Wskazania
Dorośli: leczenie nudności i wymiotów wywołanych przez chemioterapię cytotoksyczną i radioterapią oraz zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym. Dzieci i młodzież: leczenie nudności i wymiotów wywołanych przez chemioterapię u dzieci w wieku ≥6 m-cy. Zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym u dzieci w wieku ≥1 m-ca.
Dawkowanie
Do podawania we wstrzyk. doż. lub domięśniowym lub w inf. doż. po rozcieńczeniu. Lekarz przepisujący ondansetron w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom opóźnionym związanym z radioterapią lub chemioterapią u dorosłych, młodzieży i dzieci powinien uwzględnić właściwe wytyczne odnoszące się do stosowania leku i praktycznie przyjęte stosowanie. Nudności i wymioty wywołane przez chemioterapię i radioterapię. Dorośli: nasilenie wymiotów wywołanych leczeniem przeciwnowotworowym różni się w zależności od dawek leków i skojarzenia chemioterapii i radioterapii w zastosowanych schematach leczenia. Drogę podania ondansetronu i jego dawkę należy dobierać w sposób elastyczny, w zakresie 8-32 mg/dobę, wg poniższych zaleceń. Chemioterapia i radioterapia o działaniu wymiotnym. Pacjenci poddani chemioterapii i radioterapii o działaniu wymiotnym mogą otrzymać ondansetron dożylnie, domięśniowo lub inną drogą podania. Jednakże produkt ten jest przeznaczony do podawania wyłącznie we wstrzyk. lub inf. U większości pacjentów leczonych chemioterapią lub radioterapią o działaniu wymiotnym, bezpośrednio przed leczeniem należy zastosować ondansetron w dawce 8 mg w powolnym wstrzyk. doż. lub domięśniowym lub w krótkiej 15-minutowej inf. doż., a następnie podawać 8 mg leku doustnie, co 12 h. Aby zapobiec opóźnionym lub przedłużonym wymiotom po upływie 1-szych 24 h należy kontynuować leczenie ondansetronem drogą doustną lub doodbytniczą z deksametazonem do 5 dni po zakończeniu cyklu leczenia. Leczenie ondansetronem podawanym inną drogą niż doż. należy kontynuować do 5 dni po zakończeniu cyklu leczenia. Chemioterapia o silnym działaniu wymiotnym. Pacjentom otrzymującym chemioterapię o silnym działaniu wymiotnym, np. duże dawki cisplatyny, ondansetron można podawać doż. lub domięśniowo. Ondansetron stosowany w następujących schematach dawkowania w ciągu 1-szych 24 h od rozpoczęcia chemioterapii wykazywał porównywalną skuteczność: pojedyncza dawka 8 mg, podawana w powolnym wstrzyk. doż. lub domięśniowym bezpośrednio przed chemioterapią; bezpośrednio przed chemioterapią powolne wstrzyk. doż. lub domięśniowe 8 mg ondansetronu albo krótka inf. doż. trwająca 15 minut, a następnie 2 kolejne dawki doż. lub domięśniowo po 8 mg każda, w odstępie 2-4 h lub w ciągłej inf. doż. w dawce 1 mg/h do 24 h; pojedyncza dawka 16 mg ondansetronu rozcieńczonego w 50-100 ml roztw. soli fizjologicznej lub innego zgodnego roztw. do inf. może być podawana tylko w inf. doż., trwającej przynajmniej 15 minut bezpośrednio przed chemioterapia. Nie należy podawać pojedynczej dawki większej niż 16 mg ze względu na zależne od dawki zwiększone ryzyko wydłużenia odstępu QT. Wybór schematu dawkowania powinien być uzależniony od stopnia nasilenia wymiotów. Skuteczność ondansetronu w chemioterapii o silnym działaniu wymiotnym może być zwiększona przez dodanie przed chemioterapią pojedynczej doż. dawki 20 mg soli sodowej fosforanu deksametazonu. Aby zapobiec opóźnionym lub przedłużonym wymiotom po upływie 1-szych 24 h należy kontynuować leczenie ondansetronem drogą doustną lub doodbytniczą do 5 dni po zakończeniu cyklu leczenia. Dzieci i młodzież. Leczenie nudności i wymiotów wywołanych przez chemioterapię u dzieci ≥6 m-cy i młodzieży. Dawkę leku stosowanego w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych przez