Wskazania
Leczenie depresji. Zaburzenia lękowe z napadami lęku z lub bez agorafobii. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Leczenie zapobiegające nawrotom depresji.
Dawkowanie
Dorośli. Depresja. Produkt leczniczy należy podawać doust., w postaci pojedynczej dawki, wynoszącej 20 mg/dobę. W zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie dawkę można zwiększyć maks. do 40 mg/dobę. Przez co najmniej 2 tyg. od rozpoczęcia leczenia działanie antydepresyjne nie będzie widoczne. Leczenie należy kontynuować dopóki występują objawy, przez 4-6 m-cy. Zaburzenia lękowe. Przez pierwszy tydz. leczenia zalecane jest stosowanie pojedynczej dawki doust., wynoszącej 10 mg/dobę, która może być następnie zwiększona do 20 mg/dobę. W zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie dawkę można zwiększyć maks. do 40 mg/dobę. Początek działania terapeutycznego występuje zwykle po 2-4 tyg. Okres potrzebny do uzyskania pełnej odpowiedzi terapeutycznej może wynieść do 3 m-cy. Konieczne może być kontynuowanie leczenia przez kolejne m-ce. Dokumentacja z badań skuteczności klinicznej powyżej 6 m-cy jest niewystarczająca. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Zalecane jest stosowanie dawki początkowej 20 mg/dobę. W zależności od indywidualnej reakcji pacjenta na leczenie dawkę można zwiększyć maks. do 40 mg/dobę. Początek działania terapeutycznego występuje zwykle po 2-4 tyg., a poprawa stanu pacjenta następuje podczas kontynuowania terapii. Leczenie zapobiegające. Czas trwania leczenia zależy od indywidualnego stanu pacjenta i zwykle zajmuje kilka lat. Przerwanie leczenia powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą, aby uniknąć nawrotów. Pacjenci w podeszłym wieku (>65). Leczenie ciężkich epizodów depresyjnych. W przypadku pacjentów w podeszłym wieku dawkę początkową należy obniżyć do połowy dawki zalecanej, np. 10-20 mg/dobę. Zalecana dawka maks. u osób w podeszłym wieku wynosi 20 mg/dobę. Leczenie zaburzeń lękowych. Dawka początkowa to 10 mg raz/dobę. Po tyg. dawka może być zwiększona do 20 mg/dobę. W zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta dawka może być zwiększona maks. do 40 mg/dobę. Dawki powyżej 30 mg mogą być stosowane jedynie po dokładnym przemyśleniu. Dzieci i młodzież. Nie stosować cytalopramu u dzieci i młodzieży poniżej 18 rż. Zaburzenia czynności nerek. Nie ma potrzeby dostosowania dawki u pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności nerek. Ostrożność zalecana jest u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek. Zaburzenia czynności wątroby. U pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby, przez pierwsze 2 tyg. leczenia zalecana jest dawka początkowa, wynosząca 10 mg/dobę. W zależności od indywidualnej reakcji pacjenta, dawkę można zwiększyć maks. do 20 mg/dobę. Podczas zwiększania dawki u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby zaleca się zachowanie uwagi i szczególnej ostrożności. Pacjenci powinni być klinicznie monitorowani. Osoby wolno metabolizujące przy udziale CYP2C19. Dla pacjentów, o których wiadomo, że wolno metabolizują leki z udziałem CYP2C19 zaleca się dawkę początkową 10 mg/dobę przez pierwsze 2 tyg. leczenia. W zależności od reakcji na leczenie dawkę można zwiększyć maks. do 20 mg/dobę. Objawy odstawienia obserwowane po przerwaniu stosowania SSRI. Należy unikać nagłego odstawienia leku. Aby zakończyć leczenie cylatopramem, dawkę należy stopniowo zmniejszać przez okres co najmniej 1-2 tyg.i w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia reakcji odstawienia. W przypadku wystąpienia objawów nietolerowanych przez pacjenta, będących następstwem zmniejszenia dawki lub odstawienia leku, należy rozważyć wznowienie stosowania poprzednio przepisanej dawki. Następnie lekarz może kontynuować zmniejszanie dawki, ale w bardziej stopniowy sposób. Dla różnych sposobów dawkowania przepisywany powinien być lek o odpowiedniej mocy.
