Wskazania
Wskazania u kobiet. Ciężkie objawy androgenizacji, takie jak wysokiego stopnia nietypowe owłosienie (hirsutyzm), ciężka androgenozależna utrata owłosienia głowy prowadząca ostatecznie do łysiny (wyłysienie androgenowe), często związane z ciężkimi postaciami trądziku i/lub łojotoku. U mężczyzn. Tłumienie popędu w dewiacjach seksualnych. Leczenie antyandrogenowe w przypadkach nieoperacyjnego raka gruczołu krokowego.
Dawkowanie
Dawkowanie u kobiet. Kobiety ciężarne nie mogą przyjmować preparatu. Dlatego należy wykluczyć ciążę przed rozpoczęciem leczenia. U kobiet w wieku rozrodczym leczenie rozpoczyna się w 1. dniu cyklu (tj. 1. dniu krwawienia miesiączkowego). Jedynie pacjentki niemiesiączkujące mogą rozpocząć przyjmowanie produktu natychmiast. W takim przypadku 1. dzień leczenia należy uznać za 1. dzień cyklu i dalej postępować według normalnych zaleceń. Dawka dobowa produktu to 2 tabl. (100 mg) przyjmowane jednorazowo, po posiłku, od 1. do 10. dnia cyklu (tj. przez 10 dni). Dodatkowo w tej grupie kobiet stosuje się produkt zawierający progestagen i estrogen, np. po 1 tabl. produktu Diane-35/dobę od 1. do 21. dnia cyklu, dzięki czemu zapewnia się niezbędną ochronę antykoncepcyjną i stabilizuje cykl. Kobiety poddawane skojarzonej terapii cyklicznej (preparat + Diane-35) powinny przyjmować tabl. codziennie o tej samej porze. Po 21 dniach przyjmowania tabl. (Diane-35) następuje 7-dniowa przerwa w leczeniu. W tym czasie występuje krwawienie z odstawienia. Dokładnie po 4 tyg. od rozpoczęcia 1-go cyklu leczenia, tj. w tym samym dniu tyg., rozpoczyna się następny cykl terapii skojarzonej, niezależnie od tego, czy krwawienie ustało, czy nie. Po uzyskaniu poprawy klinicznej dawkę dobową produktu można zmniejszyć do 1 lub 1/2 tabl. przez 1-szych 10 dni leczenia skojarzonego z produktem Diane-35. Może się okazać, że wystarczy stosowanie wyłącznie produktu Diane-35. Brak wystąpienia krwawienia. Jeżeli w okresie przerwy w stosowaniu tabl. (Diane-35) nie wystąpi krwawienie, lek należy odstawić i należy wykluczyć ciążę przed wznowieniem przyjmowania produktu. Pominięcie tabl. Kobiety poddawane cyklicznej terapii skojarzonej powinny przyjmować tabl. codziennie o tej samej porze. Jeżeli upłynie ponad 12 h od czasu kiedy powinno się zażyć tabl. produktu Diane-35, może dojść do obniżenia skuteczności ochrony antykoncepcyjnej w tym cyklu. Należy zapoznać się z uwagami (zwłaszcza dotyczącymi niezawodności antykoncepcji i zaleceniami dotyczącymi postępowania w przypadku pominięcia tabl.) podanymi w informacji na temat stosowania produktu Diane-35. Jeżeli po tym cyklu nie wystąpi krwawienie, przed wznowieniem przyjmowania tabl. należy wykluczyć ciążę. Pominięcie tabl. może doprowadzić do obniżenia skuteczności terapeutycznej produktu i może prowadzić do wystąpienia krwawień śródcyklicznych. Należy wyrzucić pominiętą tabl. leku (tzn. nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki) i należy przyjąć następną tabl. o zwykłej porze razem z produktem Diane-35. U pacjentek po menopauzie lub z usuniętą macicą lek może być podawany w monoterapii. Zależnie od nasilenia dolegliwości, przeciętna dawka powinna wynosić od 1 do 1/2 tabl./dobę przez 21 dni, po czym należy zachować 7-dniową przerwę w stosowaniu produktu. Dawkowanie u mężczyzn: Maks. dawka dobowa to 300 mg. Tłumienie popędu w dewiacjach seksualnych. Na ogół leczenie rozpoczyna się od stosowania 1 tabl. produktu 2x/dobę. Może być konieczne zwiększenie dawki do 2 tabl. 2x/dobę lub nawet do 2 tabl. 3x/dobę przez krótki czas. W przypadku uzyskania zadowalającej odpowiedzi na leczenie należy dołożyć wszelkich starań, aby utrzymać efekt terapeutyczny stosując najmniejszą możliwą dawkę. Dość często wystarcza 1/2 tabl. 2x/dobę. Przy ustalaniu dawki podtrzymującej lub przerywaniu stosowania produktu nie należy zmniejszać dawkowania w sposób nagły, lecz stopniowo. W tym celu dawkę dobową należy zmniejszać o 1 tabl., a najlepiej o 1/2 tabl., w odstępach co kilka tyg. Aby ustabilizować efekt terapeutyczny, konieczne jest przyjmowanie produktu przez dłuższy czas, w razie możliwości równocześnie prowadząc psychoterapię. Leczenie