chemioterapię oblicza się na podstawie powierzchni ciała (ang. BSA) lub mc. Całkowite dawki dobowe określone w oparciu o mc. są zwykle większe niż dawki obliczone na podstawie pola powierzchni ciała. Brak jest danych pochodzących z badań klinicznych z grupą kontrolną, dotyczących stosowania leku w celu zapobiegania opóźnionym lub przedłużonym nudnościom i wymiotom wywołanym przez chemioterapię. Brak jest danych pochodzących z badań klinicznych z grupą kontrolną, dotyczących stosowania leku do wstrzyk. w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych przez radioterapię u dzieci. Ustalanie dawki na podstawie pola powierzchni ciała (BSA): ondansetron powinno się podawać doż. w pojedynczej dawce 5 mg/m2, bezpośrednio przed chemioterapią. Dawka doż. nie może być większa niż 8 mg. Podawanie doustne można rozpocząć po 12 h i kontynuować do 5 dni. Całkowita dawka dobowa nie może być większa niż 32 mg (dawka stosowana u dorosłych). BSA <0,6 m2: dzień 1: 5 mg/m2 i.v. + 2 mg w syropie lub tabl. po 12 h; dni 2-6: 2 mg w syropie lub tabl. co 12 h. BSA >0,6 m2: dzień 1: 5 mg/m2 i.v. + 4 mg w syropie lub tabl. po 12 h; dni 2-6: 4 mg w syropie lub tabl. co 12 h. Ustalanie dawki na podstawie mc. Całkowite dawki dobowe określone w oparciu o mc. są większe niż dawki obliczone na podstawie BSA. Ondansetron powinno się podawać doż. w pojedynczej dawce 0,15 mg/kg, bezpośrednio przed chemioterapią. Dawka doż. nie może być większa niż 8 mg. Można podać 2 kolejne dawki doż. w odstępach co 4 h. Całkowita dawka dobowa nie może być większa niż 32 mg (dawka stosowana u dorosłych). Podawanie doustne można rozpocząć po 12 h i kontynuować do 5 dni. Mc. ≤10 kg: dzień 1: do 3 dawek 0,15 mg/kg w odstępach co 4 h; dni 2-6: 2 mg w syropie lub tabl. co 12 h. Mc >10 kg: dzień 1: do 3 dawek 0,15 mg/kg w odstępach co 4 h; dni 2-6: 4 mg w syropie lub tabl. co 12 h. Osoby w podeszłym wieku. Ondansetron jest dobrze tolerowany przez pacjentów powyżej 65 lat i nie jest konieczne dostosowywanie dawki, częstości podawania oraz drogi podawania. Nudności i wymioty w okresie pooperacyjnym. Dorośli. Zapobieganie nudnosciom i wymiotom w okresie pooperacyjnym. w zapobieganiu nudnościom i wymiotom w okresie pooperacyjnym ondansetron może być podany doustnie lub we wstrzyk. doż. lub domięśniowym. Ondansetron można stosować w pojedynczej dawce 4 mg podanej domięśniowo lub w powolnym wstrzyk. doż. bezpośrednio przed wprowadzeniem do znieczulenia. W leczeniu nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym zaleca się zastosowanie pojedynczej dawki 4 mg podanej domięśniowo lub w powolnym wstrzyk. doż. Dzieci i młodzież. Leczenie nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym u dzieci w wieku ≥1 m-ca i młodzieży. Zapobiegając nudnościom i wymiotom w okresie pooperacyjnym u pacjentów pediatrycznych poddanych ogólnemu znieczuleniu w trakcie operacji, można podać ondansetron w powolnym dożylnym wstrzyknięciu (trwającym przynajmniej 30 sek.) w pojedynczej dawce 0,1 mg/kg mc., maks. 4 mg, przed, w trakcie lub po wprowadzeniu do znieczulenia. W celu leczenia nudności i wymiotów u pacjentów pediatrycznych po zabiegu operacyjnym poddanych ogólnemu znieczuleniu podczas operacji, można podać ondansetron w powolnym doż. wstrzyk. (trwającym przynajmniej 30 sek.) w pojedynczej dawce 0,1 mg/kg mc. do maks. 4 mg. Brak jest danych dotyczących stosowania leku w leczeniu nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym u dzieci poniżej 2 lat. Pacjenci w podeszłym wieku. Dane dotyczące zastosowania ondansetronu w zapobieganiu i leczeniu nudności i wymiotów w okresie pooperacyjnym u pacjentów w podeszłym wieku są ograniczone, jednak ondansetron jest dobrze tolerowany przez pacjentów powyżej 