Wskazane w leczniu następujących zakażeń o przebiegu lekkim do umiarkowanego, wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na penicylinę: zakażenia uszu, nosa i gardła, w tym zakażenia paciorkowcowe (płonica, zapalenie gardła, zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, ropne zapalenie błony śluzowej nosa i gardła, zapalenie zatok, ostre zapalenie ucha środkowego, angina Vincenta); zakażenia dróg oddechowych: bakteryjne zapalenie oskrzeli, bakteryjne zapalenie płuc, odoskrzelowe zapalenie płuc (jako kontynuacja leczenia produktami leczniczymi podawanymi parenteralnie); zakażenia skóry i tkanek miękkich: róża, różyca, ropne zapalenie skóry (np. liszajec, czyraczność), ropnie, ropowica; w zapobieganiu gorączce reumatycznej. W leczeniu ciężkiego zapalenia płuc, ropniaka opłucnej, posocznicy, zapalenia osierdzia, zapalenia wsierdzia, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia stawów i zapalenia szpiku, penicylinę należy podawać parenteralnie w ostrej fazie zakażenia.

Dobowe dawki fenoksymetylopenicyliny stosowane u dzieci wynoszą 50 000 do 100 000 IU/kg mc. U dzieci nie należy stosować mniejszych dawek dobowych fenoksymetylopenicyliny niż 25 000 IU/kg mc. U dorosłych i młodzieży stosuje się zwykle od 3 do 4,5 mln IU fenoksymetylopenicyliny/dobę. Dzieci w wieku powyżej 6 lat: 1-1,5 mln IU/dobę. Dzieci i młodzież o mc. większej niż 40 kg i dorośli o mc. mniejszej niż 60 kg: 3 mln IU/dobę, czyli 1 mln IU 3x/dobę (co 8 h). Dorośli, w tym pacjenci otyli, osoby w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży: 4,5 mln IU/dobę, czyli 1,5 mln IU 3x/dobę (co 8 h). W razie konieczności dobową dawkę produktu leczniczego można zwiększyć. Dorośli dobrze tolerują dawki dobowe do 6 mln IU. Czas trwania leczenia. Leczenie produktem leczniczym należy kontynuować przez 3 dni po ustąpieniu objawów. Aby zapobiec powikłaniom, pacjentom z zakażeniami paciorkowcowymi należy podawać lek co najmniej przez 10 dni. Specjalne zalecenia dotyczące dawkowania leku stosowanego zapobiegawczo. Gorączka reumatyczna. Dorosłym należy podawać co najmniej 1 mln IU/dobę; u dzieci należy stosować produkt leczniczy w postaci zawiesiny. Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością nerek i/lub wątroby. U pacjentów z niewydolnością wątroby i/lub nerek zmniejszenie dawki leku nie jest zazwyczaj konieczne ze względu na małą toksyczność fenoksymetylopenicyliny. Jeżeli konieczne jest zmniejszenie dawki leku, należy ustalić to w każdym przypadku indywidualnie. U pacjentów z bezmoczem dawkę należy zmniejszyć, a odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami wydłużyć.

Lek należy przyjmować na 1 h przed posiłkiem. Tabl. należy połykać bez rozgryzania, popijając szklanką wody. Zaleca się podawanie dawki dobowej w 2-3 dawkach podzielonych.

Stwierdzona nadwrażliwość na penicylinę, sorbitol lub środki konserwujące (alergia na „grupę para”). U pacjentów z nadwrażliwością na cefalosporyny należy się liczyć z możliwością wystąpienia alergii krzyżowej. Podanie doustnej penicyliny jest przeciwwskazane u osób z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi powodującymi utrzymującą się biegunkę lub wymioty, gdyż zmniejsza się wchłanianie. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z alergią pokarmową lub astmą oskrzelową.

