paroksetyny zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki w ciągu kilku tyg. lub m-cy, w zależności od stanu pacjenta. Doświadczenie kliniczne wskazuje, że leczenie paroksetyną nie wiąże się z upośledzeniem funkcji poznawczych i psychomotorycznych. Podobnie jednak jak w przypadku wszystkich leków psychoaktywnych, pacjentom należy zalecić ostrożność odnośnie prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Chociaż paroksetyna nie nasila niekorzystnego wpływu alkoholu na funkcje psychiczne i motoryczne, nie zaleca się jednoczesnego stosowania paroksetyny i picia alkoholu.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie paroksetyny i leków serotoninergicznych może prowadzić do występowania działań związanych z 5-HT. Zaleca się ostrożność i ścisłą kontrolę podczas skojarzonego leczenia paroksetyną i lekami serotoninergicznymi [takimi jak L-tryptofan, tryptany, tramadol, linezolid, chlorek metylotioniny (błękit metylenowy), SSRI, lit, petydyna i preparaty z ziela dziurawca]. Zalecana jest także ostrożność przy stosowaniu fentanylu w znieczuleniu ogólnym oraz w leczeniu przewlekłego bólu. Jednoczesne stosownie paroksetyny i inhibitorów MAO jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. W badaniu, w którym jednocześnie z paroksetyną w dawce 60 mg, podawano pojedynczą, niewielką dawkę pimozydu (2 mg), wykazano podwyższone stężenia pimozydu średnio o 2,5 raza. Działanie to można wyjaśnić znanym hamującym wpływem paroksetyny na izoenzym CYP2D6. Jednoczesne stosowanie pimozydu i paroksetyny jest przeciwwskazane ze względu na wąski przedział terapeutyczny pimozydu i jego znany wpływ na wydłużenie odstępu QT. Metabolizm i farmakokinetyka paroksetyny mogą być zaburzone w wyniku pobudzania lub hamowania enzymów metabolizujących leki. Jeśli paroksetyna ma być podawana w skojarzeniu z lekiem o znanym działaniu hamującym aktywność enzymów metabolizujących leki, należy zwrócić uwagę na to, aby zastosować paroksetynę w dawkach mieszczących się na dolnej granicy zalecanego zakresu dawkowania. Nie jest konieczne dostosowanie początkowej dawki leku, jeśli ma on być podawany jednocześnie z lekami o znanym działaniu indukującym enzymy metabolizujące lek (np. karbamazepina, ryfampicyna, fenobarbital, fenytoina) lub z fosamprenawirem/rytonawirem. Wszelkie późniejsze zmiany dawki (po włączeniu lub zaprzestaniu stosowania leku indukującego enzymy) należy przeprowadzać na podstawie oceny działania klinicznych (tolerancji i skuteczności). Związki blokujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe: produkty lecznicze z grupy SSRI mogą zmniejszać aktywność cholinesterazy osoczowej, powodując wydłużenie bloku nerwowo-mięśniowego wywołanego przez miwakurium i suksametonium. Jednoczesne podawanie przez 10 dni fosamprenawiru/rytonawiru w dawce odpowiednio 700/100 mg 2x/dziennie jednocześnie z paroksetyną w dawce dobowej 20 mg zdrowym ochotnikom znacząco (o około 55%) zmniejszało stężenie paroksetyny w osoczu. Stężenia fosamprenawiru/rytonawiru w osoczu w czasie jednoczesnego podawania paroksetyny były podobne do wartości referencyjnych z innych badań, co wskazuje na brak istotnego wpływu paroksetyny na metabolizm fosamprenawiru/rytonawiru. Brak dostępnych danych dotyczących długotrwałego skojarzonego stosowania paroksetyny z