Wskazania
Nagłe zatrzymanie krążenia - resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Wstrząs anafilaktyczny oraz inne ostre reakcje alergiczne. Napad astmy oskrzelowej - w celu przerwania skurczu oskrzeli. Ciężka bradykardia. Wstrząs kardiogenny - jako wazopresor.
Dawkowanie
Dorośli. Nagłe zatrzymanie krążenia - resuscytacja krążeniowo-oddechowa: dożylnie 1 mg adrenaliny po 10-krotnym rozcieńczeniu albo bez rozcieńczania podając następnie bolus 10 ml 0,9% roztworu NaCl. W razie potrzeby dawki można powtarzać co 3-5 min.; po przywróceniu rytmu serca, który zapewnia perfuzję, jeżeli stosowanie adrenaliny nadal jest konieczne należy ją podawać powoli dożylnie w małych dawkach (bolusy 50-100 µg), aż do uzyskania właściwego ciśnienia tętniczego krwi. Wstrząs anafilaktyczny oraz inne ostre reakcje alergiczne: domięśniowo lub podskórnie 0,3-0,5 mg. W ciężkich przypadkach nawet 1 mg w dawce jednorazowej. We wstrząsie anafilaktycznym preferowana jest domięśniowa droga podania. W razie potrzeby dawki mogą być powtarzane co 10-15 min., a w uzasadnionych przypadkach nawet co 5 min. Powoli dożylnie 0,3 - 1 mg po rozcieńczeniu (10-krotnym lub większym). Podanie dożylne jest zarezerwowane wyłącznie dla pacjentów w ciężkim, zagrażającym życiu wstrząsie lub w sytuacjach szczególnych, np. w trakcie znieczulenia ogólnego. Napad astmy oskrzelowej - w celu przerwania skurczu oskrzeli: podskórnie lub domięśniowo 0,3 mg. Dawki można powtarzać trzykrotnie co 20 min. Ciężka bradykardia: jeżeli atropina jest nieskuteczna należy rozważyć podanie adrenaliny we wlewie dożylnym z szybkością 2-10 µg/min. Preparat podawać do uzyskania oczekiwanego efektu. Wstrząs kardiogenny - jako wazopresor: jako lek drugiego rzutu - we wlewie dożylnym 0,05 µg-0,5 µg/kg mc./min. Dzieci. Nagłe zatrzymanie krążenia - resuscytacja krążeniowo-oddechowa: dożylnie 10 µg/kg mc. W razie potrzeby dawki można powtarzać co 3-5 min. Po przywróceniu spontanicznego krążenia, jeśli jest to konieczne, adrenalinę można podać we wlewie dożylnym 0,05-1,0 µg/kg mc./min. Wlew podawać do uzyskania oczekiwanego efektu. U dzieci występują znaczące różnice osobnicze w odpowiedzi na adrenalinę. Wstrząs anafilaktyczny i inne ostre reakcje alergiczne: domięśniowo lub podskórnie 10 µg/kg mc., maks. jednorazowo do 0,5 mg. We wstrząsie anafilaktycznym preferowana jest domięśniowa droga podania - szczegóły patrz ChPL. Jeśli to konieczne, dawki podane powyżej można powtarzać kilkakrotnie, zachowując 5-15 minut przerwy, biorąc pod uwagę ciśnienie tętnicze, tętno oraz czynność oddechową. Zaleca się stosowanie strzykawek o małej pojemności. Powoli dożylnie 10 µg/kg mc. po rozcieńczeniu (10-krotnym lub większym). Podanie dożylne jest zarezerwowane wyłącznie dla pacjentów w ciężkim, zagrażającym życiu wstrząsie lub w sytuacjach szczególnych - np. w trakcie znieczulenia ogólnego. Napad astmy oskrzelowej - w celu przerwania skurczu oskrzeli: podskórnie lub domięśniowo 10 µg/kg mc., maks. jednorazowo do 0,5 mg. Dawki można powtarzać dwukrotnie co 20 min., a następnie w razie potrzeby co 4 h. Ciężka bradykardia: wlew dożylny 0,05-1,0 µg/kg mc./min. Wstrząs kardiogenny - jako wazopresor: jako lek drugiego rzutu we wlewie dożylnym 0,05-1,0 µg/kg mc./min. W stanach zagrożenia życia. Dorośli. Jeżeli uzyskanie dostępu do żyły jest niemożliwe lek można podać śródkostnie (doszpikowo) w dawkach stosowanych dożylnie. Dotchawiczo 3 mg po rozcieńczeniu. W tym celu należy rozcieńczyć 3 ml adrenaliny do 10 ml 0,9% roztworem NaCl lub wodą do wstrzykiwań i podać przez rurkę intubacyjną. Rozcieńczenie wodą do wstrzykiwań powoduje lepszą absorpcję leku. Dzieci. Jeżeli uzyskanie dostępu do żyły jest niemożliwe lek można podać śródkostnie (doszpikowo) w dawkach stosowanych dożylnie lub dotchawiczo w dawce 100 µg/kg mc. po uprzednim rozcieńczeniu w 5 ml 0,9% roztworu NaCl. UWAGA: należy stosować tylko świeżo przygotowane roztwory.
