Wskazania
Tabl. powl. Klarytromycyna w postaci tabl. jest wskazana w leczeniu następujących zakażeń, wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na klarytromycynę: zapalenie migdałków i gardła wywołane przez paciorkowce (klarytromycyna jest zwykle efektywna w eradykacji Streptoccous pyogenes; jednakże brak danych potwierdzających efektywność klarytromycyny w zapobieganiu gorączce reumatycznej); ostre zapalenie zatok szczękowych (wywołane przez Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis lub Streptococcus pneumoniae); ostre zapalenie ucha środkowego (wywołane przez Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis lub Streptococcus pneumoniae); zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli (wywołane przez Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis lub Streptococcus pneumoniae); zapalenie płuc (wywołane przez Mycoplasma pneumoniae, Streptococcus pneumoniae lub Chlamydia pneumoniae); niepowikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich (wywołane przez Streptococcus aureus lub Streptococcus pyogenes); uogólnione zakażenia mykobakteriami Mycobacterium avium lub Mycobacterium intracellulare (kompleks Mycobacterium avium); eradykacja Helicobacter pylori u pacjentów z chorobą wrzodową dwunastnicy lub żołądka (zawsze w skojarzeniu z innymi lekami). Należy uwzględnić oficjalne wytyczne, dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych. Produkt w postaci tabl. powl. przeznaczony jest dla osób dorosłych i dzieci powyżej 12 lat. Tabl. o zmodyf. uwalnianiu. Klarytromycyna w postaci tabl. o zmodyf. uwalnianiu jest wskazana w leczeniu następujących zakażeń, wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na klarytromycynę: zakażenia górnych dróg oddechowych (np. zapalenie gardła wywołane przez Streptococcus pyogenes, zapalenie zatok przynosowych, wywołane przez wrażliwe drobnoustroje m.in. Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis i Streptococcus pneumoniae); zapalenie ucha środkowego; zakażenia dolnych dróg oddechowych (np. zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, wywołane przez wrażliwe drobnoustroje m.in. Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis i Streptococcus pneumoniae); zakażenia skóry i tkanki podskórnej (np. zapalenie mieszków włosowych, zapalenie tkanki łącznej i róża, wywołane przez Staphylococcus aureus lub Streptococcus pyogenes). Należy uwzględnić oficjalne wytyczne, dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych. Produkt w postaci tabl. o zmodyf. uwalnianiu przeznaczony jest dla osób dorosłych i dzieci powyżej 12 rż.
Dawkowanie
Tabl. powl. Dorośli. Zazwyczaj zalecana dawka to 250 mg co 12 h. Dzieci powyżej 12 lat. Dawkowanie jak u dorosłych. Dzieci poniżej 12 lat. Badania kliniczne z udziałem dzieci w wieku 6 m-cy do 12 lat zostały przeprowadzone z użyciem klarytromycyny w postaci zaw. Dlatego u dzieci zaleca się stosowanie klarytromycyny w postaci zaw. doustnej. W leczeniu zapalenia zatok, cięższych postaci infekcji oraz w przypadkach, gdy zakażenie jest wywołane przez Haemophilus influenzae, podaje się 500 mg co 12 h. Leczenie zwykle trwa 6-14 dni. W eradykacji H. pylori jako terapii w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy należy podawać klarytromycynę w dawce dobowej 500-1500 mg. Klarytromycynę podaje się zwykle w 2 dawkach podzielonych przez 7-14 dni. W celu eradykacji H. pylori konieczne jest skojarzone leczenie z innymi lekami. Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością wątroby. Nie jest wymagana modyfikacja dawkowania leku u pacjentów z niewielkim i umiarkowanym zaburzeniem czynności wątroby, jeśli wydolność nerek jest prawidłowa. Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością nerek. U pacjentów z niewydolnością nerek (ClCr <30 ml/min) dawkę klarytromycyny należy zmniejszyć o połowę, tzn. podawać 250 mg raz/dobę lub w ciężkich zakażeniach 250 mg 2x/dobę. Nie należy podawać leku dłużej niż przez 14 dni. Ponieważ tabl. o zmodyf. uwalnianiu nie może być dzielona, dawka z 500 mg klarytromycyny/dobę nie może być zmniejszona, tabl. o zmodyf. uwalnianiu nie należy stosować w tej grupie pacjentów. Tabl. o zmodyf. uwalnianiu. Dorośli i dzieci powyżej 12 lat. Zwykle zalecana dawka: 1 tabl. 500 mg, raz/dobę podczas posiłku. W ciężkich zakażeniach dawkę można zwiększyć do 1 g, raz/dobę (2 tabl. po 500 mg). Leczenie trwa zwykle 5-14 dni. Jedynie w zapaleniu płuc i zatok produkt należy podawać przez 6-14 dni. Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością nerek. U pacjentów z niewydolnością nerek, u których ClCr <0,5 ml/s (30 ml/min) lub stężenie kreatyniny w surowicy przekracza 290 µmol/l (3,3 mg/100 ml), dawkę klarytromycyny należy zmniejszyć o połowę, tj. do 250 mg raz/dobę lub, w leczeniu cięższych zakażeń, do 250 mg 2x/dobę. U tych pacjentów leczenie nie powinno trwać dłużej niż 14 dni. W tej populacji pacjentów nie należy stosować klarytromycyny w postaci tabl. o zmodyf. uwalnianiu, ze względu na brak możliwości podziału tabl. i zmniejszenia dawki 500 mg/dobę. Dzieci poniżej 12 lat. W badaniach klinicznych z udziałem dzieci w wieku od 6 m-cy do 12 lat stosowano klarytromycynę w postaci zaw. Dlatego u dzieci zaleca się stosowanie klarytromycyny w postaci zaw. doustnej.
Uwagi
Tabl. należy połknąć w całości, popijając płynem. Nie należy jej rozgryzać ani dzielić. Lek należy przyjmować w czasie posiłku.
Przeciwwskazania
Tabl. powl. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane u pacjentów z nadwrażliwością na klarytromycynę lub inne antybiotyki z grupy makrolidów, lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Przeciwwskazane jest jednoczesne leczenie klarytromycyną i którymkolwiek z następujących leków: astemizol, cyzapryd, pimozyd i terfenadyna, ponieważ może to powodować wydłużenie odstępu QT i zaburzenia rytmu serca, w tym częstoskurcz komorowy, migotanie komór i komorowe zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie z tikagrelorem lub ranolazyną . Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie klarytromycyny i ergotaminy lub dihydroergotaminy, ponieważ może to wywołać objawy zatrucia sporyszem. Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów, u których w przeszłości występowało wydłużenie odstępu QT (wrodzone lub udokumentowane nabyte wydłużenie odstępu QT) lub komorowe zaburzenia rytmu serca, w tym torsade de pointes. Nie należy stosować klarytromycyny równocześnie z inhibitorami reduktazy HMG-CoA (statyny) które są w znacznym stopniu metabolizowane przez CYP3A4 (lowastatyna czy symwastatyna), ze względu na zwiększone ryzyko miopatii w tym rabdomiolizy. Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów z hipokaliemią (ryzyko wydłużenia odstępu QT). Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby współistniejącą z niewydolnością nerek. Klarytromycyna nie powinna być stosowana u pacjentów przyjmujących kolchicynę. Tabl. o zmodyf. uwalnianiu. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane u pacjentów z nadwrażliwością na klarytromycynę lub inne antybiotyki z grupy makrolidów, lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stosowanie klarytromycyny w postaci tabl. o zmodyfikowanym uwalnianiu jest przeciwwskazane u pacjentów z ClCr mniejszym niż 30 ml/min, ze względu na brak możliwości zmniejszenia dawki leku (tabl. nie można dzielić). Dla tej populacji pacjentów właściwe są inne postaci farmaceutyczne. Przeciwwskazane jest jednoczesne leczenie klarytromycyną i którymkolwiek z następujących leków: astemizol, cyzapryd, pimozyd i terfenadyna, ponieważ może to powodować wydłużenie odstępu QT i zaburzenia rytmu serca, w tym częstoskurcz komorowy, migotanie komór i komorowe zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie z tikagrelorem lub ranolazyną. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie klarytromycyny i ergotaminy lub dihydroergotaminy, ponieważ może to wywołać objawy zatrucia sporyszem. Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów, u których w przeszłości występowało wydłużenie odstępu QT (wrodzone lub udokumentowane nabyte wydłużenie odstępu QT) lub komorowe zaburzenia rytmu serca, w tym torsade de pointes. Nie należy stosować klarytromycyny równocześnie z inhibitorami reduktazy HMG-CoA (statyny), które są w znacznym stopniu metabolizowane przez CYP3A4 (lowastatyna lub symwastatyna), ze względu na zwiększone ryzyko miopatii w tym rabdomiolizy. Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów z hipokaliemią (ryzyko wydłużenia odstępu QT). Nie należy stosować klarytromycyny u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby współistniejącą z niewydolnością nerek. Klarytromycyna nie powinna być stosowana u pacjentów przyjmujących kolchicynę.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Kobietom w ciąży, zwłaszcza w I trymestrze, lekarz nie powinien zalecać klarytromycyny bez wnikliwej oceny, czy korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Należy zachować ostrożność podczas stosowania klarytromycyny u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek. Klarytromycyna jest wydalana głównie za pośrednictwem wątroby. Należy zatem zachować szczególną ostrożność podając ten antybiotyk pacjentom z zaburzoną czynnością wątroby. Należy również zachować szczególną ostrożność stosując klarytromycynę u pacjentów, u których ponadto występują umiarkowane lub ciężkie zaburzenia czynności nerek. Podczas stosowania klarytromycyny notowano śmiertelne przypadki niewydolności wątroby. U niektórych pacjentów już wcześniej mogła występować choroba wątroby lub stosowali oni inne leki o toksycznym wpływie na wątrobę. Należy poinformować pacjentów, aby natychmiast przerwali przyjmowanie leku i zgłosili się do lekarza, jeśli wystąpią u nich przedmiotowe lub podmiotowe objawy choroby wątroby, takie jak brak łaknienia, żółtaczka, ciemna barwa moczu, świąd czy bolesność brzucha. Powikłaniem wynikającym ze stosowania prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym antybiotyków makrolidowych, może być rzekomobłoniaste zapalenie jelit o nasileniu od lekkiego do zagrażającego życiu. Występowanie biegunki wywołanej przez Clostridium difficile (ang. CDAD) obserwowano w związku ze stosowaniem prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym klarytromycyny. Powikłanie to może mieć różne nasilenie - od lekkiej biegunki po prowadzące do zgonu zapalenie okrężnicy. Stosowanie leków przeciwbakteryjnych zmienia prawidłową florę okrężnicy, co może prowadzić do nadmiernego namnażania C. difficile. Rozpoznanie CDAD należy brać pod uwagę u każdego pacjenta z biegunką występującą po leczeniu antybiotykami. Konieczne jest zebranie szczegółowego wywiadu, ponieważ o występowaniu CDAD informowano nawet po ponad dwóch m-cach od zakończenia podawania leków przeciwbakteryjnych. Dlatego też, bez względu na wskazanie do stosowania, należy rozważyć przerwanie stosowania klarytromycyny. Należy wykonać testy mikrobiologiczne i zastosować odpowiednie leczenie. Nie należy stosować leków hamujących perystaltykę jelit. Po wprowadzeniu do obrotu obserwowano nasilenie toksycznego działania kolchicyny, kiedy stosowana była jednocześnie z klarytromycyną, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku i z niewydolnością nerek. U niektórych z tych pacjentów działanie to prowadziło do zgonu. Jednoczesne stosowanie klarytromycyny i kolchicyny jest przeciwwskazane. Należy zachować ostrożność podczas równoczesnego stosowania klarytromycyny i triazolowych pochodnych benzodiazepiny, takich jak triazolam i midazolam. Należy zachować ostrożność podczas równoczesnego stosowania klarytromycyny i innych leków o działaniu ototoksycznym, szczególnie aminoglikozydów. Podczas oraz po zakończeniu leczenia należy kontrolować czynność układu przedsionkowego oraz narządu słuchu. Zdarzenia sercowo-naczyniowe: podczas stosowania antybiotyków makrolidowych, w tym klarytromycyny obserwowano wydłużenie repolaryzacji komór serca oraz odstępu QT, co zwiększa ryzyka rozwoju zaburzeń rytmu serca oraz torsade de pointes. W związku z tym, że poniżej wymienione sytuacje, mogą zwiększać ryzyko komorowych zaburzeń rytmu serca (w tym torsade de pointes), należy zachować ostrożność podczas stosowania klarytromycyny u pacjentów: z chorobą niedokrwienną serca, ciężką niewydolnością serca, zaburzeniami przewodnictwa lub klinicznie istotną bradykardią; z zaburzeniami elektrolitowymi, takimi jak hipomagnezemia; nie podawać klarytromycyny pacjentom z hipokaliemią; przyjmujących jednocześnie inne produkty lecznicze powodujące wydłużenie odstępu QT; przyjmujących astemizol, cyzapryd, pimozyd, terfenadynę - jednoczesne stosowanie klarytromycyny jest przeciwwskazane; nie stosować klarytromycyny u pacjentów z wrodzonym lub nabytym i potwierdzonym wydłużeniem odstępu QT lub z komorowymi zaburzeniami rytmu serca występującymi w przeszłości. Wyniki badań oceniających ryzyko działania niepożądanego makrolidów na układ sercowo-naczyniowy są zmienne. W niektórych badaniach obserwacyjnych stwierdzono rzadkie, krótkoterminowe ryzyko zaburzeń rytmu serca, zawału mięśnia sercowego lub zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, związane ze stosowaniem makrolidów, w tym klarytromycyny. Przepisując klarytromycynę, należy brać pod uwagę zarówno te obserwacje, jak i korzyści terapeutyczne z zastosowania leku. Zapalenie płuc: ze względu na rosnącą oporność Streptococcus pneumoniae na antybiotyki makrolidowe, przed przepisaniem klarytromycyny w leczeniu pozaszpitalnego zapalenia płuc należy wykonać badanie wrażliwości na antybiotyki. W leczeniu szpitalnego zapalenia płuc klarytromycynę należy stosować w skojarzeniu z dodatkowymi odpowiednimi antybiotykami. Zakażenia skóry i tkanek miękkich o nasileniu lekkim lub umiarkowanym: zakażenia te są najczęściej wywoływane przez bakterie Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes, które mogą wykazywać odporność na antybiotyki makrolidowe. Dlatego też ważne jest wykonanie badań wrażliwości. Jeśli nie można zastosować antybiotyków β-laktamowych (np. z powodu alergii), lekami z wyboru mogą być inne antybiotyki, np. klindamycyna. Uważa się obecnie, że antybiotyki makrolidowe można stosować jedynie w leczeniu niektórych zakażeń skóry i tkanek miękkich, np. wywołanych przez Corynebacterium minutissimum, trądziku pospolitego i róży oraz w przypadkach, kiedy nie można zastosować penicyliny. Jeśli wystąpią ciężkie, ostre reakcje nadwrażliwości, np. anafilaksja, ciężkie skórne działania niepożądane (SCAR) (np. ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), zespół Stevens-Johnsona lub toksyczna nekroliza naskórka oraz wysypka lekowa z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DRESS)), należy niezwłocznie przerwać podawanie klarytromycyny i natychmiast wdrożyć odpowiednie leczenie. Należy zachować ostrożność podczas stosowania klarytromycyny równocześnie z lekami indukującymi układ enzymatyczny cytochromu CYP3A4. Inhibitory reduktazy HMG-CoA (statyny): stosowanie klarytromycyny równocześnie z lowastatyną lub symwastatyną jest przeciwwskazane. Należy zachować ostrożność stosując klarytromycynę z innymi lekami z grupy satyn. U pacjentów stosujących klarytromycynę jednocześnie ze statynami notowano przypadki rabdomiolizy. Należy obserwować, czy u pacjenta nie występują przedmiotowe lub podmiotowe objawy miopatii. Jeśli jednoczesne stosowanie klarytromycyny i statyn jest konieczne, zaleca się przepisanie najmniejszej dopuszczonej do obrotu dawki statyny. Można rozważyć zastosowanie takiej statyny, która nie jest metabolizowana z udziałem izoenzymu CYP3A (np. fluwastatyna). Równoczesne stosowanie klarytromycyny oraz doust. leków przeciwcukrzycowych (takich jak sulfonylomocznik) i/lub insuliny może powodować znaczącą hipoglikemię. Podczas stosowania niektórych leków hipoglikemizujących, takich jak nateglinid, pioglitazon, repaglinid i rozyglitazon, może dojść do hamowania enzymu CYP3A przez podawaną jednocześnie klarytromycynę, co może prowadzić do hipoglikemii. Zaleca się staranne kontrolowanie stężenia glukozy. Doustne leki przeciwzakrzepowe: podczas jednoczesnego stosowania klarytromycyny i warfaryny istnieje ryzyko ciężkiego krwotoku, istotnego zwiększenia wartości współczynnika INR (międzynarodowy współczynnik znormalizowany) i wydłużenia czasu protrombinowego. U pacjentów stosujących równocześnie klarytromycynę i doustne leki przeciwzakrzepowe należy często kontrolować INR i czas protrombinowy. Stosowanie leków przeciwbakteryjnych, np. klarytromycyny, w leczeniu zakażenia H. pylori, może spowodować rozwój drobnoustrojów opornych na lek. Długotrwałe stosowanie może powodować zwiększenie się liczby niewrażliwych bakterii i grzybów. W razie wystąpienia nadkażenia, należy zastosować odpowiednie leczenie. Bakterie oporne na klarytromycynę mogą wykazywać również oporność na inne antybiotyki makrolidowe, linkomycynę i klindamycynę (tzw. oporność krzyżowa). Brak danych dotyczących wpływu leku na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Przed podjęciem decyzji o prowadzeniu pojazdu lub obsługiwaniu maszyn, należy wziąć pod uwagę, że produkt leczniczy może wywoływać zawroty głowy, zaburzenia równowagi, stany splątania i zaburzenia orientacji, drgawki, omamy. Tabl. o zmodyf. uwalnianiu. Produkt zawiera laktozę. Lek nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Produkt zawiera sód. Każda tabl. zawiera 12,85 mg sodu. Jeśli podaje się więcej niż 1 tabl. w ciągu doby, podaż sodu wynosi więcej niż 23 mg (1 mmol). Należy to brać pod uwagę u pacjentów kontrolujących zawartość sodu w diecie.
Interakcje
Klarytromycyna jest metabolizowana w wątrobie i dlatego też może potęgować efekt działania leków, metabolizowanych przez ten sam układ enzymatyczny (cytochrom P-450), takich jak warfaryna i inne doustne leki przeciwzakrzepowe, terfenadyna, astemizol, cisaprid, karbamazepina, teofilina, triazolam, midazolam, cyklosporyna, takrolimus, digoksyna, alkaloidy sporyszu, heksobarbital, fenytoina, alfentanil, disopiramid, lowastatyna, bromokryptyna, walproinian i pimozyd. U pacjentów leczonych tymi lekami należy zachować szczególną ostrożność. W niektórych przypadkach może być konieczna kontrola stężenia tych leków we krwi. U pacjentów leczonych jednocześnie klarytromycyną i warfaryną (lub innymi doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi) należy częściej kontrolować czas protrombinowy. Przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i zydowudyny dochodzi do zmniejszenia wchłaniania zydowudyny. Równoczesne podawanie klarytromycyny i omeprazolu podwyższa stężenie omeprazolu w osoczu w stanie stacjonarnym.