fosamprenawirem i rytonawirem przez okres dłuższy niż 10 dni. Codzienne podawanie paroksetyny znacząco zwiększa stężenie procyklidyny w osoczu. W razie wystąpienia objawów przeciwcholinergicznych należy zmniejszyć dawkę procyklidyny. Leki przeciwdrgawkowe: karbamazepina, fenytoina, walproinian sodu. Wydaje się, że u pacjentów z padaczką jednoczesne stosowanie tych leków z paroksetyną nie ma żadnego wpływu na profil farmakokinetyki/farmakodynamiki. Podobnie jak inne leki przeciwdepresyjne, w tym inne SSRI, paroksetyna hamuje aktywność izoenzymu CYP2D6 wątrobowego cytochromu P450. Hamowanie CYP2D6 może doprowadzić do wzrostu stężenia innych, jednocześnie stosowanych leków metabolizowanych przez ten enzym. Dotyczy to niektórych trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (np. klomipraminy, nortryptyliny i dezypraminy), neuroleptyków z grupy pochodnych fenotiazyny (np. perfenazyny i tiorydazyny), rysperydonu, atomoksetyny, niektórych leków antyarytmicznych klasy Ic (np. propafenonu i flekainidu) oraz metoprololu. Nie zaleca się stosowania paroksetyny jednocześnie z metoprololem podawanym z powodu niewydolności serca z uwagi na wąski indeks terapeutyczny metoprololu w tym wskazaniu. Opisywano w literaturze interakcje farmakokinetyczne pomiędzy inhibitorami CYP2D6 i tamoksyfenem, powodujące zmniejszenie o 65-75% stężenia w osoczu endoksyfenu będącego jednym z najbardziej aktywnych metabolitów tamoksyfenu. Zaobserwowano w niektórych badaniach zmniejszoną skuteczność tamoksyfenu stosowanego jednocześnie z niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi z grupy SSRI. Ponieważ nie można wykluczyć zmniejszenia skuteczności tamoksyfenu, należy w miarę możliwości unikać jednoczesnego stosowania tamoksyfenu z silnymi inhibitorami CYP2D6. Pacjentom przyjmującym paroksetynę należy odradzać picie alkoholu. Między paroksetyną a doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi może dochodzić do interakcji farmakodynamicznych. Jednoczesne stosowanie paroksetyny i doustnych antykoagulantów może prowadzić do nasilenia działania przeciwkrzepliwego i zwiększać ryzyko krwawienia. Z tego względu paroksetynę należy stosować ostrożnie u pacjentów otrzymujących doustne leki przeciwzakrzepowe. Między paroksetyną a NLPZ lub ASA może dochodzić do interakcji farmakodynamicznych. Jednoczesne stosowanie paroksetyny i NLPZ lub ASA może zwiększać ryzyko krwawienia. Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów przyjmujących leki z grupy SSRI jednocześnie z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, produktami leczniczymi o znanym wpływie na czynność płytek krwi lub zwiększającymi ryzyko krwawienia (np. atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi, takimi jak klozapina, fenotiazyny, większość trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, ASA, NLPZ, inhibitory COX2), jak również u pacjentów z krwawieniami w wywiadzie lub stanami, które predysponują do wystąpienia krwawienia. W badaniach obserwowano interakcje pomiędzy paroksetyną a prawastatyną, wskazujące, że jednoczesne podawanie paroksetyny i prawastatyny może prowadzić do wzrostu stężenia glukozy we krwi. Pacjenci z cukrzycą stosujący zarówno paroksetynę jak i prawastatynę mogą wymagać dostosowania dawek doustnych leków przeciwcukrzycowych i/lub insuliny.