U pacjentów, u których wystąpiły reakcje alergiczne, należy odstawić lek i rozpocząć leczenie adrenaliną, lekami przeciwhistaminowymi i kortykosteroidami. Należy wykonać badania bakteriologiczne szczególnie w przypadku podejrzenia zakażenia gronkowcem. Pacjentom, którym podawana jest penicylina, w celu zapobieżenia nawrotom gorączki reumatycznej należy podwoić dawkę przed planowanym zabiegiem chirurgicznym (usunięcie migdałków, ekstrakcja zęba etc.) w ramach profilaktyki okołooperacyjnej. W okresie długotrwałego leczenia należy kontrolować obraz morfologiczny krwi oraz czynność wątroby i nerek. Należy wziąć pod uwagę możliwość nadkażeń opornymi drobnoustrojami i grzybami w czasie długotrwałego stosowania penicyliny. W leczeniu mononukleozy zakaźnej - choroby wirusowej - nie stosuje się antybiotyków; gdyby jednak, mimo to, zostały zastosowane - to należy liczyć się ze zwiększoną częstotliwością wystąpienia osutek na skórze. Utrzymująca się ciężka biegunka powinna nasunąć podejrzenie rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego (wodniste stolce z krwią i śluzem, tępe, rozlane lub kolkowe bóle brzucha, gorączka i okresowe parcie na stolec). Stan ten może zagrażać życiu, dlatego należy natychmiast odstawić fenoksymetylopenicylinę i rozpocząć leczenie w oparciu o wyniki badań bakteriologicznych (np. doustnie wankomycyną w dawce 250 mg podawanej 4 razy na dobę). Nie należy wówczas stosować leków hamujących perystaltykę jelit. Preparaty nie zawierają sacharozy. Słodzone są sztucznymi słodzikami.

Ze względu na to, iż penicyliny działają tylko na rozmnażające się drobnoustroje fenoksymetylopenicyliny nie należy podawać razem z antybiotykami bakteriostatycznymi. Podanie leku razem z innymi antybiotykami należy rozważyć tylko, gdy spodziewane działania są synergistyczne lub co najmniej addytywne. Leki w skojarzeniu należy podawać w pełnych dawkach (wyjątek: w skojarzeniach, w których udowodniono działania synergiczne dawka leku bardziej toksycznego może być zmniejszona). Należy pamiętać o możliwości konkurencyjnego hamowania eliminacji fenoksymetylopenicyliny w przypadku równoczesnego stosowania leków przeciwzapalnych, przeciwreumatycznych, przeciwgorączkowych (zwłaszcza indometacyny, fenylobutazonu i salicylanów w wysokich dawkach) lub probenecidu. Podobnie jak podczas leczenia innymi antybiotykami może dojść do zmniejszenia siły działania doustnych środków antykoncepcyjnych. W okresie leczenia fenoksymetylopenicyliną należy brać pod uwagę możliwość fałszywie dodatnich wyników przy oznaczaniu glukozy w moczu metodami nieenzymatycznymi, próbach na urobilinogen, ilościowym oznaczeniu aminokwasów w moczu metodą z ninhydryną.

Nie ma obecnie danych wskazujących, że fenoksymetylopenicylina podana w czasie ciąży może działać embriotoksycznie, teratogennie lub mutagennie. Należy jednak pamiętać, że fenoksymetylopenicylina przechodzi przez łożysko i może być obecna w mleku kobiecym.

Mogą wystąpić: pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, rumień wielopostaciowy, złuszczające zapalenie skóry, gorączka, bóle stawowe lub wstrząs anafilaktyczny z zapaścią i reakcje rzekomoanafilaktyczne (astma oskrzelowa, plamica, objawy żołądkowo-jelitowe). Reakcje powyższe jednak występują rzadziej i mają łagodniejszy przebieg niż podczas parenteralnego podawania penicyliny. U pacjentów, u których występują choroby grzybicze, alergia może być wywołana alergią krzyżową między metabolicznymi produktami grzybów skórnych i penicyliny. Czasami występują: nudności, biegunka, wymioty, uczucie pełności w żołądku, zapalenie jamy ustnej, zapalenie języka. Wystąpienie biegunki w okresie stosowania leku powinno nasunąć podejrzenie rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego. Zaburzenia hematologiczne: Eozynofilia. Niezwykle rzadko występują: dodatni bezpośredni test Coombsa, niedokrwistość hemolityczna, leukopenia, trombocytopenia i agranulocytoza.

Objawy przedawkowania w dużym stopniu pokrywają się z działaniami niepożądanymi. Mogą wystąpić objawy żołądkowo-jelitowe, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Leczenie zatrucia: brak jest antidotum w przypadku przedawkowania. Leczenie polega na przeprowadzeniu hemodializy, płukaniu żołądka lub działaniach objawowych ze zwróceniem szczególnej uwagi na równowagę wodno-elektrolitową.