Uwagi
Cytalopram powinien być stosowany w pojedynczej doustnej dawce rano lub wieczorem. Tabl. mogą być przyjmowane w trakcie lub między posiłkami, ale popijane wodą.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Inhibitorów MAO, w niektórych przypadkach obserwowano podobne objawy jak w zespole serotoninowym. Nie podawać cytalopramu pacjentom stosującym inhibitory MAO, w tym selegilinę w dawce dobowej większej niż 10 mg. Nie stosować cytalopramu przez okres 14 dni po zaprzestaniu podawania nieodwracalnych inhibitorów MAO, ani w określonym czasie po zakończeniu leczenia odwracalnymi inhibitorami MAO (Odwracalne Inhibitory Monoaminooksydazy typ A, RIMA), co omówiono w ulotce dla produktu zawierającego RIMA. Nie rozpoczynać leczenia inhibitorami MAO przed upływem 7 dni po zaprzestaniu terapii cytalopramem. Cytalopram jest przeciwwskazany w skojarzeniu z linezolidem, chyba że istnieje możliwość ścisłej obserwacji i monitorowania ciśnienia krwi. Cytalopram jest przeciwwskazany u pacjentów ze stwierdzonym wydłużeniem odstępu QT lub wrodzonym zespołem długiego QT. Cytalopram jest przeciwwskazany z produktami leczniczymi, o których wiadomo, że prowadzą do wydłużenia odstępu QT.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Nie stosować cytalopramu w leczeniu dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia. Zachowania związane z samobójstwem (próby samobójcze i myśli samobójcze) i wrogość (przeważnie agresja, zachowania buntownicze, złość) były częściej obserwowane w badaniach klinicznych przeprowadzonych wśród dzieci i młodzieży leczonych środkami przeciwdepresyjnymi w porównaniu do tych leczonych placebo. Jeśli, ze względów klinicznych, podjęta zostanie jednak decyzja o leczeniu, pacjent powinien
być dokładnie monitorowany, czy nie wystąpią u niego objawy samobójcze. Ponadto, brak długoterminowych danych odnośnie bezpieczeństwa stosowania u dzieci i młodzieży dotyczących wzrostu, dojrzewania oraz rozwoju poznawczego i zachowawczego. Niektórzy pacjenci z zespołem lęku napadowego mogą odczuwać nasilone objawy lękowe w początkowym okresie przyjmowania leków przeciwdepresyjnych. Ta paradoksalna reakcja zazwyczaj ustępuje po dwóch tygodniach nieprzerwanego leczenia. Zaleca się małą dawkę początkową w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa paradoksalnego działania wywołującego stany lękowe. Istnieją doniesienia o występowaniu hiponatremii (zmniejszenie stężenia sodu w osoczu), najprawdopodobniej w wyniku nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego, jako rzadkiego działania niepożądanego leków z grupy SSRI, które zazwyczaj ustępuje po przerwaniu leczenia. Szczególną grupę ryzyka stanowią pacjentki w podeszłym wieku. Depresji towarzyszy zwiększone ryzyko występowania myśli samobójczych, samookaleczeń i samobójstw (zdarzeń związanych z samobójstwem). Ryzyko to utrzymuje się aż do istotnej remisji. Poprawa może nie nastąpić w ciągu pierwszych kilku tyg. lub przez dłuższy okres leczenia i pacjentów należy ściśle monitorować aż do wystąpienia poprawy. Ogólne doświadczenie kliniczne wykazuje, iż ryzyko samobójstwa może zwiększyć się we wczesnym okresie ustępowania objawów choroby. Inne zaburzenia psychiczne, w których stosuje się cytalopram, również mogą wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zdarzeń związanych z samobójstwem. Dodatkowo, objawy te mogą współwystępować z dużym zaburzeniem depresyjnym. Podczas leczenia pacjentów z innymi zaburzeniami psychicznymi należy zachować te same środki ostrożności, co podczas leczenia pacjentów z dużym zaburzeniem depresyjnym. Pacjenci ze zdarzeniami związanymi z samobójstwem w wywiadzie lub wykazujący w znacznym stopniu myśli samobójcze przed rozpoczęciem leczenia wykazują większe ryzyko wystąpienia myśli samobójczych i prób samobójczych, i dlatego powinni być dokładnie monitorowani podczas leczenia. Metaanalizy kontrolowanych placebo badań klinicznych leków przeciwdepresyjnych u osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi wykazują zwiększone ryzyko zachowań samobójczych podczas stosowania leków antydepresyjnych, w porównaniu z placebo, u pacjentów poniżej 25 roku życia. Należy ściśle kontrolować pacjentów podczas terapii, głównie tych z grupy wysokiego ryzyka, szczególnie we wczesnym etapie leczenia i po zmianie dawkowania. Pacjentów (i ich opiekunów) należy poinformować o potrzebie monitorowania jakiegokolwiek pogorszenia klinicznego, zachowań lub myśli samobójczych i nietypowych zmian w zachowaniu i natychmiastowego zwrócenia się o poradę lekarską, gdy tylko pojawią się takie objawy. Stosowanie leków z grupy SSRI/SNRI wiąże się z rozwojem akatyzji, charakteryzującej się nieprzyjemn ym lub przykrym stanem niepokoju ruchowego i potrzebą poruszania się, któremu zwykle towarzyszy niezdolność siedzenia lub stania bez ruchu. Bardzo prawdopodobne jest wystąpienie tych objawów w ciągu pierwszych kilku tygodni leczenia. Zwiększenie dawki może być szkodliwe u pacjentów, u których wystąpią te objawy. U pacjentów z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym dojść może do rozwoju fazy maniakalnej. W razie wystąpienia u pacjenta fazy maniakalnej, należy zaprzestać podawania cytalopramu. Napady padaczkowe stanowią ryzyko przyjmowania leków przeciwdepresyjnych. Cytalopram należy odstawić u każdego pacjenta, u którego wystąpią napady. Należy unikać stosowania produktu u pacjentów z niestabilną padaczką, a pacjentów z kontrolowaną padaczką - ściśle monitorować. Przyjmowanie produktu należy przerwać, jeżeli dojdzie do wzrostu częstości napadów. U pacjentów z cukrzycą, stosowanie SSRI może modyfikować kontrolę glikemii. Konieczne może być dostawanie dawkowania insuliny i/lub doustnych środków hipoglikemicznych. Rzadko donoszono o przypadkach występowania zespołu serotoninowego u pacjentów przyjmujących leki z grupy SSRI. Jednoczesne wystąpienie objawów, takich jak pobudzenie, drżenie, mioklonie i hipertermia, może wskazywać na rozwój tego zespołu. Należy natychmiast zakończyć stosowanie cytalopramu i podjąć odpowiednie leczenie objawowe. Produktu nie należy stosować jednocześnie z lekami o działaniu serotoninergicznym, takimi jak sumatryptan lub inne tryptany, tramadol, oksytryptan i tryptofan. Istnieją doniesienia o wydłużonym czasie krwawienia i (lub) występowaniu nietypowych krwawień, takich jak wybroczyny, krwotoki ginekologiczne, krwawienia do przewodu pokarmowego i inne krwawienia skóry i błon śluzowych podczas stosowania leków z grupy SSRI. Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów przyjmujących leki z grupy SSRI, szczególnie w przypadku jednoczesnego stosowania substancji aktywnych wpływających na czynność płytek krwi lub innych substancji aktywnych, które mogą zwiększać ryzyko krwotoków, jak również u pacjentów z zaburzeniami krwawienia w wywiadzie. Doświadczenia kliniczne w równoczesnym stosowaniu leków z grupy SSRI i leczenia elektrowstrząsami są ograniczone i dlatego zaleca się zachowanie ostrożności. Działania niepożądane mogą występować częściej podczas jednoczesnego stosowania cytalopramu i preparatów ziołowych zawierających dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum). Z tego względu nie należy jednocześnie przyjmować cytalopramu i preparatów z dziurawcem. Objawy odstawienia po przerwaniu leczenia są częste, zwłaszcza jeśli odstawienie leku jest nagłe. W badaniu klinicznym z użyciem cytalopramu, dotyczącym zapobiegania nawrotom, zdarzenia niepożądane obserwowane po przerwaniu aktywnej terapii wystąpiły u 40% pacjentów w porównaniu do 20% pacjentów przyjmujących nadal cytalopram. Ryzyko wystąpienia objawów odstawienia może zależeć od wielu czynników, w tym od czasu trwania leczenia i dawki oraz szybkości zmniejszania dawki. Najczęściej zgłaszanymi reakcjami są zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje i wrażenie porażenia prądem), zaburzenia snu (w tym bezsenność i intensywne sny), pobudzenie lub niepokój, nudności i/lub wymioty, drżenie, splątanie, pocenie