Ciąża i laktacja
Badania na zwierzętach wykazały, że paroksetyna może wpływać na jakość nasienia. Badania in vitro z zastosowaniem materiału ludzkiego mogą wskazywać na pewien wpływ na jakość nasienia, ale z opisów przypadków zastosowania niektórych leków z grupy SSRI (w tym paroksetyny) u ludzi wynika, że działanie to jest odwracalne. Dotychczas nie zaobserwowano wpływu na płodność u ludzi. W kilku badaniach epidemiologicznych sugerowano zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych, zwłaszcza sercowo-naczyniowych (np. ubytków przegrody międzyprzedsionkowej i międzykomorowej) związanych ze stosowaniem paroksetyny w I trymestrze ciąży. Mechanizm powstawania tych wad nie jest znany. Dane wskazują, że ryzyko urodzenia dziecka z wadą układu krążenia przez matkę przyjmującą paroksetynę jest mniejsze niż 2/100, podczas gdy analogiczna częstość takich wad w populacji ogólnej wynosi około 1/100. Paroksetynę w czasie ciąży można stosować tylko wtedy, gdy istnieją ścisłe wskazania. Lekarz przepisujący lek kobietom w ciąży lub planującym ciążę musi rozważyć możliwość zastosowania alternatywnego leczenia. Należy unikać nagłego przerywania leczenia w okresie ciąży, szczegóły patrz ChPL. Należy obserwować stan noworodków, których matki przyjmowały paroksetynę w późnym okresie ciąży, zwłaszcza w III trymestrze. U noworodków, których matki przyjmowały paroksetynę w późnym okresie ciąży, mogą wystąpić następujące objawy: zaburzenia oddychania, sinica, bezdech, drgawki, wahania temp. ciała, trudności ze ssaniem, wymioty, hipoglikemia, nadciśnienie, hipotonia, hyperrefleksja, drżenia, niepokój ruchowy, rozdrażnienie, śpiączka, przedłużający się płacz, senność, zaburzenia snu. Objawy te mogą wiązać się albo z działaniem serotoninergicznym albo odstawieniem leku. W większości przypadków zaburzenia takie występują natychmiast albo wkrótce (<24 h) po porodzie. Dane epidemiologiczne wskazują, że stosowanie inhibitorów SSRI u kobiet w ciąży, zwłaszcza w późnym jej okresie, może zwiększać ryzyko występowania zespołu przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodka (ang. PPHN). Obserwowane ryzyko wynosiło około 5 przypadków na 1000 ciąż, podczas gdy w populacji ogólnej PPHN występuje w 1-2 przypadkach na 1000 ciąż. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ produktu na procesy rozrodcze, ale nie wykazały bezpośredniego szkodliwego działania na ciążę, rozwój zarodka/płodu, poród i rozwój postnatalny. Niewielkie ilości paroksetyny są wydzielane do mleka kobiecego. W opublikowanych badaniach stężenia produktu w surowicy niemowląt karmionych piersią były niewykrywalne (<2mg/nl) lub bardzo niskie (<4 ng/ml). U niemowląt tych nie obserwowano oznak działania leku. Ponieważ działania takie nie są przewidywane, można rozważyć karmienie piersią.
Działania niepożądane
Nasilenie i częstość występowania niektórych z wymienionych poniżej działań niepożądanych może zmniejszać się w trakcie leczenia i na ogół nie prowadzą one do przerwania terapii. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (niezbyt często) nieprawidłowe krwawienie, przeważnie w obrębie skóry i błon śluzowych (w tym wybroczyny oraz krwawienia z dróg rodnych); (bardzo rzadko) trombocytopenia. Zaburzenia układu immunologicznego: (bardzo rzadko) ciężkie i potencjalnie śmiertelne reakcje alergiczne (w tym reakcja anafilaktoidalna i obrzęk naczynioruchowy). Zaburzenia endokrynologiczne: (bardzo rzadko) zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (ang. SIADH). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zmniejszenie apetytu, zwiększenie stężenia cholesterolu; (niezbyt często) zaburzenia kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą; (rzadko) hiponatremia. Hiponatremię obserwowano przeważnie u pacjentów w podeszłym wieku i czasami związana była z zespołem nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH). Zaburzenia psychiczne: (często) senność, bezsenność, pobudzenie, niezwykłe sny (w tym koszmary); (niezbyt często) splątanie, omamy; (rzadko) reakcje maniakalne, lęk, depersonalizacja, napady paniki, akatyzja; (nieznana) napady agresji, myśli i zachowania samobójcze. Po wprowadzeniu produktu do obrotu odnotowano przypadki napadów agresji. Opisano przypadki wyobrażeń i zachowań samobójczych w trakcie leczenia paroksetyną oraz we wczesnym okresie po zaprzestaniu leczenia. Objawy te mogą być również wynikiem choroby podstawowej. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy, drżenia, zaburzenia koncentracji; (niezbyt często) zaburzenia pozapiramidowe; (rzadko) drgawki, zespół niespokojnych nóg (ang. RLS); (bardzo rzadko) zespół serotoninowy (objawy mogą obejmować: pobudzenie, splątanie, obfite poty, omamy, hiperrefleksję, mioklonie, dreszcze, tachykardię i drżenia). Opisywano zaburzenia pozapiramidowe, w tym dystonię ustno-twarzową, u pacjentów z istniejącą wcześniej chorobą układu ruchu lub stosujących leki neuroleptyczne. Zaburzenia oka: (często) nieostre widzenie; (niezbyt często) rozszerzenie źrenic; (bardzo rzadko) ostra jaskra. Zaburzenia ucha i błędnika: (nieznana) szum w uszach. Zaburzenia serca: (niezbyt często) tachykardia zatokowa; (rzadko) bradykardia. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) przejściowy wzrost lub spadek ciśnienia tętniczego, niedośnienie ortostatyczne. Przejściowe wzrosty lub spadki ciśnienia tętniczego opisywano po leczeniu paroksetyną głównie u chorych ze stwierdzanym wcześniej nadciśnieniem lub lękiem. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) ziewanie. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) nudności; (często) zaparcia, biegunka, wymioty, suchość w jamie ustnej; (bardzo rzadko) krwawienie z przewodu pokarmowego. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) podwyższenie stężenia enzymów wątrobowych; (bardzo rzadko) powikłania wątrobowe (jak zapalenie wątroby, czasami z towarzyszącą żółtaczką i/lub niewydolnością wątroby). Opisywano wzrost aktywności enzymów wątrobowych. Doniesienia o incydentach związanych z wątrobą (zapalenie wątroby, czasami związane z żółtaczką i/lub niewydolnością wątroby) po wprowadzeniu produktu na rynek również były bardzo rzadkie. Jeśli utrzymują się nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych, należy rozważyć odstawienie produktu. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) poty; (niezbyt często) wysypka skórna, świąd skóry; (bardzo rzadko) nasilone skórne reakcje niepożądane (w tym rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona i toksyczna martwica rozpływna naskórka), pokrzywka, nadwrażliwość na światło. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (rzadko) bóle stawów, bóle mięśni. Badania epidemiologiczne, głównie z udziałem pacjentów w wieku 50 lat i starszych, wykazały ryzyko złamań kości u pacjentów otrzymujących SSRI i trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Mechanizm powstawania takiego ryzyka nie jest znany. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (niezbyt często) zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (bardzo często) zaburzenia seksualne; (rzadko) hiperprolaktynemia/ mlekotok, zaburzenia miesiączkowania (w tym krwotoczna miesiączka, nieprawidłowe krwawienie z macicy, brak miesiączki, opóźniona miesiączka i nieregularna miesiączka); (bardzo rzadko) priapizm. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) osłabienie, przyrost mc.; (bardzo rzadko) obrzęki obwodowe. Objawy odstawienia obserwowane po zakończeniu leczenia paroksetyną: (często) zawroty głowy, zaburzenia czucia, zaburzenia snu, lęk, bóle głowy; (niezbyt częste) pobudzenie, nudności, drżenie, splątanie, poty, chwiejność emocjonalna, zaburzenia widzenia, kołatanie serca, biegunka, rozdrażnienie. Odstawienie paroksetyny (szczególnie nagłe) często prowadzi do wystąpienia objawów odstawienia. Opisywano zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje, uczucie przechodzenia prądu elektrycznego, szum w uszach), zaburzenia snu (w tym intensywne sny), pobudzenie lub niepokój, nudności, drżenie, splątanie, poty, bóle głowy, biegunkę, kołatanie serca, chwiejność emocjonalną, rozdrażnienie oraz zaburzenia widzenia. Na ogół objawy te mają łagodne lub umiarkowane nasilenie i ulegają samoistnemu ustąpieniu, ale u niektórych pacjentów mogą być bardzo nasilone i/lub utrzymywać się dłużej. W związku z tym, kiedy stosowanie paroksetyny nie jest już konieczne, zaleca się powolne odstawianie produktu przez stopniowe zmniejszanie dawki. Działania niepożądane obserwowane podczas badań klinicznych u dzieci i młodzieży. Nasilone zachowania związane z samobójstwem (w tym myśli i próby samobójcze), samouszkodzenia oraz zwiększoną wrogość. Myśli i próby samobójcze były obserwowane głównie w badaniach klinicznych obejmujących nastolatki z dużym zaburzeniem depresyjnym. Zwiększona wrogość występowała szczególnie u dzieci z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi, zwłaszcza u dzieci młodszych poniżej 12. rż. Dodatkowo obserwowano zdarzenia takie jak: zmniejszenie apetytu, drżenie, pocenie się, hiperkineza, pobudzenie, chwiejność emocjonalna (w tym płacz i wahania nastroju), zdarzenia niepożądane związane z krwawieniami zwłaszcza ze skóry i błon śluzowych. Zdarzeniami obserwowanymi po zaprzestaniu podawania/zmniejszeniu dawki paroksetyny były: chwiejność emocjonalna (w tym płacz, wahania nastroju, samouszkodzenia, myśli i próby samobójcze), nerwowość, zawroty głowy, nudności i ból brzucha. W celu uzyskania więcej informacji o pediatrycznych badaniach klinicznych, patrz ChPL.
Przedawkowanie
Dostępne informacje na temat przedawkowania paroksetyny wskazują na szeroki margines bezpieczeństwa. Doświadczenie dotyczące przedawkowania paroksetyny wykazuje, że występowała gorączka i mimowolne skurcze mięśni. Pacjenci na ogół wracali do zdrowia bez poważnych następstw nawet po przyjęciu dawek sięgających 2000 mg. Sporadycznie zgłaszano zdarzenia, takie jak śpiączka oraz zmiany w EKG, bardzo rzadko prowadzące do zgonu, jednak występujące na ogół przy przyjmowaniu paroksetyny w połączeniu z innymi lekami psychotropowymi, z, lub bez alkoholu. Nie jest znana swoista odtrutka. Należy wdrożyć ogólnie przyjęte zasady postępowania po przedawkowaniu dowolnego leku przeciwdepresyjnego. W miarę możliwości można rozważyć podanie 20-30 g węgla aktywowanego w ciągu kilku godzin po przedawkowaniu w celu zmniejszenia wchłaniania paroksetyny. Wskazana jest opieka podtrzymująca z częstym monitorowaniem objawów czynności życiowych i dokładną obserwacją. Leczenie pacjenta należy prowadzić według wskazań klinicznych.
Działanie
Paroksetyna jest silnym i selektywnym inhibitorem wychwytu 5-hydroksytryptaminy (5-HT, serotonina). Uważa się, że jej działanie przeciwdepresyjne oraz skuteczność w leczeniu zespołu natręctw, zespołu lęku społecznego/ fobii społecznej, lęku uogólnionego, zespołu stresu pourazowego i lęku napadowego wiąże się z wybiórczym hamowaniem wychwytu 5-HT w neuronach mózgu. Chemicznie paroksetyna różni się od trójpierścieniowych, czteropierścieniowych i innych dostępnych leków przeciwdepresyjnych. Paroksetyna ma niewielkie powinowactwo do cholinergicznych receptorów muskarynowych, a badania na zwierzętach wykazały bardzo słabe właściwości antycholinergiczne.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 20 mg paroksetyny (w postaci bezwodnego chlorowodorku paroksetyny).
Alkohol
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