Fenoksymetylopenicylina jest penicyliną do stosowania doustnego o silnej aktywności przeciwbakteryjnej. Działa bakteriobójczo na wrażliwe, rozmnażające się drobnoustroje poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej. Zakres działania fenoksymetylopenicyliny pokrywa się z zakresem działania benzylopenicyliny, obejmuje: grupy A, C, G, H, L i M paciorkowców, Streptococcus pneumoniae, gronkowce nie wytwarzające penicylinazy i Neisseria spp., Erysipelothrix rhusiopathiae, Listeria spp., Corynebacterium spp., Bacillus anthracis, Actinomycetes spp., Streptobacilli spp., Pasteurella multocida, Spirillum minus, krętki i inne drobnoustroje spiralne (Leptospira, Treponema, Borrelia i inne), a także liczne wrażliwe beztlenowe drobnoustroje (np. Peptococci spp., Peptostreptococci spp., rodzaj Clostridium, rodzaj Fusobacterium i in.). Fenoksymetylopenicylina nie jest unieczynniana przez kwas żołądkowy. Szybko wchłania się, jej maks. stężenie w osoczu i stężenia w tkankach, warunkujące działanie lecznicze, występują w ciągu 30 do 60 min po podaniu. T_0,5 w osoczu wynosi 60-80 min; z białkami osocza wiąże się około 55% podanej dawki penicyliny. Lek z łatwością przenika do nerek, płuc, wątroby, skóry, błon śluzowych, mięśni i do większości płynów ciała, szczególnie gdy występują stany zapalne, ale trudniej do kości. Większa część podanej dawki fenoksymetylopenicyliny jest wydalana w nie zmienionej postaci w moczu; tylko niewielka część tej dawki jest wydalana w postaci czynnego leku w kale.

1 miarka (5 ml) zawiesiny zawiera odpowiednio 400 000 j.m. lub 750 000 j.m. fenoksymetylopeniciliny benzatynowej lecytynowanej. 1 tabl. powl. zawiera 500 000 j.m., 1 000 000 j.m. lub 1 500 000 j.m. fenoksymetylopenicyliny w postaci soli potasowej.

Różyca, postać skórna A26.0

Choroba zakaźna wywołana przez Streptococcus pyogenes [płonica] A38

Róża A46

Inne zakażenia Vincenta A69.1

Ostre surowicze zapalenie ucha środkowego H65.0

Inne ostre, nieropne zapalenie ucha środkowego H65.1

Ostre ropne zapalenie ucha środkowego H66.0

Ostre zapalenie zatok J01

Paciorkowcowe zapalenie gardła J02.0

Zapalenie migdałków podniebiennych paciorkowcowe J03.0

Zapalenie płuc wywołane przez Streptococcus pneumoniae J13

Ostre zapalenie oskrzeli wywołane przez paciorkowce J20.2

Ropień, czyrak mnogi i czyrak nosa J34.0

Liszajec L01

Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny L02

J01CE02 - Fenoksymetylpenicylina

Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B

Badania na zwierzętach nie wskazują na istnienie ryzyka dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną u ludzi, lub badania na zwierzętach wykazały działanie niepożądane na płód, ale badania w grupie kobiet ciężarnych nie potwierdziły istnienia ryzyka dla płodu.

Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B

Badania na zwierzętach nie wskazują na istnienie ryzyka dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną u ludzi, lub badania na zwierzętach wykazały działanie niepożądane na płód, ale badania w grupie kobiet ciężarnych nie potwierdziły istnienia ryzyka dla płodu.

Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B

Badania na zwierzętach nie wskazują na istnienie ryzyka dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną u ludzi, lub badania na zwierzętach wykazały działanie niepożądane na płód, ale badania w grupie kobiet ciężarnych nie potwierdziły istnienia ryzyka dla płodu.

Wykaz B

Produkt leczniczy zawierający substancję czynną silnie działającą.

Pielęgniarki i położne

Substancja czynna zawarta w lekach, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położne, o których mowa w art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęniarki i położnej, oraz na które pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty.