Nadciśnienie tętnicze. Choroba niedokrwienna serca (angina pectoris).

Dorośli. W obu wskazaniach zalecana dawka 5 mg/dobę. W razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 10 mg/dobę. Maks. zalecana dawka wynosi 20 mg/dobę. We wszystkich przypadkach dawkowanie jest ustalane indywidualnie w zależności od częstości rytmu serca i reakcji na leczenie. Czas trwania leczenia w obu wskazaniach. Leczenie bisoprololem jest na ogół leczeniem długotrwałym. Nie zaleca się nagłego przerywania leczenia bisoprololem ze względu na możliwość przejściowego nasilenia objawów choroby. Zwłaszcza u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca nie należy nagle odstawiać preparatu. Zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki. Niewydolność wątroby lub nerek. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek od łagodnych do średnio ciężkich zwykle nie zachodzi potrzeba modyfikacji dawkowania. U chorych z ciężką niewydolnością nerek (Cl_Cr <20 ml/min.) oraz u chorych z ciężką niewydolnością wątroby zaleca się nie przekraczać dawki 10 mg/dobę. Doświadczenie ze stosowaniem bisoprololu u pacjentów poddawanych dializie jest ograniczone; brak jest jednak dowodów na konieczność modyfikacji dawkowania. Osoby w podeszłym wieku. Nie jest konieczna modyfikacja dawkowania. Dzieci i młodzież. Ze względu na brak doświadczenia klinicznego ze stosowaniem bisoprololu u dzieci i młodzieży, nie zaleca się jego stosowania w tej grupie wiekowej.

Tabl. należy zażywać rano, z posiłkiem lub bez posiłku. Należy je połknąć nie rozgryzając i popić płynem.

Bisoprolol jest przeciwwskazany u pacjentów: z ostrą niewydolnością serca lub w okresach dekompensacji niewydolności serca, które wymagają stosowania dożylnej terapii inotropowej; we wstrząsie kardiogennym; z blokiem przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia (bez stosowania rozrusznika serca); z zespołem chorego węzła zatokowego; z blokiem węzłowo-przedsionkowym; z objawową bradykardią; z objawowym niedociśnieniem; z ciężką astmą oskrzelową lub ciężkimi przewlekłymi obturacyjnym zaburzeniem czynności płuc; w późnym stadium choroby zarostowej tętnic obwodowych lub zespołu Raynauda; z nie leczonym guzem chromochłonnym rdzenia nadnerczy; w kwasicy metabolicznej; ze znaną nadwrażliwością na bisoprolol lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

Poza ściśle określonymi wskazaniami nie zaleca się nagłego przerywania leczenia bisoprololem, zwłaszcza u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, ze względu na możliwość przejściowego nasilenia objawów choroby. Bisoprolol trzeba stosować ostrożnie u chorych z nadciśnieniem lub dławicą piersiową przy towarzyszącej niewydolności krążenia. Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów: chorych na cukrzycę z dużymi wahaniami stężenia glukozy we krwi, gdyż preparat może maskować objawy hipoglikemii (np. tachykardia, palpitacje czy pocenie się); w trakcie ścisłej głodówki; w trakcie leczenia odczulającego. Bisoprolol może zarówno zwiększać wrażliwość na alergeny, jak i nasilać reakcje anafilaktyczne. Leczenie adrenaliną nie zawsze daje oczekiwany efekt terapeutyczny; z blokiem przedsionkowo-komorowym I stopnia; z anginą Prinzmetala; z chorobą zarostową tętnic obwodowych (może dochodzić do nasilenia dolegliwości, zwłaszcza na początku leczenia). Pacjenci z łuszczycą, również w wywiadzie, powinni stosować β-blokery np. bisoprolol wyłącznie po bardzo dokładnym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka. Leczenie bisoprololem może maskować objawy tyreotoksykozy. U pacjentów z guzem chromochłonnym rdzenia nadnerczy (phaeochromocytoma) bisoprolol można podawać dopiero po uprzednim zablokowaniu receptorów α. U chorych znieczulanych ogólne, anestezjolog musi być świadomy istnienia blokady receptorów β-adrenergicznych. Jeśli przerwanie leczenia β-adrenolitykiem przed zabiegiem operacyjnym zostanie uznane za zasadne, należy stopniowo zmniejszać dawkę i odstawić preparat całkowicie na 48 h przed planowanym zabiegiem ze znieczuleniem. W astmie objawowej oskrzelowej i innych schorzeniach zwężających drogi oddechowe, należy równoległe podawać leki rozszerzające oskrzela. Niekiedy u chorych z astmą może dochodzić do zwiększenia oporu w drogach oddechowych, dlatego może być konieczne przejściowe zwiększenie dawek środków pobudzających receptory β₂. Ze względu na indywidualną zmienność reakcji na lek, nie można wykluczyć, że zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych lub obsługi maszyn może być zmniejszona. Należy brać to pod uwagę zwłaszcza na początku leczenia i przy zmianie preparatu, jak również w połączeniu z alkoholem.