65 lat, otrzymujących chemioterapię. Pacjenci z zaburzeniem czynności nerek: nie ma konieczności dostosowywania dobowej dawki leku, częstości lub drogi jego podawania. Pacjenci z zaburzeniem czynności wątroby: klirens ondansetronu jest znacząco zmniejszony a T0,5 w surowicy znacząco przedłużony u pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. U takich pacjentów całkowita dawka dobowa nie powinna być większa niż 8 mg. Pacjenci z powolnym metabolizmem sparteiny i debryzochiny. T0,5 ondansetronu w fazie eliminacji nie ulega zmianie u pacjentów zaklasyfikowanych jako powoli metabolizujący sparteinę i debryzochinę. W konsekwencji, u takich pacjentów dawki wielokrotne będą powodowały taki sam poziom ekspozycji, jak u pozostałych grup pacjentów. Nie jest konieczna zmiana dawki dobowej ani częstości podawania leku.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na ondansetron lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na innych wybiórczych antagonistów receptora 5HT3 (np. granisteron, dolasteron). Jednoczesne podawanie apomorfiny i ondansetronu jest przeciwwskazane ze względu na zgłaszane przypadki wystąpienia głębokiej hipotonii oraz utraty świadomości podczas ich jednoczesnego stosowania.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Reakcje nadwrażliwości obserwowano także u pacjentów, którzy wykazywali nadwrażliwość na inne leki z grupy wybiórczych antagonistów receptora 5HT3. Reakcje ze strony układu oddechowego należy leczyć objawowo. Lekarze powinni zwrócić na nie szczególną uwagę, gdyż objawy te mogą być prekursorami reakcji nadwrażliwości. Dzieci i młodzież: pacjentów pediatrycznych przyjmujących ondansetron z lekami chemioterapeutycznymi o działaniu toksycznym na wątrobę powinno się dokładnie monitorować pod kątem występowania zaburzeń czynności wątroby. Rzadko opisywano przemijające zmiany w zapisie EKG, obejmujące wydłużenie odstępu QT u pacjentów przyjmujących ondansetron. Ponadto po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano przypadki częstoskurczu komorowego typu torsade de pointes u pacjentów przyjmujących ondansetron. Należy unikać stosowania ondansetronu u pacjentów z zespołem wrodzonego wydłużenia odcinka QT. Należy zachować ostrożność stosując ondansetron u pacjentów, u których występuje lub może wystąpić wydłużenie odstępu QT. Do grupy tej należą pacjenci z zaburzeniami gospodarki elektrolitowej, z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT oraz pacjenci, którzy przyjmują inne produkty lecznicze, które prowadzą do wydłużenia odstępu QT. Dlatego szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z zaburzeniami rytmu serca lub przewodzenia, u pacjentów leczonych lekami antyarytmicznymi lub P-adrenergicznymi oraz u pacjentów z istotnymi zaburzeniami gospodarki elektrolitowej. Przed rozpoczęciem leczenia ondasetronem należy wyrównać hipokaliemię oraz hipomagnezemię. Po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano przypadki pacjentów z zespołem serotoninowym (obejmującym zmiany stanu psychicznego, chwiejność autonomiczną i aberracje neuromięśniowe) w wyniku jednoczesnego stosowania ondasetronu i innych leków serotonergicznych (w tym selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) oraz inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI)). Jeśli jednoczesne stosowanie ondasetronu i innych leków serotonergicznych jest klinicznie uzasadnione, zaleca się objęcie pacjenta odpowiednią obserwacją. Ponieważ ondansetron wydłuża czas pasażu jelitowego, po jego podaniu pacjenci z objawami podostrej niedrożności jelit powinni znajdować się pod obserwacją. Stosowanie ondansetronu w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom u pacjentów poddanych operacji usunięcia migdałków może maskować utajone krwawienie. Dlatego ci pacjenci powinni pozostać pod dokładną obserwacją. Ten produkt leczniczy zawiera 2,5 mmol (tj. 57,9 mg) sodu na maks. dawkę dobową 32 mg. Należy to uwzględnić u pacjentów stosujących dietę niskosodową. Nudności i wymioty wywołane przez chemioterapię: określając dawkę na podstawie mg/kg i podając 3 dawki w odstępach co 4 h, całkowita dawka dobowa będzie większa niż pojedyncza dawka 5 mg/m2, po której stosuje się dawkę doustną. Nie przeprowadzono badań klinicznych porównujących skuteczność obu schematów dawkowania. Porównanie wyników badań wskazuje na zbliżoną skuteczność podczas stosowania obu schematów dawkowania. Produkt nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Wpływ ondansetronu na inne produkty lecznicze. Nie ma dowodów, że ondansetron nasila bądź hamuje metabolizm innych leków często jednocześnie stosowanych łącznie z nim. Szczegółowe badania wykazały, że ondansetron nie wykazuje żadnych interakcji farmakokinetycznych z alkoholem, temazepamem, furosemidem, propofolem, alfentanylem lub tiopentalem. Dane uzyskane z badań z małą liczbą uczestników wykazują, że ondansetron może zmniejszyć przeciwbólowe działanie tramadolu. Wpływ innych produktów leczniczych na ondansetron. Ondansetron jest metabolizowany przez liczne enzymy wątrobowe należące do układu enzymatycznego cytochromu P-450: CYP3A4, CYP2D6 i CYP1A2. Z powodu znacznej liczby enzymów metabolizujących ondansetron, zahamowanie aktywności jednego enzymu lub zmniejszenie jego aktywności (np. genetycznie uwarunkowany niedobór CYP2D2) jest normalnie kompensowane przez inne enzymy, co powinno powodować małą lub nieistotną zmianę całkowitego klirensu ondansetronu lub zapotrzebowania na dawkę leku. U pacjentów leczonych silnie działającymi induktorami CYP3A4 (np. fenytoina, karbamazepina i ryfampicyna), klirens doustnie podanego ondansetronu zwiększał się, a stężenie ondansetronu we krwi było zmniejszone. Ze względu na zgłaszane przypadki wystąpienia głębokiej hipotonii oraz utraty świadomości jednoczesne stosowanie apomorfiny i ondansetronu jest przeciwwskazane. Stosowanie ondansetronu z lekami wydłużającymi odstęp QT może powodować dodatkowe wydłużenie odstępu QT. Jednoczesne stosowanie ondansetronu i leków kardiotoksycznych (np. antracyklin takich jak doksorubicyna, daunorubicyna czy trastuzumab), antybiotyków (takich jak erytromycyna czy ketokonazol), leków antyarytmicznych (takich jak amiodaron) lub leków P-adrenolitycznych (takich jak atenolol czy timolol) może zwiększać ryzyko występowania arytmii. Po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano przypadki pacjentów z zespołem serotoninowym (obejmującym zmiany stanu psychicznego, chwiejność autonomiczną i aberracje neuromięśniowe) w wyniku jednoczesnego stosowania ondansetronu i innych leków serotonergicznych (w tym SSRI oraz SNRI).
Ciąża i laktacja
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania ondansetronu u kobiet w ciąży. Ocena eksperymentalnych badań na zwierzętach nie wykazała bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na rozwój zarodka lub płodu, przebieg ciąży oraz rozwój około- i pourodzeniowy. Jednakże, ponieważ badania na zwierzętach nie zawsze odzwierciedlają reakcję u ludzi, nie zaleca się stosowania ondansetronu w czasie ciąży. Absolutnie konieczne jest zachowanie ostrożności przepisując lek Ondansetron kobiecie w ciąży, szczególnie podczas I trymestru ciąży. Należy starannie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka. Badania na zwierzętach wykazały, że ondansetron przenika do mleka karmiących samic. W związku z tym zalecane jest, aby matki przyjmujące ondansetron nie karmiły piersią.
Działania niepożądane
Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) natychmiastowe reakcje nadwrażliwości, czasem ciężkie, w tym anafilaksja. Anafilaksja może zakończyć się zgonem. Reakcje nadwrażliwości obserwowano także u pacjentów, u których te objawy występowały również po podaniu innych wybiórczych antagonistów receptora 5-HT3. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) ból głowy; (rzadko) istnieją doniesienia wskazujące na występowanie zaburzeń z ruchami mimowolnymi, takich jak reakcje pozapiramidowe, np. napady przymusowego patrzenia z rotacją gałek ocznych i/lub reakcje dystoniczne bez rozstrzygających dowodów na trwałe kliniczne następstwa takiego działania ondansetronu oraz rzadko obserwowane napady padaczkowe. Nie jest znany mechanizm farmakologiczny takiego działania ondansetronu. Zawroty głowy podczas szybkiego podawania dożylnego, którym w większości można zapobiegać i które ustępują po wydłużeniu czasu inf. Zaburzenia oka: (rzadko) przemijające zaburzenia widzenia (np. niewyraźne widzenie), głównie w trakcie szybkiego podawania doż.; (bardzo rzadko) przemijająca ślepota, głównie podczas podawania doż. W większości przypadków ślepota ustępowała w ciągu 20 minut. Większość pacjentów przyjmowała leki chemio terapeutyczne, w tym cisplatynę. Niektóre przypadki przemijającej ślepoty były pochodzenia korowego. Zaburzenia serca: (rzadko) przemijające zmiany w elektrokardiogramie, w tym wydłużenie odstępu QT (w tym typu torsade de pointes) obserwowane głównie po podaniu doż. ondansetronu; (niezbyt często) arytmie, ból w klatce piersiowej z lub bez obniżenia odcinka ST, bradykardia. W pojedynczych przypadkach bóle w klatce piersiowej oraz zaburzenia rytmu serca mogą prowadzić do zgonu. Zaburzenia naczyniowe: (często) uczucie gorąca lub nagłe zaczerwienienie; (niezbyt często) niedociśnienie. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) czkawka. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) zaparcia. Ondansetron wydłuża czas pasażu w jelicie grubym, a u niektórych pacjentów może wywoływać zaparcie. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (niezbyt często) obserwowano bezobjawowe zwiększenie parametrów czynności wątroby. Reakcje te najczęściej obserwowano u pacjentów otrzymujących chemoterapię cisplatyną. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) może nastąpić reakcja nadwrażliwości wokół miejsca wstrzyk. (np.: wysypka, pokrzywka, świąd) czasami wzdłuż żyły, do której podawano lek. Rodzaje i częstość występowania działań niepożądanych były porównywalne u dzieci, młodzieży i dorosłych.
Przedawkowanie
W chwili obecnej niewiele wiadomo na temat przedawkowania ondansetronu, chociaż nieliczni pacjenci otrzymywali dawki większe od zalecanych. Odnotowane objawy obejmowały: zaburzenia widzenia, ciężkie zaparcie, niskie ciśnienie tętnicze krwi i epizod związany z wpływem nerwu błędnego na naczynia z przemijającym blokiem przedsionkowo-komorowym drugiego stopnia. We wszystkich przypadkach objawy zupełnie ustępowały. Nie ma żadnej specyficznej odtrutki dla ondansetronu. W związku z tym, w przypadku podejrzenia przedawkowania, należy stosować odpowiednie leczenie objawowe i podtrzymujące.
Działanie
Ondansetron jest silnym, wysoce selektywnym antagonistą receptora 5-HT3. Nie wyjaśniono jeszcze dokładnego mechanizmu działania przeciw nudnościom i wymiotom. Środki chemioterapeutyczne oraz radioterapia mogą powodować uwalnianie 5HT w jelicie cienkim, zapoczątkowując odruch wymiotny przez pobudzenie dośrodkowych włókien nerwu błędnego przez receptory 5-HT3. Ondansetron hamuje powstanie tego odruchu. Pobudzenie dośrodkowych włókien nerwu błędnego może również powodować uwolnienie 5-HT w area postrema, obszarze zlokalizowanym w dnie komory czwartej mózgu, co może również spowodować wystąpienie wymiotów pochodzenia ośrodkowego. Działanie ondansetronu w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych cytotoksyczną chemioterapią i radioterapią jest prawdopodobnie uwarunkowane antagonistycznym wpływem na receptory 5-HT3 neuronów zlokalizowanych zarówno w obwodowym, jak i w ośrodkowym układzie nerwowym. Mechanizm działania w nudnościach i wymiotach w okresie pooperacyjnym nie jest znany, ale prawdopodobnie jest taki sam, jak w przypadku nudności i wymiotów wywołanych przez leczenie cytotoksyczne.
Skład
1 ml roztw. do wstrzyk. lub inf. zawiera 2 mg ondansetronu (w postaci dwuwodnego chlorowodorku ondansetronu).
Alkohol
Antykoncepcja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Pielęgniarki i położne