się, ból głowy, biegunka, kołatanie serca, niestabilność emocjonalna, drażliwość oraz zaburzenia widzenia. Na ogół objawy te mają łagodne i umiarkowane nasilenie, choć u niektórych pacjentów mogą być ciężkie. Zazwyczaj objawy występują w ciągu kilku pierwszych dni po odstawieniu leku, choć bardzo rzadko zgłaszano takie objawy u pacjentów, którzy przypadkowo pominęli dawkę leku. Na ogół objawy te ustępują samoistnie, w ciągu 2 tyg., choć u niektórych osób mogą utrzymywać się dłużej (2-3 m-ce lub dłużej). W przypadku odstawiania leku zaleca się zatem stopniowe zmniejszanie dawki cytalopramu przez okres kilku tyg. lub m-cy, w zależności od potrzeb pacjenta. Stosowanie leku u pacjentów psychotycznych z epizodami depresyjnymi może spowodować nasilenie objawów psychotycznych. Dowiedziono, że cytalopram wywołuje zależne od dawki wydłużenie odstępu QT. Przypadki wydłużenia odstępu QT i arytmii komorowej, obejmują wystąpienie torsade de pointes, co było raportowane po dopuszczeniu leku do obrotu, głównie u pacjentów płci żeńskiej, z hipokaliemią, oraz z istniejącym wcześniej wydłużeniem QT lub z innymi chorobami serca. Zaleca się ostrożność u pacjentów ze znaczną bradykardią lub u pacjentów ze świeżo przebytym zawałem mięśnia sercowego lub niewyrównaną niewydolnością serca. Zaburzenia elektrolitowe, takie jak hipokaliemia i hipomagnezemia, zwiększają ryzyko złośliwych arytmii i powinny być korygowane przed rozpoczęciem leczenia cytalopramem. W przypadku leczenia pacjentów ze stabilną chorobą serca, przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć wykonanie badania ECG. W przypadku, gdy objawy arytmii serca wystąpią w czasie leczenia cytalopramem, należy odstawić leczenie i wykonać badanie EKG. Leki z grupy SSRI, w tym cytalopram, mogą wpływać na wielkość źrenic, powodując rozszerzenie źrenic. Działanie to może powodować zwężanie kąta przesączania oka, a w ten sposób - zwiększenie ciśnienia wewnątrz oka i jaskrę z zamkniętym kątem przesączania, szczególnie u pacjentów predysponowanych. Cytalopram należy zastosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów z jaskrą z zamkniętym kątem przesączania lub z jaskrą w wywiadzie. Lek należy przepisywać w najmniejszej skutecznej ilości, aby zminimalizować ryzyko przedawkowania. W początkowej fazie leczenia wystąpić mogą bezsenność i pobudzenie. Pomocne może być dostosowanie dawki. Produkt leczniczy wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Psychoaktywne produkty lecznicze mogą ograniczać zdolność wydawania osądów i reagowania na zagrożenia. Pacjentów należy poinformować o możliwości wystąpienia takich objawów i ostrzec o możliwości zaburzenia zdolności do prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.
Interakcje
Reakcje farmakodynamiczne. Pod względem farmakodynamicznym odnotowano przypadki wystąpienia zespołu serotoninowego podczas stosowania produktu z moklobemidem i buspironem. Wydłużenie odstępu QT. Nie przeprowadzono badań farmakokinetyki i farmakodynamiki cytalopramu z innymi produktami leczniczymi, które przedłużają odstęp QT. Nie można wykluczyć działania addytywnego cytalopramu i tych produktów leczniczych. Zatem skojarzone podawanie cytalopramu z produktami leczniczymi, które wydłużają odstęp QT, takie jak leki przeciwarytmiczne klasy IA i III, leki przeciwpsychotyczne (np. pochodne fenotiazyny, pimozyd, haloperydol), trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, określone środki przeciwdrobnoustrojowe (np. sparfloksacyna, moksyfloksacyna, produkty dożylne erytromycyny, pentamidyna, leki przeciwmalaryczne w szczególności halofantryna), określone leki przeciwhistaminowe (astemizol, mizolastyna), itp., jest przeciwwskazane. Inhibitory MAO. Jednoczesne przyjmowanie produktu i inhibitorów MAO może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych, w tym zespołu serotoninowego. Zgłaszano przypadki ciężkich, czasem śmiertelnych, reakcji u pacjentów stosujących leki z grupy SSRI w połączeniu z inhibitorami MAO, w tym nieodwracalnym inhibitorem MAO – selegiliną i odwracalnymi inhibitorami MAO - linezolidem (nieselektywny) i moklobemidem (selektywny dla typu A), jak również u pacjentów, którzy ostatnio zakończyli leczenie lekami SSRI i rozpoczęli stosowanie inhibitorów MAO. W niektórych przypadkach występowały objawy przypominające zespół serotoninowy. Objawy interakcji substancji czynnej z inhibitorem MAO obejmują: pobudzenie, drżenie, mioklonie i hipertermię. Nasilające się objawy, bez interwencji lekarskiej, mogą prowadzić do śmierci z powodu rozpadu mięśni poprzecznie prążkowanych, ośrodkowej hipertermii z ciężką niewydolnością wielonarządową, majaczenia i śpiączki. Pimozyd. Jednoczesne zastosowanie pojedynczej dawki 2 mg pimozydu u pacjentów leczonych racemiczną mieszaniną cytalopramu w dawce 40 mg/doba przez 11 dni spowodowało wzrost AUC i Cmax pimozydu, chociaż nie konsekwentnie przez całe badanie. Jednoczesne zastosowanie pimozydu i cytalopramu spowodowało średnie wydłużenie odstępu QT średnio o 10 milisekund. Ponieważ interakcje obserwowano, gdy podawano pimozyd w niskich dawkach, jednoczesne stosowanie cytalopramu i pimozydu jest przeciwwskazane. Terapie skojarzone wymagające zachowania środków ostrożności podczas stosowania. Selegilina (selektywny inhibitor MAO-B). Badanie interakcji farmakokinetycznych i farmakodynamicznych, w którym cytalopram (20 mg/dobę) podawano w skojarzeniu z selegiliną (selektywnym inhibitorem MAO-B) (10 mg/ dobę) nie wykazało klinicznie istotnych interakcji. Jednoczesne stosowanie produktu i selegiliny (w dawkach powyżej 10 mg /dobę) jest przeciwwskazane. Serotoninergiczne produkty lecznicze. Lit i tryptofan. Interakcji farmakodynamicznych nie stwierdzono w badaniach klinicznych, gdy cytalopram podawano w skojarzeniu z litem. Istnieją jednak doniesienia o nasileniu działania, gdy leki z grupy SSRI podawano z litem lub tryptofanem, i dlatego skojarzoną terapię tymi produktami leczniczymi należy stosować z zachowaniem ostrożności. Należy kontynuować prowadzenie rutynowej kontroli poziomu litu. Jednoczesne stosowanie z lekami serotonergicznymi (takimi jak tramadol, sumatryptan i inne tryptany, oksytryptan i tryptofan) może prowadzić do nasilenia działania związanego z przekaźnictwem 5-HT. Do czasu zdobycia dalszych informacji w tym zakresie jednoczesne stosowanie produktu i agonistów 5-HT, takich jak sumatryptan i inne tryptany, nie jest zalecane. Dziurawiec zwyczajny. Mogą wystąpić dynamiczne interakcje leków z grupy SSRI z dziurawcem zwyczajnym (Hypericum perforatum), powodując nasilenie działań niepożądanych. Interakcje farmakokinetyczne nie były badane. Krwotoki. Wskazana jest ostrożność u pacjentów leczonych jednocześnie lekami przeciwzakrzepowymi (takimi jak warfaryna), lekami wpływającymi na czynność płytek krwi, takimi jak NLPZ, ASA, dipirydamol, tyklopidyna lub innymi lekami (np. atypowe leki przeciwpsychotyczne, fenotiazyny, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), które mogą zwiększać ryzyko krwotoków. Terapia elektrowstrząsowa. Brak badań klinicznych ustalających zagrożenia lub korzyści związane ze skojarzonym stosowaniem terapii elektrowstrząsowej i produktu. Alkohol. Nie wykazano żadnych interakcji farmakodynamicznych ani farmakokinetycznych pomiędzy cytalopramem i alkoholem. Jednakże nie zaleca się łączenia cytalopramu i alkoholu. Leki powodujące wystąpienie hipokaliemii/hipomagnezemii. Należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania leków zwiększających ryzyko hipokaliemii/hipomagnezemii, gdyż te objawy zwiększają ryzyko wystąpienia złośliwej arytmii. Leki obniżające próg drgawkowy. Leki z grupy SSRI mogą obniżać próg drgawkowy. Wskazana jest ostrożność podczas jednoczesnego stosowania innych leków obniżających próg drgawkowy (np. leki przeciwdepresyjne (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, SSRI), neuroleptyki (fenotiazyny, tioksanteny i butyrofenony), meflokina, bupropiony i tramadol). Interakcje farmakokinetyczne. Biotransformacja