Ciąża i laktacja
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania klarytromycyny w okresie ciąży. Na podstawie zróżnicowanych wyników uzyskanych podczas badań u myszy, szczurów, królików i małp, nie można wykluczyć szkodliwego wpływu na rozwój zarodka i płodu. Dlatego nie zaleca się stosowania w okresie ciąży bez dokładnego rozważenia stosunku korzyści do ryzyka. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania klarytromycyny w okresie karmienia piersią. Klarytromycyna przenika do mleka matki. Potencjalny wpływ klarytromycyny na płodność pozostaje nieznany.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszanymi przez dorosłych i dzieci działaniami niepożądanymi związanymi ze stosowaniem klarytromycyny są: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka oraz zaburzenia smaku. Te działania niepożądane są zazwyczaj lekkie i zgodne ze znanym profilem bezpieczeństwa antybiotyków makrolidowych. Podczas badań klinicznych nie obserwowano znaczących różnic w częstości występowania działań niepożądanych obejmujących przewód pokarmowy między pacjentami z wcześniejszymi zakażeniami wywołanymi przez mykobakterie lub bez takich zakażeń. Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (niezbyt często) kandydoza, zapalenie żołądka i jelit, zakażenia, zakażenie pochwy; (nieznana) rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, róża. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (niezbyt często) leukopenia, neutropenia, nadpłytkowość, eozynofilia; (nieznana) agranulocytoza, małopłytkowość. Zaburzenia układu immunologicznego: (niezbyt często) nadwrażliwość; (nieznana) reakcja anafilaktyczna obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (niezbyt często) jadłowstręt, zmniejszenie łaknienia. Zaburzenia psychiczne: (często) bezsenność; (niezbyt często) niepokój, nerwowość; (nieznana) zaburzenia psychotyczne, stany splątania, depersonalizacja, depresja, zaburzenia orientacji, omamy, niezwykłe sny, mania. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zaburzenia smaku, bóle głowy, zmiana w odczuwaniu smaku; (niezbyt często) zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, senność, drżenia; (nieznana) drgawki, brak czucia smaku, węch opaczny, brak węchu, parestezje. Zaburzenia ucha i błędnika: (niezbyt często) zaburzenia równowagi, niedosłuch, szumy uszne; (nieznana) głuchota. Zaburzenia serca: (niezbyt często) wydłużenie odstępu QT w elektrokardiogramie, kołatanie serca; (nieznana) torsade de pointes, częstoskurcz komorowy, migotanie komór. Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) krwotok. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) krwawienie z nosa. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) biegunka, wymioty, niestrawność, nudności, bóle brzucha; (niezbyt często) choroba refluksowa przełyku, zapalenie błony śluzowej żołądka, ból odbytu, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, rozdęcie brzucha, zaparcia, suchość w jamie ustnej, odbijanie, wzdęcia z oddawaniem gazów; (nieznana) ostre zapalenie trzustki, przebarwienie języka, przebarwienie zębów. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (często) nieprawidłowe wyniki testów czynnościowych wątroby; (niezbyt często) cholestaza, zapalenie wątroby, zwiększenie aktywności AlAT, zwiększenie aktywności AspAT, zwiększenie aktywności gamma-glutamylotransferazy, niewydolność wątroby, żółtaczka wątrobowokomórkowa. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) wysypka, nadmierna potliwość; (niezbyt często) świąd, pokrzywka, wysypka plamkowo-grudkowa; (nieznana) ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP), zespół Stevens-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka, wysypka polekowa z eozynofilią i objawami narządowymi (DRESS), trądzik. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) skurcze mięśni, bóle mięśni; (nieznana) rabdomioliza, miopatia. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (niezbyt często) niewydolność nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (niezbyt często) złe samopoczucie, gorączka, astenia, ból w klatce piersiowej, dreszcze, zmęczenie. Badania diagnostyczne: (niezbyt często) zwiększenie aktywności fosfatazy alkalicznej we krwi, zwiększenie aktywności dehydrogenazy mleczanowej we krwi; (nieznana) zwiększenie wartości INR, wydłużenie czasu protrombinowego, nieprawidłowa barwa moczu. Szczegóły dotyczące działań niepożądanych, patrz ChPL. Bardzo rzadko informowano o przypadkach niewydolności wątroby prowadzącej do zgonu. Na ogół były one związane z poważną chorobą podstawową i/lub równocześnie stosowanymi lekami. Szczególną uwagę należy zwrócić na występowanie biegunki, ponieważ biegunki wywołane przez Clostridium difficile (ang. CDAD) obserwowano w związku ze stosowaniem prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym klarytromycyny. Powikłanie to może mieć różne nasilenie - od lekkiej biegunki po prowadzące do zgonu zapalenie okrężnicy. W razie wystąpienia ciężkich reakcji nadwrażliwości, takich jak anafilaksja, zespół Stevens-Johnsona i toksyczna nekroliza naskórka, należy natychmiast przerwać podawanie klarytromycyny i niezwłocznie wdrożyć odpowiednie leczenie. Podobnie jak w przypadku innych antybiotyków makrolidowych, podczas stosowania klarytromycyny rzadko zgłaszano wydłużenie odstępu QT, częstoskurczu komorowego i zaburzeń rytmu typu torsade de pointes. Powikłaniem wynikającym ze stosowania prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym klarytromycyny, może być rzekomobłoniaste zapalenie jelit - od lekkiego do zagrażającego życiu. Dlatego też ważne jest uwzględnienie tego rozpoznania u pacjentów z biegunką występującą po podaniu leków przeciwbakteryjnych. W niektórych z odnotowanych przypadków rabdomiolizy, klarytromycyna stosowana była równocześnie ze statynami, fibratami, kolchicyną lub allopurynolem. Po wprowadzeniu klarytromycyny do obrotu obserwowano występowanie toksycznego działania kolchicyny podczas równoczesnego stosowania z klarytromycyną, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku lub u pacjentów z niewydolnością nerek. Niekiedy było to przyczyną zgonu. Wśród rzadko obserwowanych przypadków hipoglikemii, część występowała u pacjentów stosujących równocześnie środki doustne lub insulinę. Po wprowadzeniu klarytromycyny do obrotu odnotowano interakcje z innymi lekami i działanie na ośrodkowy układ nerwowy (np. senność i splątanie). Wskazane jest kontrolowanie, czy u pacjenta nie występuje nasilone działanie farmakologiczne na OUN. Podczas równoczesnego stosowania klarytromycyny i warfaryny istnieje ryzyko ciężkiego krwotoku, znacznego podwyższenia wartości INR oraz wydłużenia czasu protrombinowego. U pacjentów stosujących klarytromycynę i doustne leki przeciwzakrzepowe należy często kontrolować INR oraz czas protrombinowy. Rzadko notowano występowanie w kale klarytromycyny w postaci tabl. o przedłużonym uwalnianiu; w wielu takich przypadkach u pacjentów występowały nieprawidłowości anatomiczne (w tym ileostomia i kolostomia) lub zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego ze skróconym czasem pasażu. Niekiedy pozostałości tabl. były wydalane podczas biegunki. Jeśli u pacjenta z kałem wydalają się pozostałości tabl. oraz nie poprawia się stan jego zdrowia, należy zmienić postać farmaceutyczną podawanej klarytromycyny na inną (np. zawiesinę) lub zmienić antybiotyk. Badania kliniczne z użyciem klarytromycyny w postaci zawiesiny doustnej prowadzono u dzieci w wieku od 6 m-cy do 12 lat. Dlatego też u dzieci poniżej 12 lat należy stosować klarytromycynę w postaci zawiesiny dla dzieci. Nie ma wystarczających danych, aby zalecić schemat dawkowania klarytromycyny w postaci dożylnej u pacjentów poniżej 18 lat. Uważa się, że częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u dzieci są takie same jak u dorosłych. Pacjenci ze zmniejszoną odpornością: u pacjentów z zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS) oraz z innymi stanami osłabienia odporności, leczonych przez długi okres dużymi