Połączenia niezalecane. Antagoniści wapnia z grupy werapamilu i - w mniejszym stopniu - z grupy diltiazemu, ze względu na negatywny wpływ na kurczliwość i przewodzenie przedsionkowo-komorowe. Dożylne podanie antagonistów wapnia typu werapamilu może prowadzić do głębokiego niedociśnienia i bloku przedsionkowo-komorowego. Leki przeciwnadciśnieniowe o ośrodkowym mechanizmie działania (np. klonidyna, metylodopa, moksonidyna, rylmenidyna) - ze względu na możliwość zwolnienia czynności serca i zmniejszenia objętości minutowej oraz rozszerzenia naczyń. Nagłe odstawienie tych leków może zwiększać ryzyko, "nadciśnienia z odbicia". Połączenia, które należy stosować z ostrożnością. Antagoniści wapnia z grupy dihydropirydyny (np. nifedypina ) - ze względu na możliwy wzrost ryzyka niedociśnienia i dalszego pogorszenia wydolności komór u chorych z niewydolnością krążenia. Leki przeciwarytmiczne klasy I (np. chinidyna, dizopiramid, lidokaina, fenytoina, flekainid,propafenon) - ze względu na możliwość nasilenia wpływu na czas przewodzenia przedsionkowo-komorowego i nasilenie negatywnego działania inotropowego. Leki przeciwarytmiczne klasy III (np. amiodaron) - ze względu na możliwość nasilenia wpływu na czas przewodzenia przedsionkowo-komorowego. Leki parasympatykomimetyczne - jednoczesne stosowanie może wydłużyć czas przewodzenia przedsionkowo-komorowego i zwiększyć ryzyko bradykardii. β-blokery stosowane miejscowo (np. krople do oczu stosowane w jaskrze) - mogą nasilać ogólnoustrojowe działanie bisoprololu. Insulina i doustne leki przeciwcukrzycowe - ze względu na nasilenie działania hipoglikemizującego. Blokada receptorów β-adrenergicznych może maskować objawy hipoglikemii. Środki używane do znieczulenia - ze względu na osłabienie odruchowej tachykardii i zwiększenie ryzyka niedociśnienia. Glikozydy nasercowe - ze względu na wydłużenie czasu przewodzenia przedsionkowo-komorowego i przez to zwolnienie czynności serca. Niesteroidowe leki przeciwzapalne - mogą osłabiać hipotensyjne działanie bisoprololu. β-sympatykomimetyki (np. izoprenalina, dobutamina) - jednoczesne podawanie z bisoprololem może osłabiać działanie obu stosowanych preparatów. Leki sympatykomimetyczne pobudzające zarówno adrenoreceptory α, jak i β - połączenie z bisoprololem może wywołać wzrost ciśnienia i nasilenie objawów chromania przestankowego. Uważa się, że tego typu interakcje są częstsze przy stosowaniu nieselektywnych β-blokerów. Stosowanie bisoprololu jednocześnie z lekami przeciwnadciśnieniowymi i innymi lekami, które mogą obniżać ciśnienie krwi (np. z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, barbituranami, czy pochodnymi fenotiazyny) może nasilać ryzyko niedociśnienia. Połączenia do rozważenia. Meflochina - nasila ryzyko bradykardii. Inhibitory MAO, poza inhibitorami MAO-B - nasilają obniżanie ciśnienia przez β-blokery, ale jednocześnie zwiększają ryzyko przełomu nadciśnieniowego.

Bisoprololu fumaran ma działanie farmakologiczne, które może szkodliwie wpływać na ciążę i/lub płód lub noworodka. Na ogół blokery receptorów β-adrenergicznych zmniejszają przepływ krwi przez łożysko, co wiąże się z opóźnieniem wzrostu, śmiercią wewnątrzmaciczną, poronieniami lub porodami przedwczesnymi. Bisoprolol może powodować hipoglikemię lub bradykardię u płodu lub noworodka. Jeśli leczenie β-adrenolitykiem jest konieczne, zaleca się selektywne blokery receptorów β₁, do których należy bisoprolol. Preparatu nie wolno jednak stosować w ciąży, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. W takich przypadkach należy monitorować przepływ krwi przez łożysko i wzrost płodu. W razie niekorzystnego wpływu na przebieg ciąży lub rozwój płodu, należy rozważyć inne metody terapii. Noworodki matek leczonych β-blokerami powinny być ściśle nadzorowane przez lekarza. Objawy hipoglikemii i bradykardii u noworodków występują w pierwszych trzech dobach życia. Brak danych odnośnie przenikania bisoprololu do mleka kobiecego ani bezpieczeństwa w przypadku narażenia niemowląt na bisoprolol. Z tego względu nie należy karmić piersią podczas stosowania bisoprololu.

