Wskazania
Dławica piersiowa. Nadciśnienie tętnicze. Długotrwała profilaktyka zawału serca u pacjentów po ostrym zawale mięśnia sercowego. Kardiomiopatia przerostowa zawężająca. Drżenie samoistne. Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca. Komorowe zaburzenia rytmu serca. Nadczynność tarczycy i tyreotoksykoza. Guz chromochłonny nadnerczy (łącznie z α-adrenolitykami). Migrena. Profilaktyka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego u pacjentów z nadciśnieniem wrotnym i żylakami przełyku.
Dawkowanie
Dorośli. Dławica piersiowa: dawka początkowa to 40 mg 2-3x/dobę, może być zwiększana o taką samą dawkę w odstępach tyg., w zależności od reakcji pacjenta. Dawka może zostać zwiększona do 120-240 mg/dobę. Migrena: dawka początkowa to 40 mg 2-3x/dobę. Dawka może zostać zwiększona do 80-160 mg/dobę. Drżenie samoistne: dawka początkowa to 40 mg 2-3x/dobę. We wskazaniu tym zarówno dawka jak i częstotliwość dawkowania powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Nadciśnienie tętnicze. Dawka początkowa to 40 mg 2-3x/dobę, może być zwiększana do 80 mg/dobę w odstępach tyg., w zależności od reakcji pacjenta. Zazwyczaj stosowane dawki to 160-320 mg/dobę. Podczas jednoczesnego stosowania leków moczopędnych lub rozszerzających naczynia obwodowe istnieje ryzyko dalszego obniżenia ciśnienia krwi. Zaburzenia rytmu serca: dawka początkowa to 10-40 mg 2-3x/dobę. Kardiomiopatia przerostowa zawężająca: dla większości pacjentów wystarczająca jest dawka w zakresie 10-40 mg 3-4x/dobę. Stan po zawale mięśnia sercowego: leczenie powinno zostać rozpoczęte po ustabilizowaniu stanu pacjenta. Dawka początkowa to 40 mg 2-3x/dobę, przez 2-3 dni. Później w celu ułatwienia stosowania, całkowita dawka dobowa może być podawana 2x/dobę w dawce po 80 mg. Tyreotoksykoza: dla większości pacjentów wystarczająca jest dawka w zakresie 10-40 mg 3-4x/dobę. Nadczynność tarczycy: dawka powinna zostać dostosowana w zależności od reakcji na leczenie. Guz chromochłonny nadnerczy (tylko w połączeniu z produktami blokującymi receptory α-adrenergiczne): dawka zalecana przed zabiegiem chirurgicznym to 60 mg/dobę przez 3 dni. W przypadku guza złośliwego, nieoperacyjnego 30 mg/dobę. Nadciśnienie wrotne: dawkę należy ustalić tak, aby uzyskać w spoczynku zmniejszenie częstości rytmu serca o ok. 25%. Dawka początkowa to 40 mg 2x/dobę, która następnie zwiększa sie do 80 mg 2x/dobę, w zależności od uzyskanego zwolnienia rytmu serca. W razie konieczności dawka może być stopniowo zwiększana, aż do dawki maks. 160 mg 2x/dobę. Dzieci i młodzież. Zaburzenia rytmu serca: dawka powinna być określona w zależności od stanu kardiologicznego pacjenta i okoliczności, które spowodowały konieczność leczenia. Konieczne jest indywidualne dostosowanie dawki według następującej zasady: dzieci i młodzież: 0,25-0,5 mg/kg mc. od 3-4x/dobę, dostosowane w zależności od reakcji na leczenie. Pacjenci w podeszłym wieku: istnieją sprzeczne dowody dotyczące związku pomiędzy stężeniem propranololu we krwi, a wiekiem pacjenta. Konieczne jest indywidualne dostosowanie dawki w zależności od reakcji na leczenie. Zaburzenia czynności wątroby: biodostępność propranololu może być zwiększona u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. W takich przypadkach może być konieczne dostosowanie dawki. U pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby (np. marskość wątroby) zalecane są małe dawki początkowe (nieprzekraczające 20 mg 3x/dobę) oraz ścisłe monitorowanie reakcji pacjenta na leczenie (np. wpływ na rytm serca). Zaburzenia czynności nerek: stężenie propranololu może być zwiększone u pacjentów ze znaczącymi zaburzeniami czynności nerek oraz u pacjentów poddawanych hemodializie. Należy zachować ostrożność rozpoczynając leczenie i ustalając dawkę początkową.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na propranololu chlorowodorek lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Niewyrównana niewydolność serca, niewłaściwie leczona. Zespół chorego węzła zatokowego i/lub blok zatokowo-przedsionkowy. Skurcz oskrzeli lub astma oskrzelowa w wywiadzie, POChP. Kwasica metaboliczna. Blok serca II i III stopnia. Długotrwałe głodzenie (np. hipoglikemia). Wstrząs kardiogenny. Nie leczony guz chromochłonny. Ciężka bradykardia. Ciężkie niedociśnienie. Ciężkie zaburzenia krążenia obwodowego. Dławica Prinzmetala.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