antyandrogenowe w przypadku nieoperacyjnego raka gruczołu krokowego: 2 tabl. produktu 2-3x/dobę (= 200 do 300 mg). Tabl. należy przyjmować po posiłkach, popijając je niewielką ilością płynu. Nie należy przerywać leczenia ani zmniejszać dawki po uzyskaniu poprawy lub remisji klinicznej. W celu obniżenia stopnia początkowego zwiększenia stężenia męskich hormonów płciowych w terapii skojarzonej agonistami GnRH: początkowo po 2 tabl. 2x/dobę (= 200 mg) w monoterapii przez 5-7 dni, a następnie po 2 tabl. 2x/dobę (= 200 mg) przez 3-4 tyg., w skojarzeniu z agonistą GnRH w dawkach zalecanych przez podmiot odpowiedzialny. W leczeniu uderzeń gorąca u pacjentów poddawanych terapii skojarzonej analogami GnRH lub po wykonanej orchidektomii: 1-3 tabl./dobę (50-150 mg) ze stopniowym zwiększaniem dawkowania do 2 tabl. 3x/dobę (300 mg) w razie potrzeby. Dzieci i młodzież. Produkt nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży poniżej 18 rż. ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności. Preparat jest przeznaczony wyłącznie dla pacjentów po zakończeniu dojrzewania płciowego. Leku nie należy stosować przed zakończeniem procesu dojrzewania płciowego, ponieważ nie można wykluczyć jego niekorzystnego wpływu na wzrost kości długich oraz, na jeszcze nieustabilizowane, osie czynności wewnątrzwydzielniczej. Pacjenci w podeszłym wieku. Nie ma danych sugerujących potrzebę zmiany dawkowania u osób w podeszłym wieku. Pacjenci z niewydolnością wątroby. Preparat jest przeciwwskazany u pacjentów ze schorzeniami wątroby (do czasu przywrócenia czynności wątroby do wartości uznanych za normę). Pacjenci z niewydolnością nerek. Nie ma danych sugerujących potrzebę zmiany dawkowania u pacjentów z niewydolnością nerek.
Uwagi
Tabl. należy przyjmować po posiłkach, popijając je niewielką ilością płynu.
Przeciwwskazania
U kobiet: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na dowolną substancję pomocniczą, ciąża, karmienie piersią, choroby wątroby, zespół Dubina-Johnsona, zespół Rotora, żółtaczka w wywiadzie lub uporczywy świąd w trakcie poprzedniej ciąży, opryszczka ciężarnych w wywiadzie, istniejące lub przebyte nowotwory wątroby, choroby wyniszczające, ciężka, przewlekła depresja, zaburzenia zakrzepowo-zatorowe – czynne lub w wywiadzie, ciężka cukrzyca ze zmianami naczyniowymi, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, istniejący bądź przebyty oponiak. W odniesieniu do leczenia skojarzonego w cyklach, ciężkich objawów androgenizacji należy również zwrócić uwagę na przeciwwskazania zawarte w CHPL zawierającego progestagen i estrogen, np. Diane-35 stosowanego w skojarzeniu z produktem. U mężczyzn: Tłumienie popędu w dewiacjach seksualnych: nadwrażliwość na substancję czynną lub na dowolną substancję pomocniczą, choroby wątroby, zespół Dubina-Johnsona, zespół Rotora, istniejące lub przebyte nowotwory wątroby, choroby wyniszczające, ciężka, przewlekła depresja, zaburzenia zakrzepowo-zatorowe – czynne lub w wywiadzie, ciężka cukrzyca ze zmianami naczyniowymi, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, istniejący bądź przebyty oponiak. Leczenie antyandrogenowe w przypadku nieoperacyjnego raka gruczołu krokowego: nadwrażliwość na substancję czynną lub na dowolną substancję pomocniczą, choroby wątroby, zespół Dubina-Johnsona, zespół Rotora, istniejące lub przebyte nowotwory wątroby (o ile nie są one przerzutami raka gruczołu krokowego), choroby wyniszczające (z wyjątkiem nieoperacyjnego raka gruczołu krokowego), ciężka, przewlekła depresja, istniejące zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, istniejący bądź przebyty oponiak.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