Badania dodatkowe: (rzadko) podwyższony poziom triglicerydów, podwyższony poziom enzymów wątrobowych (ALAT, ASPAT). Zaburzenia serca: (niezbyt często) zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, nasilenie wcześniej istniejącej niewydolności serca, bradykardia. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy, bóle głowy; (rzadko) omdlenia. Zaburzenia oka: (rzadko) zmniejszony wypływ łez (istotne, jeśli pacjent nosi soczewki kontaktowe); (bardzo rzadko) zapalenie spojówek. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) zaburzenia słuchu. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) skurcz oskrzeli u pacjentów z astmą oskrzelową lub wywiadem wskazującym na obturacyjne choroby płuc; (rzadko) alergiczny nieżyt nosa. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty, biegunka, zaparcia. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (rzadko) reakcje alergiczne (swędzenie, przejściowe nagłe zaczerwienienie, wysypka); (bardzo rzadko) utrata włosów. β-blokery mogą wywołać lub nasilać objawy łuszczycy lub wywoływać łuszczycopodobną wysypkę. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) osłabienie mięśni, kurcze mięśni. Zaburzenia naczyniowe: (często) uczucie zimna lub drętwienia kończyn; (niezbyt często) niedociśnienie. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) zmęczenie; (niezbyt często) astenia. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) zapalenie wątroby. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (rzadko) zaburzenia potencji. Zaburzenia psychiatryczne: (niezbyt często) depresja, zaburzenia snu; (rzadko) koszmary, omamy.

Najczęściej opisywanymi objawami przedawkowania β-blokerów są: bradykardia, niedociśnienie, skurcz oskrzeli, ostra niewydolność serca i hipoglikemia. Istnieje duża osobnicza zmienność w reakcji na pojedynczą wysoką dawkę bisoprololu, a pacjenci z niewydolnością krążenia są prawdopodobnie bardzo wrażliwi na preparat. W przypadku przedawkowania należy odstawić bisoprolol oraz wdrożyć leczenie objawowe i podtrzymujące. Z ograniczonych danych wynika, że bisoprolol tylko w niewielkim stopniu można usunąć za pomocą dializy.

Lek z grupy β-adrenolityków o wysokiej selektywności w stosunku do receptorów β₁, pozbawiony wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej. Działa chronotropowo ujemnie, wydłuża czas przewodzenia w węźle AV, zmniejsza pojemność minutową, przez co obniża ciśnienie tętnicze krwi u chorych na nadciśnienie tętnicze. Nie wykazuje ujemnego działania inotropowego. Przez zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, zmniejsza częstość epizodów bólowych i zwiększa tolerancję wysiłku w dławicy piersiowej. Zmniejsza również aktywność reninową osocza. Wybiórcza blokada receptorów adrenergicznych β₁ w sercu zmniejsza ryzyko występowania działań niepożądanych, związanych z obwodowym działaniem leku, w porównaniu z lekami nieselektywnymi. Po podaniu doustnym, prawie w całości jest wchłaniany z przewodu pokarmowego, a jego biodostępność wynosi ok. 90%. Około 50% dawki jest metabolizowane w wątrobie i wydalane z moczem w postaci metabolitów, a 50% jest wydalane z moczem w postaci nie zmienionej. T_0,5 wynosi 10-12 h.

1 tabl. powl. zawiera 5 mg lub 10 mg fumaranu bisoprololu.

Nadciśnienie samoistne (pierwotne) I10

Nadciśnieniowa choroba serca I11

Choroba nadciśnieniowa z zajęciem nerek I12

Choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca i nerek I13

Nadciśnienie wtórne I15

Choroba niedokrwienna serca I20

Kardiomiopatia I42

Tachykardia, nieokreślona R00.0

C07AB07 - Bisoprolol

Laktacja

Lek może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią.

Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C

Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne lub zabójcze dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną kobiet, lub nie przeprowadzono odpowiednich badań ani na zwierzętach, ani u ludzi.

Ciąża - trymestr 2 - Kategoria D

Istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).

Ciąża - trymestr 3 - Kategoria D

Istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).

Wykaz B

Produkt leczniczy zawierający substancję czynną silnie działającą.

Boczek i smalec

Posiłki bogatotłuszczowe mogą powodować wzrost lub spadek stężenia leku lub/i jego metabolitów we krwi. Wzrost stężenia występuje przez zwiększenie wchchłaniania leku z przewodu pokarmowego w wyniku rozpuszczania leku w tłuszczach emulgowalnych przez kwasy żółciowe. Konsekwencjami klinicznymi mogą być: bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia snu, niepokój, ponudzenie psychoruchowe, napady drgawek, hipotonia, bradykardia, zburzenia przewodzenia serca, niedociśnienie tętnicze, niewydolność serca, łysienie, kaszel, wysypki skórne, świąd skóry oraz wzrost transaminaz we krwi. Zmniejszenie wchłaniania leku (chinapryl): tworzą się słabowchłanialne kompleksy leku z kwasami tłuszczowymi, czego konsekwencją kliniczną może być brak lub osłabienie efektów terapeutycznych.

Brukselka, brokuły

Warzywa kapustne i inne produkty żywnościowe zawierające dużo witaminy K. Dochodzi do zwiększonego wchłaniania wit. K z przewodu pokarmowego spowodowanego zwiększona podażą tej witaminy. W wyniku interakcji wzrasta ryzyko powstania zakrzepów i innych powikłań: zator tętnicy płucnej lub zatorowość płucna, udar mózgu, zawał serca.