U pacjentów z POChP nieselektywne leki β-adrenolityczne, takie jak propranolol, mogą pogarszać objawy choroby. Dlatego też nie należy stosować propranololu w tej grupie pacjentów. Ciężkie zaburzenia czynności wątroby lub nerek: T0,5 propranololu ulega wydłużeniu u osób ze znaczącą niewydolnością nerek lub wątroby - należy zachować ostrożność podczas rozpoczynania leczenia i doboru dawki początkowej. Blok serca I stopnia: należy zachować ostrożność podczas stosowania propranololu u pacjentów z blokiem serca I stopnia. Niewyrównana marskość wątroby: należy zachować ostrożność podczas stosowania propranololu u pacjentów z niewyrównaną marskością wątroby. Propranolol może maskować objawy tyreotoksykozy lub hipoglikemii (szczególnie tachykardii). Należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania przez osoby z cukrzycą propranololu i produktów hipoglikemicznych. Propranolol może powodować długotrwałą hipoglikemię w tej grupie pacjentów. Propranolol może w sporadycznych przypadkach powodować hipoglikemię, nawet u pacjentów nie chorujących na cukrzycę, np. noworodków, niemowląt, dzieci, pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów hemodializowanych, pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby, pacjentów po przedawkowaniu i długotrwałym głodzeniu. Jednym z działań farmakologicznych propranololu jest zmniejszenie częstości rytmu serca; w przypadku gdy występują objawy związane ze zmniejszeniem częstości rytmu serca należy rozważyć zmniejszenie dawki. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z małą rezerwą czynnościową serca. Należy unikać stosowania leków blokujących receptory β-adrenergiczne w przypadku niekontrolowanej niewydolności serca. Mogą być one stosowane u pacjentów, u których objawy niewydolności są kontrolowane. Tak jak w przypadku innych leków blokujących receptory β-adrenergiczne nie należy nagle przerwać leczenia. Można zastosować równoważną dawkę innego leku blokującego receptory β-adrenergiczne lub stopniowo zmniejszać dawkę propranololu aż do całkowitego zaprzestania stosowania. Propranolol może zaostrzać reakcje alergiczne. Leki blokujące receptory β-adrenergiczne mogą wywoływać bardziej nasilone reakcje alergiczne na różne alergeny, w szczególności gdy stosowane są u pacjentów, u których w przeszłości występowały reakcje alergiczne na tego typu alergeny. Pacjenci mogą nie reagować na adrenalinę podaną w zwykle stosowanych dawkach w celu leczenia objawów reakcji alergicznej. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania leków blokujących receptory β-adrenergiczne u pacjentów z anafilaksją w wywiadzie. U pacjentów z nadciśnieniem wrotnym może wystąpić pogorszenie czynności wątroby, a nawet encefalopatia wątrobowa. Donoszono, że leczenie propranololem może zwiększać ryzyko rozwoju encefalopatii wątrobowej. Leki β-adrenolityczne są przeciwwskazane w przypadku ciężkich zaburzeń krążenia obwodowego. Mogą one także powodować zaostrzenie łagodniejszych form tych zaburzeń. Dlatego też należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania propranololu u pacjentów z chorobą/syndromem Raynaud’a lub chromaniem przestankowym. U pacjentów przyjmujących propranolol odnotowano pojedyncze przypadki miastenii lub zaostrzenia miastenii. Nie należy stosować leków blokujących receptory β-adrenergiczne u pacjentów z nieleczonym guzem chromochłonnym. Pacjenci z guzem chromochłonnym mogą przyjmować leki α-adrenolityczne. Zabiegi chirurgiczne: jeżeli podjęto decyzję o przerwaniu blokady β-adrenergicznej w celu przygotowania do zabiegu leczenie powinno zostać przerwane przynajmniej 48 h przed zabiegiem. Kontynuowane leczenia zmniejsza ryzyko arytmii w trakcie indukcji i intubacji, jednak może również spowodować zwiększenie ryzyka wystąpienia niedociśnienia. W przypadku kontynuowania leczenia należy zachować ostrożność stosując jednocześnie niektóre leki znieczulające. Podanie dożylne atropiny zmniejsza ryzyko reakcji ze strony nerwu błędnego. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą, dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. W trakcie stosowania tego produktu leczniczego pacjent powinien pozostawać pod regularną kontrolą lekarską. W zależności od reakcji pacjenta szybkość reakcji może ulec zmianie w takim stopniu, że zdolność prowadzenia pojazdów, obsługiwania maszyn lub pracy bez odpowiedniego zabezpieczenia będzie zaburzona. Dotyczy to zwłaszcza rozpoczynania leczenia, okresu zwiększania dawki, zmiany sposobu leczenia lub jednoczesnego spożywania alkoholu.