U pacjentów leczonych produktem obserwowano przypadki bezpośredniego toksycznego oddziaływania na wątrobę, w tym żółtaczki, zapalenia wątroby i niewydolności wątroby. Zgłaszano również przypadki prowadzące do zgonu u pacjentów stosujących produkt w dawce ≥100 mg. Większość zgłoszonych przypadków śmiertelnych wystąpiła u mężczyzn z zaawansowanym rakiem gruczołu krokowego. Toksyczność jest związana z wielkością dawki i na ogół pojawia się po kilku m-cach od rozpoczęcia leczenia. Badania czynności wątroby należy wykonywać przed rozpoczęciem leczenia, w regularnych odstępach w trakcie leczenia oraz przy każdym pojawieniu się jakichkolwiek objawów podmiotowych lub przedmiotowych sugerujących hepatotoksyczność. W razie potwierdzenia hepatotoksyczności należy odstawić produkt, chyba że stwierdzone objawy można wyjaśnić obecnością innych czynników, np. przerzutów nowotworowych – wówczas można kontynuować stosowanie produktu, jeżeli spodziewane korzyści przeważają nad ryzykiem. Po zastosowaniu produktu, obserwowano występowanie łagodnych oraz złośliwych nowotworów wątroby (u mężczyzn bardzo rzadko), mogących prowadzić do zagrażającego życiu krwotoku do jamy brzusznej. W razie wystąpienia nasilonych dolegliwości brzusznych, powiększenia wątroby lub objawów krwotoku do jamy brzusznej, w diagnostyce różnicowej należy uwzględnić potencjalną obecność nowotworu wątroby. Obserwowano przypadki oponiaków (pojedyncze lub mnogie), których występowanie kojarzono z długotrwałym (kilka lat) stosowaniem octanu cyproteronu w dawce ≥25 mg. Jeśli u pacjenta leczonego produktem wykryto obecność oponiaka, leczenie tym produktem musi zostać przerwane. U pacjentów stosujących produkt stwierdzano zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, chociaż nie ustalono związku przyczynowego z tym lekiem. Pacjenci z przebytymi incydentami: żylnych bądź tętniczych zaburzeń zakrzepowych lub zakrzepowo-zatorowych (np. zakrzepicą żył głębokich, zatorem tętnicy płucnej, zawałem serca) lub z udarem mózgu w wywiadzie bądź z zaawansowanymi chorobami nowotworowymi są narażeni na podwyższone ryzyko wystąpienia następnych incydentów zakrzepowo-zatorowych. U pacjentów z nieoperacyjnym rakiem gruczołu krokowego z zaburzeniami zakrzepowo-zatorowymi w wywiadzie lub chorych na niedokrwistość sierpowatokrwinkową lub ciężką cukrzycę ze zmianami naczyniowymi, przed przepisaniem produktu należy przeprowadzić staranną ocenę bilansu korzyści do ryzyka leczenia. U mężczyzn raportowano przypadki anemii podczas stosowania produktu. Z tego względu należy regularnie kontrolować liczbę krwinek czerwonych. W przypadku pacjentów chorych na cukrzycę konieczna jest ścisła obserwacja lekarska, ponieważ podczas stosowania produktu może dojść do zmiany zapotrzebowania na doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulinę. W trakcie stosowania leczenia dużymi dawkami produktu, może wystąpić uczucie duszności. W diagnostyce różnicowej należy wówczas uwzględnić znane działanie stymulujące oddychanie wywierane przez progesteron i syntetyczne progestageny, z towarzyszącą hipokapnią i skompensowaną zasadowicą oddechową. Nie uważa się, aby te objawy wymagały leczenia. Podczas leczenia należy regularnie kontrolować czynność kory nadnerczy, ponieważ wyniki badań przedklinicznych sugerują możliwość jej osłabienia ze względu na kortykosteroidowe działanie produktu podawanego w wysokich dawkach. Produkt zawiera 105,5 mg laktozy w tabl. i nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Przed rozpoczęciem leczenia należy przeprowadzić staranne ogólne badanie fizykalne i badanie ginekologiczne (łącznie z badaniem piersi i wymazu cytologicznego z szyjki macicy) oraz należy wykluczyć ciążę. Jeżeli w trakcie leczenia skojarzonego wystąpi plamienie w ciągu 3 tyg., podczas których przyjmowane są tabl., nie należy przerywać ich przyjmowania. Jednak, jeżeli uporczywe lub nawracające krwawienia będą występować w nieregularnych odstępach czasu, należy wykonać badanie ginekologiczne w celu wykluczenia choroby organicznej. Jeżeli chodzi o leczenie skojarzone i niezbędne stosowanie dodatkowego produktu, należy zwrócić uwagę na wszystkie dane istotne dla tego leku. Jednoczesne przyjmowanie produktu i spożywanie alkoholu, we wskazaniu „tłumienie popędu w dewiacjach seksualnych”, może zmniejszyć skuteczność działania produktu. Należy zwrócić uwagę pacjentom wykonującym prace wymagające znacznego skupienia uwagi (np. kierowców, operatorów maszyn), że stosowanie preparatu może prowadzić do występowania uczucia nadmiernego zmęczenia i zmniejszenia witalności oraz może upośledzać zdolność koncentracji.