Uwagi
Preparat można podawać podskórnie, domięśniowo, dożylnie.
Przeciwwskazania
UWAGA: w stanach zagrożenia życia nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do zastosowania adrenaliny. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
W sytuacjach innych niż konieczność ratowania życia adrenalinę należy ostrożnie stosowa u pacjentów z chorobą serca, np. chorobą wieńcową oraz chorobami mięśnia sercowego (może wywołać napad dławicy piersiowej), przerostem prawej komory serca, zaburzeniami rytmu serca lub tachykardią. U pacjentów z nadczynnością tarczycy, chorobami układu krążenia (dławicą piersiową o ciężkim przebiegu, kardiomiopatią zaporową i arytmią komorową i nadciśnieniem tętniczym), guzem chromochłonnym nadnerczy, wysokim ciśnieniem śródgałkowym, ciężką niewydolnością nerek, gruczolakiem gruczołu krokowego prowadzącym do zalegania moczu, hiperkalcemią, hipokaliemią, cukrzycą, a także u pacjentów w podeszłym wieku lub u kobiet w okresie ciąży istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych po podaniu adrenaliny. Produkt zawiera sodu pirosiarczyn, który może wywołać reakcje alergiczne, w tym również objawy anafilaktyczne i skurcz oskrzeli u osób z nadwrażliwością, szczególnie z astmą w wywiadzie. Przypadkowe wstrzyknięcie w dłonie lub stopy (i inne obwodowe części ciała) może wywołać nagłe zahamowanie przepływu krwi do przylegających tkanek. W przypadkach innych niż resuscytacja krążeniowo-oddechowa dożylne podanie adrenaliny jest związane z większym ryzykiem wystąpieniem powikłań, dlatego zarezerwowane jest wyłącznie dla pacjentów z zagrożeniem życia. Odpowiednie rozcieńczenie i dożylne powolne podawanie produktu zwiększa bezpieczeństwo terapii i minimalizuje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. W początkowym leczeniu anafilaksji, zalecana jest domięśniowa droga podania adrenaliny. Dożylna droga podania adrenaliny jest przeznaczona do stosowania na oddziałach intensywnej terapii lub oddziałach ratunkowych. Roztw. adrenaliny o mocy 1 mg/ml (1:1000) nie jest odpowiedni do stosowania dożylnego. Jeśli nie ma dostępnej adrenaliny w roztw. 1:10 000 (0,1 mg/ml) w postaci roztw. do wstrzykiwań, roztw. 1:1000, przed dożylnym podaniem musi zostać rozcieńczony do roztw. 1:10 000. W przypadku dożylnego podawania adrenaliny należy zachować najwyższą ostrożność, dożylna droga podania zarezerwowana jest wyłącznie dla specjalistów doświadczonych w dożylnym podawaniu adrenaliny. Produkt zawiera 0,147 mmol/ml (3,39 mg/ml) sodu, to znaczy produkt uznaje się za „wolny od sodu”. Po zastosowaniu adrenaliny, pacjent nie powinien prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn, przede wszystkim z uwagi na zaburzenie, które było wskazaniem do zastosowania adrenaliny.
Interakcje
Szczególnej ostrożności wymaga podawanie adrenaliny pacjentom, u których zatrzymanie krążenia skojarzone jest z nadużyciem kokainy lub innych środków sympatykomimetycznych. Działanie adrenaliny mogą nasilać trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne w skojarzeniu z lekami przeciwdepresyjnymi noradrenergiczno-serotonicznymi, takimi jak wenlafaksyna lub milnacypran oraz inhibitory MAO (mogą wywołać nagłe zwiększenie ciśnienia tętniczego i zaburzenia rytmu serca), preparaty blokujące COMT (katecholo-O-metylotransferazę), hormony tarczycy, teofilina, oksytocyna, parasympatykolityki, niektóre leki przeciwhistaminowe (difenhydramina, chlorfeniramina), lewodopa i alkohol. Podczas podawania adrenaliny i nieselektywnych β-adrenolityków może wystąpić ciężkie nadciśnienie tętnicze i bradykardia. Jednoczesne stosowanie sympatykomimetyków i adrenaliny może nasilać działanie adrenaliny. Preparat należy stosować ostrożnie u osób przyjmujących preparaty, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, np. glikozydy naparstnicy, chinidyna, chlorowcowane środki znieczulające. Działaniu hipertensyjnemu adrenaliny można przeciwdziałać przez podanie szybko działających leków rozszerzających naczynia krwionośne lub preparatów blokujących receptory α-adrenergiczne. Działanie adrenaliny może być antagonizowane przez leki β-adrenolityczne, szczególnie nieselektywne. Adrenalina hamuje wydzielanie insuliny, dlatego u osób z cukrzycą może być konieczne zwiększenie dawki insuliny lub innych leków hipoglikemicznych.