Interakcje
Niezalecane leczenie skojarzone. β-adrenolityki rozszerzające oskrzela: niekardioselektywne β-adrenolityki przeciwdziałają rozszerzeniu oskrzeli wywołanym przez leki β-adrenolityczne, rozszerzające oskrzela. Propranolol jest przeciwwskazany u pacjentów z astmą. Antagoniści kanału wapniowego (werapamil, diltiazem lub beprydyl). Antagoniści kanału wapniowego i β45adrenolityki wykazuje działanie addytywne na przewodzenie przedsionkowo-komorowe i działanie węzła zatokowego co może prowadzić do bradykardii i niedociśnienia. Należy unikać jednoczesnego stosowania z propranololem, zwłaszcza u pacjentów z niewyrównaną niewydolnością serca. Nasilenie skutków bradykardii z możliwym skutkiem śmiertelnym. Nie należy rozpoczynać leczenia fingolimodem u pacjentów stosujących β-adrenolityki. W przypadku jednoczesnego stosowania, należy odpowiednio monitorować stan pacjenta podczas rozpoczynania leczenia. Zalecana jest przynajmniej jednodniowa obserwacja. Barbiturany obniżają stężenie propranololu w osoczu oraz zmniejszają jego działanie. Barbiturany są silnymi induktorami enzymów wątrobowych, co może powodować zwiększenie metabolizmu propranololu. Propafenon może zwiększyć do 100% stężenie propranololu w osoczu. Prawdopodobnie jest to spowodowane tym, że propranolol jest częściowo metabolizowany przez ten sam enzym co propafenon (CYP2D6). Jednoczesne stosowanie jest niewskazane ze względu na inotropowo ujemne działanie propafenonu. Jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO (z wyjątkiem inhibitorów MAO-B) z lekami przeciwnadciśnieniowymi może spowodować ograniczenie działania obniżającego ciśnienie i doprowadzić do nadciśnienia. Połączenia, które wymagają zachowania ostrożności, może być konieczne zmniejszenie dawki. Kilka opisów przypadków wskazuje, że podczas jednoczesnego stosowania amiodaronu i propranololu może wystąpić ciężka bradykardia zatokowa. Amiodaron ma bardzo długi T0,5 (ok. 50 dni) co oznacza, że interakcje mogą wystąpić na długo po zaprzestaniu leczenia. Leki antyarytmiczne klasy I i β-adrenolityki wykazują addytywne działanie jonotropowo ujemne co może powodować niedociśnienie i ciężkie, hemodynamiczne działania niepożądane u pacjentów z zaburzoną czynnością lewej komory serca. Chinidyna zwiększa stężenie propranololu w osoczu poprzez hamowanie CYP2D6 zmniejszając w ten sposób jego klirens. Dlatego należy zmniejszyć dawkę propranololu rozpoczynając leczenie chinidyną. Leki przeciwzapalne typu NLPZ obniżają przeciwnadciśnieniowe działanie β-adrenolityków. Badania prowadzono głównie na indometacynie. W badaniach z zastosowaniem diklofenaku nie byłoby możliwe wykazanie takiej interakcji. Brak danych dotyczących interakcji z inhibitorami COX2. Cymetydyna zwiększa stężenie propranololu w osoczu prawdopodobnie poprzez hamowanie metabolizmu pierwszego przejścia. W przypadku podania doustnego może wystąpić ryzyko np. bradykardii. Jednoczesne stosowanie β-adrenolityków i środków znieczulających może osłabić odruchową tachykardię i zwiększyć ryzyko wystąpienia niedociśnienia tętniczego. Należy stosować ogólną zasadę unikania nagłego przerwania stosowania leku β-adrenolitycznego. Anestezjolog powinien być poinformowany o przyjmowaniu przez pacjenta leku β-adrenolitycznego. Dostępne są raporty wskazujące na występowanie ciężkiego nadciśnienia i bradykardii w przypadku jednoczesnego stosowania propranololu i epinefryny. Obserwacje