dawkami klarytromycyny z powodu zakażeń wywołanych przez mykobakterie, często trudno było odróżnić ewentualne działania niepożądane spowodowane przez lek od objawów zakażenia HIV lub chorób występujących w przebiegu tego zakażenia. U dorosłych pacjentów leczonych klarytromycyną w dawce 1000 mg i 2000 mg/dobę, najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były: nudności, wymioty, zaburzenia smaku, bóle brzucha, biegunka, wysypka, wzdęcia z oddawaniem gazów, bóle głowy, zaparcia, zaburzenia słuchu, zwiększenie w surowicy aktywności AspAT i AlAT. Do innych, rzadko występujących działań należały: duszność, bezsenność i suchość w jamie ustnej. Częstość występowania była porównywalna u pacjentów leczonych dawką 1000 mg i 2000 mg, ale była około 3-4-krotnie większa u pacjentów otrzymujących klarytromycynę w dawce 4000 mg/dobę. U pacjentów z osłabioną odpornością wyniki badań laboratoryjnych analizowano uwzględniając wartości znacznie wykraczające poza prawidłowe dla danego testu (tj. skrajnie zwiększone lub skrajnie zmniejszone). Uwzględniając te kryteria, u około 2% do 3% pacjentów otrzymujących klarytromycynę w dawce 1000 mg lub 2000 mg/dobę, stwierdzono istotne zwiększenie stężenia AspAT i AlAT oraz nieprawidłowo małą liczbę białych krwinek i płytek krwi. Zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi (BUN) obserwowano u mniejszego odsetka pacjentów w obu grupach otrzymujących te dawki. Nieco częściej obserwowano nieprawidłowe wartości wszystkich parametrów, z wyjątkiem liczby krwinek białych, u pacjentów otrzymujących dawkę 4000 mg/dobę.
Przedawkowanie
Przedawkowanie klarytromycyny może spowodować objawy ze strony przewodu pokarmowego. U pacjenta z chorobą dwubiegunową w wywiadzie, po przyjęciu 8 g klarytromycyny wystąpiły zaburzenia psychiczne, zachowanie paranoidalne, hipokaliemia i hipoksemia. W razie przedawkowania należy natychmiast usunąć niewchłonięty lek i zastosować odpowiednie leczenie objawowe. Hemodializa ani dializa otrzewnowa nie zmniejszają stężenia klarytromycyny w surowicy.
Działanie
Półsyntetyczny antybiotyk z grupy makrolidów. Hamuje syntezę białek w komórkach bakterii. Działa głównie bakteriostatycznie, w większych stężeniach również bakteriobójczo. Na działanie klarytromycyny in vitro są wrażliwe szczepy następujących drobnoustrojów: Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila, Chlamydia trachomatis, Chlamydia pneumoniae i Ureaplasma urealyticum, ziarenkowce Gram-dodatnie (paciorkowce i gronkowce), Listeria monocytogenes, Corynebacterium spp., drobnoustroje Gram(-) (Haemophilus influenzae i Haemophilus ducreyi, Moraxella catarrhalis, Bordetella pertussis, Neisseria gonorrhoeae i N. meningitidis, Borrelia burgdorferi, Pasteurella multocida, Campylobacter spp. oraz Helicobacter pylori), niektóre beztlenowce (Eubacterium spp., Peptococcus spp., Propionibacterium spp., Clostridium perfringens i Bacteroides melaninogenicus), Toxoplasma gondii oraz prątki atypowe. Klarytromycyna dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego, jej dostępność biologiczna wynosi około 55%. Pokarmy zwalniają co prawda szybkość wchłaniania klarytromycyny, jednak nie ma to istotnego wpływu na jej dostępność biologiczną. Lek może być stosowany bez względu na przyjmowanie posiłków. Około 20% zażytej klarytromycyny ulega natychmiast przemianie w 14-hydroksyklarytromycynę, która nasila działanie macierzystego antybiotyku wobec bakterii Haemophilus influenzae. Klarytromycyna przenika dobrze do płynów ustrojowych i do tkanek, w których osiąga ok. dziesięciokrotnie wyższe stężenia niż w surowicy. T0,5 po dawce 250 mg wynosi 3-4 h a po dawce 500 mg 5-7 h. Od 20-30% leku wydala się w postaci nie zmienionej, a pozostała część w postaci metabolitów z kałem i z moczem.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 250 mg lub 500 mg klarytromycyny. 1 tabl. o zmodyfikowanym uwalnianiu zawiera 500 mg klarytromycyny.
Antykoncepcja
Grejpfrut
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Upośledza !
Dziurawiec
B