cytalopramu do demetylocytalopramu dokonuje się za pośrednictwem izoenzymów cytochromu P-450: CYP2C19 (ok. 38%), CYP3A4 (ok. 31%) i CYP2D6 (ok. 31%). Fakt, że cytalopram jest metabolizowany przez więcej niż jeden izoenzym CYP oznacza, że hamowanie jego biotransformacji jest mniej prawdopodobne, ponieważ hamowanie jednego enzymu może być kompensowane przez drugi. Dlatego też istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo, że jednoczesne podawanie cytalopramu z innymi produktami leczniczymi w praktyce klinicznej wywoła reakcje farmakokinetyczne produktów leczniczych. Przyjmowanie pokarmów. Nie wykazano wpływu pożywienia na wchłanianie ani inne właściwości farmakokinetyczne cytalopramu. Podawanie w skojarzeniu z ketokonazolem (silnym inhibitorem CYP3A4) nie spowodowało zmiany właściwości farmakokinetycznych cytalopramu. Badanie interakcji farmakokinetycznych litu i cytalopramu nie wykazało żadnych interakcji farmakokinetycznych. Cymetydyna – inhibitor enzymów – wywołała niewielkie zwiększenie średniego stężenia cytalopramu w stanie stacjonarnym. Zaleca się zatem zachowanie ostrożności podczas podawania dużych dawek cytalopramu w skojarzeniu z dużymi dawkami cymetydyny. Jednoczesne podawanie escytalopramu (czynnego enancjomeru cytalopramu) z omeprazolem w dawce 30 mg raz/dobę (inhibitor CYP2C19) spowodowało umiarkowany (około 50%) wzrost stężenia escytalopramu w osoczu. Z tego względu zaleca się zachowanie ostrożności podczas jednoczesnego stosowania z inhibitorami CYP2C19 (np. omeprazolem, ezomeprazolem, fluwoksaminą, lanzoprazolem, tyklopidyną) lub cymetydyną. Dostosowanie dawki może być zalecane. Escytalopram (czynny enancjomer cytalopramu) jest inhibitorem enzymu CYP2D6. Ostrożność jest zalecana, kiedy escytalopram jest stosowany jednocześnie z lekami metabolizowanymi głownie przez ten enzym i lekami mającymi wąski indeks terapeutyczny, np. flekainid, propafenon i metoprolol (stosowany w zaburzeniach serca), innymi lekami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy, które są głównie metabolizowane przez CYP2D6, np. leki przeciwdepresyjne, takie jak dezypramina, klomypramina i nortryptylina lub przeciwpsychotyczne, jak rysperydon, tiorydazyna i haloperydol. Wskazane może być dostosowanie dawkowania. Jednoczesne stosowanie z metoprololem skutkuje dwukrotnym zwiększeniem stężenia metoprololu w osoczu, ale nie spowodowało statystycznie znaczącego wzrostu wpływu metoprololu na ciśnienie krwi i częstość akcji serca. Badania dotyczące interakcji farmakokinetycznych i farmakodynamicznych cytalopramu i metoprololu (substrat CYP2D6) wykazały dwukrotne zwiększenie stężenia metoprololu ale bez statystycznie znaczącego zwiększenia wpływu metoprololu na ciśnienie krwi oraz akcję serca u zdrowych ochotników. W porównaniu z innymi znaczącymi inhibitorami enzymów z grupy SSRI, cytalopram i demetylocytalopram nie odgrywają właściwie roli jako inhibitory CYP2C9, CYP2E1 i CYP3A4 i są jedynie słabymi inhibitorami CYP1A2 i CYP2C19. Nie obserwowano zmian właściwości farmakokinetycznych lub jedynie bardzo małe zmiany, bez znaczenia klinicznego, gdy cytalopram podawano w skojarzeniu z substratami CYP1A2 (klozapiną i teofiliną), CYP2C9 (warfaryną), CYP2C19 (imipraminą i mefenytoiną), CYP2D6 (sparteiną, imipraminą, amitryptyliną, rysperydonem), oraz z substratami CYP3A4 (warfaryną, karbamazepiną (i jej metabolitem – epoksydem karbamazepiny) i triazolamem). Nie obserwowano interakcji farmakokinetycznych pomiędzy cytalopramem i lewomepromazyną, digoksyną (co oznacza, że cytalopram nie indukuje ani nie hamuje glikoproteiny P) lub karbamazepiną i jej metabolitem epoksydem karbamazepiny. W badaniach farmakokinetycznych nie wykazano żadnego wpływu na poziom cytalopramu lub imipraminy, chociaż stężenie dezypraminy, głównego metabolitu imipraminy, uległo zwiększeniu. W przypadku skojarzenia dezypraminy z cytalopramem zaobserwowano wzrost stężenia dezypraminy w osoczu. Konieczne może być zmniejszenie dawki dezypraminy.