kliniczne zostały potwierdzone w badaniach na zdrowych ochotnikach. Prawdopodobne jest również wystąpienie tych reakcji po dożylnym podaniu epinefryny. Fluwoksamina hamuje metabolizm oksydacyjny i zwiększa stężenia propranololu. Może to prowadzić do ciężkiej bradykardii. Centralnie działające leki przeciwnadciśnieniowe (klonidyna, moksonidyna, metyldopa). Jednoczesne stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych działających lokalnie może nasilić niewydolność serca poprzez obniżenie napięcia układu współczulnego (zmniejszenie częstości rytmu serca i pojemności min. serca, rozszerzenie naczyń). Nagłe przerwanie leczenia, a w szczególności przed zakończeniem stosowania β-adrenolityków, może zwiększać ryzyko powstania tzw. „nadciśnienia z odbicia". Metabolizm propranololu może zostać zwiększony pod wpływem ryfampicyny, silnego induktora enzymów wątrobowych. Jednoczesne stosowanie z lekami α-adrenolitycznymi zwiększa ryzyko niedociśnienia, szczególnie niedociśnienia ortostatycznego, tachykardii i kołatania serca. Dihydropirydynowi antagoniści kanału wapniowego: jednoczesne stosowanie może zwiększać ryzyko niedociśnienia. Jednoczesne stosowanie chloropromazyny i propranololu może doprowadzić do znacznego zwiększenia stężenia obu leków w osoczu, a tym samym zwiększenia jego wpływu na częstość rytmu serca i ciśnienie krwi. Podawanie propranololu podczas inf. lidokainy może zwiększyć stężenie lidokainy w osoczu o ok. 30%. Pacjenci otrzymujący propranolol mają zazwyczaj zwiększone stężenie lidokainy niż grupa kontrolna. Należy unikać jednoczesnego stosowania. Jednoczesne stosowanie z propranololem powoduje hamowanie metabolizmu pierwszego przejścia ryzatryptanu, którego AUC wzrasta o 70-80%. W przypadku jednoczesnego stosowania zalecana jest dawka ryzatryptanu 5 mg. Podanie ergotaminy i propranololu powodowało wystąpienie skurczu naczyń krwionośnych u niektórych pacjentów. Propranolol zmniejsza klirens metaboliczny teofiliny o ok. 30% przy dawce 120 mg/dobę i o 50% przy dawce 720 mg/dobę. Jednoczesne stosowanie może maskować niektóre objawy hipoglikemii (kołatanie serca, tachykardia). Propranolol może przedłużać hipoglikemizującą odpowiedź na insulinę. Palenie tytoniu może redukować wpływ β-adrenolityków na czynność serca i ciśnienie krwi. Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych - odnotowano, że propranolol zaburza oznaczanie bilirubiny w surowicy metodą diazowania oraz katecholamin metodą fluorescencyjną.
Ciąża i laktacja
Dane dotyczące stosowania propranololu u kobiet w ciąży są niewystarczające aby określić możliwość szkodliwego działania. Jak dotychczas brak dowodów na zwiększone ryzyko powstawania wad wrodzonych u ludzi. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na reprodukcję. Biorąc pod uwagę farmakodynamiczny mechanizm działania należy rozważyć możliwość wystąpienia działań niepożądanych u płodu i noworodka gdy propranolol stosowany jest w późnym etapie ciąży (w szczególności bradykardia, hipoglikemia i nadciśnienie). β-adrenolityki zmniejszają przepływ krwi przez łożysko. Propranolol może być stosowany podczas ciąży tylko gdy jest to bezwzględnie konieczne. Większość β-adrenolityków, zwłaszcza związki lipofilowe, przenika w zmiennych ilościach do mleka kobiecego. Dlatego nie zaleca się karmienia piersią podczas przyjmowania tych związków. Brak danych dotyczących wpływu propranololu na płodność.
Działania niepożądane
Działania niepożądane związane są głównie z działaniem farmakologicznym. Najczęściej występującym działaniem jest zmęczenie, w tym osłabienie mięśni zgłaszane w 3-5% przypadków. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (rzadko) trombocytopenia; (nieznana) agranulocytoza. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) obrzęk naczynioruchowy. Zaburzenia endokrynologiczne: (nieznana) maskowanie objawów nadczynności tarczycy. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (nieznana) hipoglikemia u noworodków, niemowląt, dzieci, pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów poddawanych hemodializom, pacjentów leczonych jednocześnie przeciwcukrzycowo, długotrwale głodzonych, pacjentów z przewlekłą chorobą wątroby. Zmiany w metabolizmie lipidów (zmiany stężenia triglicerydów i cholesterolu we krwi). Ciężka hipoglikemia może rzadko prowadzić do wystąpienia drgawek lub śpiączki. Zaburzenia psychiczne: (często) zaburzenia snu, koszmary nocne; (rzadko) omamy, psychozy, zmiany nastroju; (nieznana) depresja. Zaburzenia układu nerwowego: (rzadko) uczucie oszołomienia, utrata pamięci, zawroty głowy, parestezje; (bardzo rzadko) pojedyncze przypadki miastenii i zaostrzenia miastenii; (nieznana) ból głowy, drgawki związane z hipoglikemią. Zaburzenia oka: (rzadko) zaburzenia widzenia, suchość oczu; (nieznana) zapalenie spojówek. Zaburzenia serca: (często) bradykardia; (rzadko) nasilenie niewydolności serca, nasilenie bloku serca, hipotonia ortostatyczna, która może być połączona z omdleniem; (nieznana) pogorszenie napadów dławicy piersiowej. Zaburzenia naczyniowe: (często) zimne kończyny, zespół Raynauda; (rzadko) zaostrzenie chromania przestankowego. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) spłycenie oddechu; (rzadko) u pacjentów z astmą oskrzelową lub dolegliwościami astmatycznymi w wywiadzie może wystąpić skurcz oskrzeli, czasem zakończony zgonem; (nieznana) duszność. Zaburzenia żołądka i jelit: (niezbyt często) biegunka, nudności, wymioty; (nieznana) zaparcia, suchość w ustach. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (rzadko) łysienie, plamica, łuszczycopodobne reakcje skórne, nasilenie objawów łuszczycy, wysypka; (bardzo rzadko) zgłaszano pojedyncze przypadki nadmiernej potliwości. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (nieznana) artralgia. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (nieznana) zmniejszenie przepływu krwi przez nerki i GFR. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (nieznana) impotencja. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) zmęczenie i/lub znużenie (często przemijające). Badania diagnostyczne: (bardzo rzadko) po zastosowaniu β-adrenolityków obserwowano zwiększenie miana przeciwciał przeciwjądrowych (ANA), aczkolwiek nie wyjaśniono klinicznego znaczenia tego zjawiska. Należy rozważyć odstawienie produktu jeżeli, w ocenie klinicznej, wystąpienie któregoś z wymienionych powyżej działań wpływa negatywnie na dobre samopoczucie pacjenta. Przerwanie stosowania leków β-adrenolitycznych powinno odbywać się stopniowo. W rzadkich przypadkach nietolerancji propranololu, pojawiającej się bradykardia i niedociśnieniem tętniczym, produkt należy odstawić i jeśli to konieczne, zastosować leczenie jak w przypadku przedawkowania.