Ciąża i laktacja
Nie przeprowadzono kontrolowanych badań dotyczących stosowania adrenaliny u kobiet w ciąży. Adrenalina przenika przez łożysko, może być stosowana w okresie ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza spodziewana korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Ze względu na śladowe przenikanie adrenaliny do mleka kobiecego, jest mało prawdopodobne, aby wywierała wpływ na dziecko karmione piersią.
Działania niepożądane
Wystąpienie działań niepożądanych zależy od wrażliwości pacjenta na adrenalinę oraz od podanej dawki. Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne, w tym reakcje anafilaktyczne lub reakcje zagrażające życiu lub mniej ciężkie napady astmy u osób nadwrażliwych na sodu pirosiarczyn znajdujący się w produkcie. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (rzadko) hiperglikemia, hipokaliemia, kwasica metaboliczna. Zaburzenia psychiczne: (często) nerwowość, lęk, niepokój (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny); (rzadko) omamy. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy, drżenie, ból głowy (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny); (rzadko) drżenia mięśniowe (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny). Zaburzenia oka: (rzadko) rozszerzenie źrenic. Zaburzenia serca: (często) kołatanie serca, tachykardia (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny). Zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków lub zatrzymanie czynności serca) - te działania niepożądane występowały po zastosowaniu dużych dawek adrenaliny lub u osób wrażliwych. Zaburzenia naczyniowe: nagły wzrost ciśnienia tętniczego (czasami prowadzący do wylewu krwi do mózgu) oraz zwężenie naczyń krwionośnych (np. w skórze, błonie śluzowej, nerkach) - te działania niepożądane występowały po zastosowaniu dużych dawek adrenaliny lub u osób wrażliwych; (rzadko) omdlenia. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) trudności w oddychaniu (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny). Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności, wymioty (występują nawet po podaniu małych dawek adrenaliny). Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) bladość (występuje nawet po podaniu małych dawek adrenaliny). Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) trudności w oddawaniu moczu z zatrzymaniem moczu włącznie. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) osłabienie, pocenie się, uczucie zimna w obrębie dłoni i stóp (występuje nawet po podaniu małych dawek adrenaliny).
Przedawkowanie
Przedawkowanie adrenaliny na skutek nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego może wywołać wylew krwi do mózgu. Zwężenie naczyń obwodowych, pobudzenie serca może prowadzić do ciężkiego obrzęku płuc i w konsekwencji do zgonu. W przypadku ciężkiego obrzęku płuc z trudnościami w oddychaniu, który występuje po przedawkowaniu adrenaliny, należy podać szybko działający lek blokujący receptory α-adrenergiczne, np. fentolaminę i/lub zastosować wentylację przerywanym ciśnieniem dodatnim. Działaniu hipertensyjnemu można przeciwdziałać przez podanie szybko działających leków rozszerzających naczynia krwionośne lub blokujących receptory α-adrenergiczne. Jeżeli wystąpi długo trwające niedociśnienie tętnicze, konieczne może być podanie innego preparatu zwiększającego ciśnienie tętnicze, np. noradrenaliny. Po przedawkowaniu adrenaliny może wystąpić przemijająca bradykardia, a następnie tachykardia. Mogą wystąpić potencjalnie zagrażające życiu ciężkie zaburzenia rytmu serca, które można leczyć preparatami blokującymi receptory β-adrenergiczne. Przed ich podaniem lub jednocześnie z nimi należy podać preparat blokujący receptory α-adrenergiczne, aby zapewnić kontrolę krążenia obwodowego.
Działanie
Adrenalina to naturalnie występująca katecholamina, wydzielana przez rdzeń nadnerczy w odpowiedzi na wysiłek lub stres. Jest to sympatykomimetyczna amina, która silnie pobudza receptory α- i β-adrenergiczne i działa na narządy, w których umiejscowione są te receptory. Jest to lek z wyboru w resustytacji krążeniowo oddechowej oraz do szybkiego łagodzenia reakcji nadwrażliwości - alergicznej, idiopatycznej lub wywołanej anafilaksją. Adrenalina powoduje również szybkie rozszerzenie oskrzeli w przypadku napadu astmy oskrzelowej. Adrenalina działa silnie inotropowo dodatnio, podwyższa skurczowe ciśnienie krwi i obniża rozkurczowe ciśnienie krwi (w dużych dawkach podwyższa), przyspiesza częstość akcji serca. Adrenalina silnie zwęża naczynia krwionośne w wyniku pobudzenia receptorów α. Przeciwdziała rozszerzaniu naczyń krwionośnych oraz zwiększeniu przepuszczalności naczyń krwionośnych, prowadzących do utraty międzykomórkowego płynu i niedociśnienia, które są głównymi cechami wstrząsu anafilaktycznego. Poprzez pobudzenie receptorów β znajdujących się w oskrzelach, adrenalina silnie rozszerza oskrzela, co łagodzi świszczący oddech i duszność. Adrenalina łagodzi również świąd, pokrzywkę oraz obrzęk naczynioruchowy związany z anafilaksją i innymi reakcjami alergicznymi.
Skład
1 ml roztw. zawiera 1 mg adrenaliny w postaci adrenaliny winianu.