Ciąża i laktacja
Opublikowane dane dotyczące kobiet w ciąży (ponad 2500 przypadków stosowania leku) nie wskazują na toksyczny wpływ, powodujący deformację płodu/noworodka. Jednakże, nie należy stosować cytalopramu u kobiet ciężarnych, chyba że jest to wyraźnie konieczne, wówczas należy dokładnie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka. Noworodki należy obserwować, jeśli matki kontynuowały stosowanie cytalopramu w późnych stadiach ciąży, szczególnie w III trymestrze. W czasie ciąży należy unikać nagłego odstawienia leku. U noworodków, których matki przyjmowały produkty lecznicze z grupy SSRI/SNRI w późniejszych okresach ciąży, mogą wystąpić następujące objawy: zaburzenia oddechowe, sinica, bezdech, napady drgawkowe, wahania temperatury ciała, trudności w karmieniu, wymioty, hipoglikemia, hipertonia, hipotonia, hiperrefleksja, drżenie, drżączka, drażliwość, letarg, ciągły płacz, senność i trudności w zasypianiu. Objawy te mogą być zarówno wynikiem działania serotonergicznego, jak i objawami
wynikającymi z odstawienia leku. W większości przypadków powikłania pojawiają się natychmiast lub wkrótce (<24 godziny) po porodzie. Dane z badań epidemiologicznych sugerują, iż stosowanie leków z grupy SSRI w ciąży, szczególnie w późnym etapie ciąży, może zwiększać ryzyko wystąpienia przetrwałego nadciśnienia płucnego u noworodków (PPHN). Obserwowanie ryzyko wynosi w przybliżeniu 5 przypadków na 1000 ciąż. W populacji ogólnej wystąpić mogą 1-2 przypadki PPHN na 1000 ciąż. Cytalopram przenika do mleka matki. Ocenia się, że karmione piersią niemowlę otrzyma około 5% dawki przeznaczonej dla matki w przeliczeniu na mc. (mg/kg mc). U niemowląt nie obserwowano objawów lub obserwowano jedynie objawy o małym znaczeniu. Dostępne dane nie wystarczają jednak do oceny zagrożenia dla dziecka. Zaleca się zachowanie ostrożności. Dane otrzymane na zwierzętach wykazały, że produkt może obniżać jakość spermy. Doniesienia dotyczące oddziaływania niektórych leków z grupy SSRI na ludzi wykazały, że wpływ na jakość spermy jest odwracalny. Dotychczas nie zaobserwowano wpływu na płodność u ludzi.
Działania niepożądane
Działania niepożądane obserwowane podczas stosowania citalopramu są zazwyczaj łagodne i przemijające. Najczęściej występują w pierwszych tyg. leczenia i przemijają zwykle wraz z ustąpieniem stanu depresyjnego. Badania diagnostyczne: (niezbyt często) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Zaburzenia serca: (bardzo często) kołatanie serca; (często) tachykardia; (niezbyt często) bradykardia. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) ból głowy, drżenia, zawroty głowy; (często) migrena, parestezje, objawy pozapiramidowe; (niezbyt często) drgawki; (rzadko) akatyzja/niepokój psychoruchowy. Zaburzenia oka: (bardzo często) zaburzenia akomodacji; (często) zaburzenia widzenia. Zaburzenia ucha i błędnika: (niezbyt często) szumy w uszach. Zaburzenia klatki piersiowej i śródpiersia: (często) nieżyt nosa, zapalenie zatok; (niezbyt często) kaszel. Zaburzenia jelit i żołądka: (bardzo często) nudności, suchość w jamie ustnej, zaparcia, biegunka; (często) niestrawność, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia z oddawaniem wiatrów, zwiększone wydzielanie śliny. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (często) zaburzenie oddawania moczu, nadmierne wydzielanie moczu. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo często) nasilona potliwość; (często) wysypka, świąd; (niezbyt często) nadwrażliwość na światło; (bardzo rzadko) obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) bóle mięśni; (rzadko) bóle stawów. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zmniejszenie masy ciała, zwiększenie masy ciała, zwiększenie apetytu, jadłowstręt psychiczny. Zaburzenia naczyniowe: (często) niedociśnienie ortostatyczne. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (bardzo często) astenia; (często) uczucie zmęczenia, ziewanie, dysgenezja; (niezbyt często) reakcje alergiczne, omdlenia, złe samopoczucie; (bardzo rzadko) reakcje anafilaktyczne. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (często) zaburzenia wytrysku nasienia, anorgazmia u kobiet, bolesne miesiączkowanie, impotencja; (bardzo rzadko) mlekotok. Zaburzenia psychiczne: (bardzo często) senność, bezsenność, pobudzenie, nerwowość; (często) zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji, koszmary senne, amnezja, lęk, osłabienie popędu płciowego, apatia, splątanie; (niezbyt często) euforia, zwiększenie popędu płciowego; (rzadko) omamy, mania, depersonalizacja, napady paniki (te objawy mogą być związane z chorobą podstawową); (częstość nie znana) zgłaszano przypadki myśli i zachowań samobójczych podczas leczenia citalopramem, a także w krótkim czasie po odstawieniu leku. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić krwawienia (np. krwotoki z narządów rodnych, z przewodu pokarmowego, wybroczyny lub inne rodzaje krwotoków lub krwawień w obrębie skóry lub błon śluzowych). Rzadkie przypadki zespołu serotoninowego odnotowano u pacjentów stosujących SSRI. W rzadkich przypadkach, głównie u pacjentów w podeszłym wieku, wystąpiła hiponatremia i zespół niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego - SIADH. Odstawienie citalopramu (zwłaszcza nagle) często prowadzi do wystąpienia objawów odstawiennych. Są to zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje), zaburzenia snu (w tym bezsenność i intensywne sny), pobudzenie lub niepokój, nudności i/lub wymioty, drżenie i ból głowy są najczęściej występującymi objawami. Zwykle objawy te są łagodne lub umiarkowane i ustępują samoistnie, jednakże u niektórych pacjentów mogą być ciężkie i/lub przedłużone. Dlatego, jeżeli leczenie citalopramem nie jest dłużej wymagane, zaleca się stopniowe zakończenie leczenia przez zmniejszanie dawki.
Przedawkowanie
Dane kliniczne dotyczące przedawkowania cytalopramu są ograniczone i w wielu przypadkach odnoszą się do jednoczesnego przedawkowania innych leków i/lub alkoholu. Informowano o przypadkach śmiertelnych po przedawkowaniu samego cytalopramu; jednak w większości przypadków zgon nastąpił na skutek przedawkowania jednocześnie stosowanych leków. Po przedawkowaniu cytalopramu zgłaszano następujące objawy: drgawki, tachykardię, senność, wydłużenie odstępu QT, śpiączkę, wymioty, drżenia, niedociśnienie, zatrzymanie akcji serca, nudności, zespół serotoninowy, pobudzenie, bradykardię, zawroty głowy, blok odnogi pęczka Hisa, poszerzenie zespołu QRS, nadciśnienie tętnicze, rozszerzenie źrenic, wielokształtny częstoskurcz komorowy (torsade de pointes), stupor, pocenie się, sinicę, hiperwentylację oraz arytmię przedsionkową i komorową. Nie ma swoistego antidotum dla cytalopramu. Leczenie jest objawowe i podtrzymujące czynności życiowe. Należy rozważyć podanie węgla aktywnego, leków przeczyszczających działających osmotycznie (takich jak siarczan sodu) oraz płukanie żołądka. W razie zaburzeń przytomności pacjenta należy intubować. Zaleca się monitorowanie EKG i czynności życiowych. W przypadku przedawkowania u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca/bradyarytmią, u pacjentów leczonych produktami wydłużającymi odstęp QT, lub u pacjentów z zaburzeniami metabolicznymi, np. z niedoczynnością wątroby, zaleca się monitorowanie EKG.
Działanie
Cytalopram jest lekiem przeciwdepresyjnym o silnym i selektywnym działaniu hamującym wychwyt zwrotny 5-hydroksytryptaminy (5-HT, serotonina). Mechanizm działania i efekt farmakodynamiczny. Długotrwałe leczenie nie wywołuje odporności na działanie hamujące cytalopramu na wychwyt zwrotny 5-HT. Działanie przeciwdepresyjne jest prawdopodobnie związane ze swoistym hamowaniem wychwytu zwrotnego serotoniny w neuronach mózgowych. Cytalopram nie wywołuje prawie żadnego efektu na neuronowy wychwyt zwrotny noradrenaliny, dopaminy i kwasu gammaaminobutanowy. Cytalopram nie wykazuje lub wykazuje bardzo niewielkie powinowactwo do receptorów cholinergicznych, hisaminergicznych oraz różnych adrenergicznych, serotonergicznych i dopaminergicznych. Cytalopram jest dwupierścieniową pochodną izobenzofurany, która nie jest chemicznie związana z trójpierścieniowymi ani czteropierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi lub innymi dostępnymi środkami przeciwdepresyjnymi. Główne metabolity cytalopramu są również selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, jednakże w mniejszym stopniu. Metabolity nie
przyczyniają się do ogólnego działania przeciwdepresyjnego.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 20 mg lub 40 mg cytalopramu (w postaci bromowodorku).
Alkohol
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Upośledza !