Przedawkowanie
Toksyczność: indywidualna reakcja jest bardzo zróżnicowana, zgon u dorosłych następował po spożyciu ok. 2 g, a u dzieci przyjęcie dawki powyżej 40 mg może spowodować poważne problemy. Objawy: serce - może wystąpić bradykardia, niedociśnienie tętnicze, obrzęk płuc, omdlenia i wstrząs kardiogenny. Mogą pojawić się zaburzenia przewodzenia, takie jak blok przedsionkowo-komorowy pierwszego lub drugiego stopnia. Rzadko mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca (arytmie). Prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń sercowo-naczyniowych zwiększa sie podczas jednoczesnego stosowania innych leków wpływających na serce, w szczególności antagonistów kanału wapniowego, digoksyny cyklicznego leku przeciwdepresyjnego lub leków przeciwpsychotycznych. U osób w podeszłym wieku oraz u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca istnieje ryzyko wystąpienia ciężkich zaburzeń sercowo-naczyniowych. OUN - może wystąpić senność, splątanie, drgawki, omamy, rozszerzone źrenice, a w ciężkich przypadkach śpiączka. Objawy neurologiczne takie jak śpiączka lub brak reakcji ze strony źrenic nie są wiarygodnymi wskaźnikami prognostycznymi w trakcie resuscytacji. Inne - może wystąpić skurcz oskrzeli, wymioty oraz sporadycznie zależna od OUN depresja oddechowa. Kardioselektywność ma dużo mniejsze znaczenie w przypadku przedawkowania i działania ogólnoustrojowego leków β-adrenolitycznych, w tym skurczu oskrzeli i sinicy. W szczególności u pacjentów z istniejącą uprzednio chorobą układu oddechowego. Rzadko może wystąpić hipoglikemia i hipokalcemia. Mogą również wystąpić pojedyncze przypadki uogólnionego skurczu. W przypadku przedawkowania lub skrajnego spowolnienia czynności serca lub spadku ciśnienia krwi leczenie propranololem musi być przerwane. Oprócz podstawowych metod eliminacji trucizn należy monitorować i korygować podstawowe parametry życiowe na oddziale intensywnej terapii. W przypadku zatrzymania akcji serca może być konieczna kilkugodzinna resuscytacja. Należy zastosować ogólne leczenie objawowe i podtrzymujące, w tym oczyszczenie dróg oddechowych i monitorowanie podstawowych parametrów życiowych, aż do momentu ich stabilizacji. Jeżeli w przypadku osoby dorosłej od momentu przyjęcia dawki większej niż zalecana, a w przypadku dziecka od momentu przyjęcia jakiejkolwiek dawki, nie minęła więcej niż godzina należy rozważyć podanie węgla aktywowanego (50 g - osoba dorosła, 1 g/kg mc. - dzieci). Ze względu na ryzyko
wystąpienia pobudzenia nerwu błędnego atropina, jeżeli wymagana, powinna zostać podana przed płukaniem żołądka. Można rozważyć płukanie żołądka u dorosłych w ciągu godziny od potencjalnie zagrażającego życiu przedawkowania. W przypadku bradykardii skuteczne może okazać się podanie dużych dawek atropiny (dorośli - 3 mg dożylnie, dzieci - 0,04 mg/kg mc.). W przypadku wystąpienia u dorosłych ciężkiego niedociśnienia tętniczego, niewydolności serca lub wstrząsu kardiogennego należy podać 5-10 mg glukagonu w szybkim podaniu dożylnym - bolus (50-150 µg/kg mc. u dziecka) w ciągu 10 min., aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wymiotów, a następnie we wlewie 1-5 mg/h (50 µg/kg mc./h), zwiększając dawkę aż do uzyskania reakcji na leczenie. Jeżeli glukagon jest niedostępny lub w przypadku wystąpienia ciężkiej bradykardii i niedociśnienie tętniczego, które nie ulega poprawie po podaniu glukagonu, działanie β-adrenolityczne może być neutralizowane przez powolne, dożylne podanie chlorowodorku izoprenaliny, dopaminy lub noradrenaliny. W przypadku ciężkiej bradykardii może być konieczne dodatkowe działanie inotropowe uzyskiwane poprzez podanie β-adrenolityku takiego jak dobutamina w dawce 2,5-40 µg/kg mc./min (dorośli i dzieci). W przypadku wystąpienia skurczu oskrzeli należy podać 2,5-5 mg nebulizowanego salbutamolu. W ciężkich przypadkach korzystne może okazać się dożylne podanie aminofiliny (5 mg/kg mc. w ciągu 30 min., a następnie we wlewie 0,5-1 mg/kg mc./h). Jeżeli pacjent przyjmuje doustnie teofilinę lub aminofilinę nie należy podawać początkowej dawki wysycającej 5 mg/kg mc. Zwiększenie częstości rytmu serca można również uzyskać poprzez stymulację serca, jednak metoda ta może okazać się nieskuteczna w przypadku niedociśnienia tętniczego w wyniku niewydolności mięśnia sercowego. W przypadku wystąpienia skurczu ogólnego można podać dożylnie, w powolnym wstrzyknięciu, diazepam (0,1-0,3 mg/kg mc.).
Działanie
Propranolol nie wykazuje selektywności względem receptora β-1 (kardioselektywność) ani charakterystycznego działania sympatykomimetycznego (ISA). Propranolol jest substancją silnie lipofilową i wykazuje działanie stabilizujące na błonę. Powyższe właściwości są ważne w przypadku wystąpienia działań niepożądanych lub przedawkowania.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 10 mg lub 40 mg propranololu chlorowodorku.
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Boczek i smalec