Interakcje
Chociaż nie przeprowadzono badań interakcji klinicznych, ponieważ octan cyproteronu jest metabolizowany przez izoenzym CYP3A4, można oczekiwać hamowania jego metabolizmu przez ketokonazol, itrakonazol, klotrymazol, rytonawir i inne silne inhibitory tego izoenzymu. Z drugiej strony induktory cytochromu CYP3A4, takie jak np. ryfampicyna, fenytoina i produkty zawierające ziele dziurawca (Hypericum perforatum), mogą obniżać stężenie octanu cyproteronu. Na podstawie badań hamowania in vitro stwierdzono, że w dużych dawkach 100 mg 3x/dobę octan cyproteronu może hamować izoenzymy CYP2C8, 2C9, 2C19, 3A4 i 2D6 cytochromu P450. Może dochodzić do podwyższenia ryzyka miopatii lub rabdomiolizy w związku ze stosowaniem statyn w przypadku równoczesnego podawania tych inhibitorów HMGCoA (statyn), metabolizowanych przede wszystkim przez izoenzym CYP3A4 z dużymi dawkami terapeutycznymi cyproteronu octanu, ponieważ są one metabolizowane w ramach tego samego szlaku metabolicznego.
Ciąża i laktacja
Produkt jest przeciwwskazany do stosowania w ciąży i w trakcie karmienia piersią. W badaniu z udziałem 6 kobiet, które otrzymały pojedynczą dawkę doustną 50 mg cyproteronu octanu, 0,2% dawki przeniknęło do mleka.
Działania niepożądane
Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych (ADRs) u pacjentów otrzymujących produkt należą: u mężczyzn: spadek libido, zaburzenia wzwodu oraz odwracalne zahamowanie spermatogenezy; u kobiet: plamienie miesiączkowe, zwiększenie masy ciała oraz nastroje depresyjne. Do najcięższych działań niepożądanych (ADRs) występujących u pacjentów otrzymujących preparat należą: toksyczne działanie na wątrobę, łagodne oraz złośliwe nowotwory wątroby mogące prowadzić do krwotoku do jamy brzusznej oraz zaburzenia zakrzepowo-zatorowe. Kobiety. Nowotwory łagodne, złośliwe: (nieznana) oponiak, łagodne oraz złośliwe nowotwory wątroby. Zaburzenia układu immunologicznego: (nieznana) zaburzenia reakcji nadwrażliwości. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (nieznana) zmniejszenie lub zwiększenie mc. Zaburzenia psychiczne: (nieznana) spadek / wzrost libido, nastroje depresyjne, niepokój ruchowy (przejściowo). Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) zaburzenia zakrzepowo-zatorowe. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (nieznana) duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) krwotok do jamy brzusznej. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (nieznana) toksyczne działanie na wątrobę, w tym żółtaczka, zapalenie wątroby, niewydolność wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (nieznana) wysypka. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (nieznana) zahamowanie owulacji, tkliwość piersi, plamienie miesiączkowe. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (nieznana) zmęczenie. Mężczyźni. Nowotwory łagodne, złośliwe (i nieokreślone u mężczyzn): (bardzo rzadko) łagodne oraz złośliwe nowotwory wątroby; (nieznana) oponiak. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) anemia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zmniejszenie lub zwiększenie mc. Zaburzenia psychiczne: (bardzo często) spadek libido, zaburzenia wzwodu; (często) nastroje depresyjne, niepokój ruchowy (przejściowo). Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) zaburzenia zakrzepowo-zatorowe. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) krwotok do jamy brzusznej. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (często) toksyczne działanie na wątrobę, w tym żółtaczka, zapalenie wątroby, niewydolność wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) wysypka. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (nieznana) osteoporoza. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (bardzo często) odwracalne zahamowanie spermatogenezy; (często) ginekomastia. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) zmęczenie, uderzenia gorąca, potliwość. U kobiet, podczas leczenia skojarzonego dochodzi do zahamowania owulacji, co prowadzi do powstania stanu niepłodności. Jeżeli chodzi o niezbędne dodatkowe stosowanie produktu Diane-35, należy zapoznać się z uwagami na temat działań niepożądanych zawartymi w informacji na temat tego produktu. U mężczyzn, w trakcie leczenia produktem dochodzi do tłumienia popędu seksualnego i potencji oraz zahamowania czynności gonad. Zmiany te są odwracalne po zaprzestaniu leczenia. Preparat hamuje spermatogenezę w ciągu kilku tyg. stosowania w wyniku działania antyandrogennego i antygonadotropowego. Stopniowy powrót spermatogenezy następuje w ciągu kilku m-cy po zaprzestaniu stosowania leku. U mężczyzn podawanie preparatu może wywoływać ginekomastię (czasem połączoną z tkliwością brodawek sutkowych), która na ogół ustępuje po odstawieniu leku. Długotrwały stan pozbawienia androgenów, jaki występuje podczas stosowania produktu może prowadzić do rozwoju osteoporozy u mężczyzn. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn obserwowano oponiaki, których występowanie kojarzono z długotrwałym (kilka lat) stosowaniem leku w dawce 25 mg i większej. Do opisu działań niepożądanych zastosowano najbardziej odpowiednie terminy MedDRA. Nie wymieniono synonimów ani stanów pokrewnych, jednak należy je również wziąć pod uwagę.
Przedawkowanie
W badaniach toksyczności ostrej po pojedynczym podaniu produktu wykazano, że cyproteronu octan, substancję czynną produktu, można zaklasyfikować jako praktycznie nietoksyczny. Nie powinno również istnieć ryzyko ostrego zatrucia po jednorazowym, przypadkowym przyjęciu wielokrotności dawki wymaganej w leczeniu.
Działanie
Produkt jest antyandrogennym lekiem hormonalnym. U kobiet stwierdza się korzystny wpływ leku na stany zależne od androgenów, takie jak patologiczny porost włosów w hirsutyzmie, łysienie androgenne i nasilenie czynności gruczołów łojowych w przebiegu trądziku i łojotoku w wyniku kompetycyjnego wypierania androgenów z narządów docelowych. Dodatkowe działanie terapeutyczne ma obniżenie stężenia androgenów, które wynika z antygonadotropowych właściwości cyproteronu octanu. Zmiany te są odwracalne po odstawieniu leku. W trakcie leczenia skojarzonego z produktem Diane-35 dochodzi do zahamowania czynności jajników. U mężczyzn podczas leczenia preparatem dochodzi do tłumienia popędu seksualnego i potencji oraz zahamowania czynności gonad. Zmiany te są odwracalne po odstawieniu leku. Cyproteronu octan hamuje kompetycyjnie wpływ androgenów na zależne od nich narządy docelowe, np. chroni gruczoł krokowy przed działaniem androgenów pochodzących z gonad i/lub kory nadnerczy. Cyproteronu octan wywiera centralne działanie hamujące. Jego działanie antygonadotropowe prowadzi do zmniejszenia syntezy testosteronu w jądrach, a w związku z tym do zmniejszenia stężenia testosteronu we krwi. Działanie antygonadotropowe cyproteronu octanu uzyskuje się również wtedy, gdy substancję tę kojarzy się z agonistami GnRH. Cyproteronu octan powoduje zmniejszenie początkowego wzrostu stężenia testosteronu wywoływanego przez tę grupę substancji. Podczas stosowania dużych dawek cyproteronu octanu obserwowano niekiedy niewielkie zwiększenie stężenia prolaktyny.
Skład
1 tabl. zawiera 50 mg octanu cyproteronu.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria X
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria X
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria X
Wykaz B
