Wskazania
Produkt leczniczy stosuje się: w leczeniu następujących zakażeń wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na cefazolinę: zakażenia dolnych dróg oddechowych: zaostrzenie bakteryjnego przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenie płuc, zakażenia układu moczowego: ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, zakażenia skóry i tkanek miękkich, zapalenie wsierdzia, posocznica, w zapobieganiu zakażeniom okołooperacyjnym: stosowanie cefazoliny w okresie okołooperacyjnym może zmniejszyć częstość występowania zakażeń pooperacyjnych w zabiegach chirurgicznych o dużym ryzyku wystąpienia takich zakażeń. Stosowanie cefazoliny w fiol. należy ograniczyć do przypadków, w których konieczne jest pozajelitowe podanie leku. Należy uwzględnić oficjalne wytyczne (np. zalecenia krajowe) dotyczące prawidłowego stosowania leków przeciwbakteryjnych. W miarę możliwości należy przeprowadzić testy wrażliwości na lek drobnoustrojów wywołujących zakażenie (antybiogram), jednak w uzasadnionych przypadkach można rozpocząć terapię przed otrzymaniem wyników tych testów.
Dawkowanie
Dawkowanie zależy od wrażliwości patogenów i ciężkości zakażenia. Dorośli. Lekkie zakażenia wywołane przez bakterie Gram (+): 500 mg co 8 h, całkowita dawka dobowa 1,5 g lub 1 g co 12 h, całkowita dawka dobowa 2 g; niepowikłane zakażenia układu moczowego: 1 g co 12 h, całkowita dawka dobowa 2 g; zakażenia umiarkowane do ciężkich wywołane przez bakterie Gram (-): 1 g co 6-8 h, całkowita dawka dobowa 3-4 g; zakażenia zagrażające życiu: 1-1,5 g co 6 h, całkowita dawka dobowa 4-6 g. Rzadko stosowano dawki do 12 g. Dorośli z niewydolnością nerek. Zalecane dawki: ClCr ≥55 ml/min/1,73 m2 pc.: stężenie kreatyniny w surowicy ≤1,5 mg/100 ml; całkowita dawka dobowa: zwykle stosowana dawka; częstość podawania: bez zmian. ClCr 35-54 ml/min/1,73 m2 pc.: 1,6-3,0 mg/100 ml stężenie kreatyniny w surowicy: całkowita dawka dobowa: zwykle stosowana dawka; częstość podawania: co 12 h. ClCr 11-34 ml/min/1,73 m2 pc.: 3,1-4,5 mg/100 ml stężenie kreatyniny w surowicy: całkowita dawka dobowa: 1/2 zwykle stosowanej dawki; częstość podawania: co 12 h. ClCr ≤10 ml/min/1,73 m2 pc.: stężenie kreatyniny w surowicy ≥4,6 mg/100 ml: całkowita dawka dobowa: 1/4 zwykle stosowanej dawki; częstość podawania: co 24 h. U pacjentów poddawanych hemodializie schemat dawkowania leku zależy od warunków dializy. W zapobieganiu zakażeniom okołooperacyjnym. Dawkowanie zależy od rodzaju i czasu trwania zabiegu chirurgicznego. Produkt w dawce początkowej od 1-2 g podaje się doż. lub domięśniowo od 30 minut do 1 h przed rozpoczęciem operacji. Jeśli zabieg trwa dłużej (co najmniej 2 h), w trakcie jego trwania podaje się doż. lub domięśniowo kolejną dawkę od 500 mg - 1 g. Po operacji w ciągu 24 h podaje się doż. lub domięśniowo co 6-8 h dawkę od 500 mg - 1 g. W leczeniu zakażeń, które mogą stanowić duże zagrożenia dla pacjenta (np. po operacjach serca lub dużych zabiegach ortopedycznych, takich jak całkowita wymiana stawu), zalecane jest dalsze podawanie leku przez 24-48 h, w dawkach stosowanych zwykle po zabiegach chirurgicznych. Pacjenci w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku z prawidłową czynnością nerek nie jest konieczna modyfikacja dawkowania. Noworodki w wieku poniżej 1 m-ca. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania leku u noworodków w 1-ym m-cu życia. Dzieci i młodzież. W większości lekkich i średnio ciężkich zakażeń skuteczna całkowita dawka dobowa wynosi 25-50 mg/kg mc., podzielona na 3 lub 4 równe dawki. W ciężkich zakażeniach całkowitą dawkę dobową można zwiększyć do maks. dawki zalecanej 100 mg/kg mc. Zalecenia dotyczące ustalania dawki u niemowląt oraz dzieci młodszych i starszych - patrz ChPL. Dzieci z niewydolnością nerek. ClCr >50 ml/min/1,73 m2 pc.: dawka cefazoliny: 7 mg/kg mc. (do 500 mg/dawkę); przerwa między dawkami: 6-8 h. ClCr 25-50 ml/min/1,73 m2 pc.: dawka cefazoliny: 7 mg/kg mc.; przerwa między dawkami: 12 h. ClCr 10-25 ml/min/1,73 m2 pc.: dawka cefazoliny: 7 mg/kg mc.; przerwa między dawkami: 24-36 h. ClCr <10 ml/min/1,73 m2 pc.: dawka cefazoliny: 7 mg/kg mc.; przerwa między dawkami: 48-72 h. Dzieciom poddawanym hemodializie podaje się na początku leczenia dawkę 7 mg/kg mc. Ponieważ stężenie cefazoliny w surowicy zmniejsza się podczas dializy o 35%-65%, w okresie między kolejnymi dializami podaje się dawkę 3-4 mg/kg mc. (przerwa między dializami wynosi 72 h). Czas trwania leczenia. Czas trwania leczenia zależy od przebiegu choroby. Zgodnie z ogólnymi zasadami stosowania antybiotyków, podawanie cefazoliny należy kontynuować przez co najmniej 2 do 3 dni po ustąpieniu gorączki lub po zlikwidowaniu zakażenia. W leczeniu zakażeń wywołanych przez paciorkowce betahemolizujące podawanie leku trwa co najmniej 10 dni.
Uwagi
Sporządzony roztw. podaje się głęboko domięśniowo lub doż. Leku nie należy podawać dokanałowo. Podawanie domięśniowe. Lek można podawać domięśniowo tylko w niepowikłanych zakażeniach. Dawki stosowane domięśniowo (maks. 1 g) należy wstrzykiwać do mięśni o dużej masie. Podawanie doż. Nie należy podawać drogą dożylną cefazoliny rozpuszczonej w roztworze lidokainy. Inf. doż. Większe dawki dobowe (4-6 g w 2 lub 3 dawkach podzielonych) podaje się w inf. doż. (w ciągu 20-30 minut). Cefazolina może być podawana z innymi płynami stosowanymi doż. lub w oddzielnej butelce przeznaczonej do inf. doż. Bezpośrednie wstrzyknięcie doż. Do dawki 1 g cefazolinę można podawać w powolnym wstrzyk. doż. (3-5 minut), bezpośrednio do żyły lub przez cewnik.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na cefazolinę lub na inne cefalosporyny. Występująca w przeszłości ciężka reakcja nadwrażliwości (np. reakcja rzekomoanafilaktyczna) na którykolwiek z antybiotyków β-laktamowych (penicyliny, monobaktamy i karbapenemy). Dzieciom w 1-ym r.ż nie należy podawać cefazoliny rozpuszczonej w roztw. lidokainy.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Nadwrażliwość. Szczególną uwagę należy zwrócić u pacjentów ze skłonnością do alergii. Udokumentowano krzyżową wrażliwość między penicylinami i cefalosporynami. Tak jak po zastosowaniu innych antybiotyków β-laktamowych, odnotowano ciężkie i sporadycznie zakończone zgonem reakcje nadwrażliwości. U pacjentów, u których wystąpi ciężka reakcja alergiczna, leczenie należy natychmiast przerwać i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przed podaniem cefazoliny należy przeprowadzić wywiad dotyczący występujących uprzednio reakcji nadwrażliwości na cefazolinę, inne cefalosporyny lub inne antybiotyki β-laktamowe. Cefazolinę należy stosować ostrożnie u pacjentów, u których w przeszłości występowały inne niż ciężkie reakcje nadwrażliwości na inne leki β-laktamowe. Zaburzenia czynności nerek. U pacjentów z zaburzeniem czynności nerek wielkość dawek i/lub przerwy między nimi należy dostosować do ciężkości zaburzenia czynności nerek. Wprawdzie cefazolina rzadko powoduje zaburzenia czynności nerek, jednak zaleca się kontrolowanie parametrów czynności nerek, zwłaszcza u osób ciężko chorych, które otrzymują dawki maks., oraz u pacjentów przyjmujących jednocześnie inne mogące działać nefrotoksycznie produkty lecznicze (tj. antybiotyki aminoglikozydowe lub silne leki moczopędne, np. furosemid). Zaburzenia krzepliwości. W wyjątkowych przypadkach stosowanie cefazoliny może powodować zaburzenia krzepliwości krwi. Ryzyko jest zwiększone u pacjentów, u których występują czynniki ryzyka powodujące niedobór witaminy K lub zaburzające inne mechanizmy krzepnięcia (żywienie pozajelitowe, niedobory żywieniowe, zaburzenie czynności wątroby i nerek, małopłytkowość). Przyczyną zaburzonej krzepliwości krwi mogą być choroby (np. hemofilia, owrzodzenie żołądka lub dwunastnicy), wywołujące lub nasilające krwawienia. U pacjentów z wyżej wymienionymi chorobami należy kontrolować krzepliwość krwi za pomocą testu Quicka. Jeżeli parametry krzepliwości krwi zmniejszają się, należy podawać witaminę K (10 mg /tydzień). Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego związane z leczeniem antybiotykiem. U pacjentów z ciężką lub utrzymującą się biegunką należy brać pod uwagę wystąpienie związanego ze stosowaniem antybiotyku rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy. Ponieważ może ono zagrażać życiu, należy natychmiast odstawić cefazolinę i zastosować odpowiednie leczenie. Leki hamujące perystaltykę jelit są przeciwwskazane. Oporność bakterii i nadkażenia. Długotrwałe stosowanie cefazoliny może spowodować wzrost bakterii opornych. Dlatego też należy dokładnie obserwować, czy u pacjenta nie występuje nadkażenie. Jeśli ono wystąpi, należy wdrożyć odpowiednie leczenie. Sód. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym lub z niewydolnością serca należy uwzględnić zawartość sodu w roztw. do wstrzykiwań (48 mg /1 g cefazoliny). Stosowanie u dzieci. Nie należy stosować cefazoliny u wcześniaków ani noworodków w 1. m-cu życia, ponieważ brak danych i nie zostało określone bezpieczeństwo stosowania. Sportowców należy poinformować o tym, że podczas stosowania cefazoliny podawanej w roztwo. lidokainy mogą występować pozytywne wyniki testów antydopingowych. Nie podawać dokanałowo. Po podaniu dokanałowym notowano ciężkie zatrucie OUN (z drgawkami). Nie stwierdzono wpływu cefazoliny na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, ale podczas leczenia mogą wystąpić działania niepożądane mogące zaburzać wykonywanie tych czynności.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie przeciwwskazane. Antybiotyki. Nie należy stosować cefazoliny z antybiotykami, które działają bakteriostatycznie (np. tetracykliny, sulfonamidy, erytromycyna, chloramfenikol), ponieważ w testach in vitro obserwowano działanie antagonistyczne. Jednoczesne stosowanie niezalecane. Probenecyd. Klirens nerkowy cefazoliny jest zmniejszony podczas jednoczesnego podawania probenecydu. Witamina K1. Niektóre cefalosporyny (takie jak cefamandol, cefazolina i cefotetan) mogą zakłócać metabolizm witaminy K1, zwłaszcza u pacjentów z jej niedoborem. Może być konieczne podawanie witaminy K1. Jednoczesne stosowanie wymagające ostrożności. Leki przeciwzakrzepowe. Cefalosporyny mogą bardzo rzadko prowadzić do zaburzeń krzepliwości krwi. Podczas jednoczesnego stosowania doustnych leków przeciwzakrzepowych lub dużych dawek heparyny należy kontrolować parametry krzepliwości. Wśród pacjentów otrzymujących antybiotyki opisano wiele przypadków nasilenia aktywności doustnych leków przeciwzakrzepowych. Wydaje się, że czynnikami ryzyka mogą być zakażenie i stan zapalny, wiek oraz stan ogólny pacjenta. W tych warunkach trudno ocenić, jaki udział w zmianach wartości INR ma choroba zakaźna, a jaki jej leczenie. Jednak wpływ niektórych grup antybiotyków (głównie fluorochinolonów, makrolidów, cyklin, kotrimoksazolu i niektórych cefalosporyn) może być większy. Leki nefrotoksyczne. Nie można wykluczyć, że nasili się działanie nefrotoksyczne antybiotyków (np. aminoglikozydów, kolistyny, polimiksyny B), jodowanych środków cieniujących, leków zawierających organiczne związki platyny, metotreksatu w dużych dawkach, niektórych leków przeciwwirusowych (tj. acyklowir, foskarnet), pentamidyny, cyklosporyny, takrolimusu oraz leków moczopędnych (np. furosemidu). Jeżeli leki te stosuje się jednocześnie z cefazoliną, należy uważnie kontrolować parametry czynności nerek. Badania diagnostyczne. Wyniki testów laboratoryjnych wykrywających glukozę w moczu, przeprowadzane z zastosowaniem roztw. Benedicta, Fehlinga lub tabl. Clinitest, mogą być fałszywie dodatnie. Jednak cefazolina nie wpływa na wyniki testów enzymatycznych stosowanych do pomiaru stężenia glukozy. Wyniki pośrednich i bezpośrednich testów Coombsa również mogą być fałszywie dodatnie, np. u noworodków, których matki otrzymywały cefalosporyny.
Ciąża i laktacja
Badania na zwierzętach nie wskazują na bezpośredni lub pośredni toksyczny wpływ na reprodukcję. Ze względu na niewystarczające doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania cefazoliny u kobiet w ciąży i przenikanie cefazoliny przez barierę łożyska, lek można stosować w okresie ciąży, zwłaszcza w I trymestrze, jedynie po dokładnym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka. Należy unikać stosowania cefazoliny w okresie ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne. Nieznaczna ilość cefazoliny przenika do mleka kobiecego. U karmionych piersią niemowląt może wystąpić uczulenie, zaburzenie składu flory jelitowej oraz nadkażenie grzybami Candida. Jeśli u karmionego dziecka wystąpi biegunka lub kandydoza, należy wstrzymać karmienie piersią lub przerwać leczenie cefazoliną. Brak danych dotyczących wpływu cefazoliny na płodność u ludzi.
Działania niepożądane
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (niezbyt często) kandydoza jamy ustnej; (rzadko) kandydoza narządów płciowych, zapalenie pochwy. Tak jak w przypadku każdego antybiotyku, długotrwałe stosowanie cefazoliny może spowodować nadkażenie niewrażliwymi drobnoustrojami. Zapalenie błony śluzowej nosa. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (rzadko) leukopenia, granulocytopenia, neutropenia, małopłytkowość, leukocytoza, granulocytoza, monocytoza, limfocytopenia, bazofilia i eozynofilia. Zmiany te są przemijające; (bardzo rzadko) zaburzenia krzepliwości i wynikające z nich krwawienia. Zaburzenia układu immunologicznego: (niezbyt często) gorączka; (bardzo rzadko) wstrząs anafilaktyczny (obrzęk krtani ze zwężeniem dróg oddechowych, przyspieszona czynność serca, skrócenie oddechu, zmniejszenie ciśnienia tętniczego, obrzęk języka, świąd odbytu, świąd narządów płciowych, obrzęk twarzy). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (rzadko) hiperglikemia, hipoglikemia. Zaburzenia układu nerwowego: (niezbyt często) napady drgawek (u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, u pacjentów otrzymujących nieprawidłowo duże dawki); (rzadko) zawroty głowy. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) zakrzepowe zapalenie żył. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (rzadko) wysięk opłucnowy, duszność lub niewydolność oddechowa, kaszel. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności, wymioty, biegunka; (rzadko) jadłowstręt; (bardzo rzadko) rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (w razie biegunki, która może być związana z leczeniem antybiotykiem, należy natychmiast wdrożyć odpowiednie postępowanie). Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) przemijające zwiększenie aktywności AspAT, AlAT, fosfatazy zasadowej, gamma-GT, stężenia bilirubiny i/lub aktywności LDH; przemijające zapalenie wątroby, przemijająca żółtaczka cholestatyczna. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) wysypka; (niezbyt często) rumień, rumień wielopostaciowy, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy; (rzadko) toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, zespół Stevens-Johnsona. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) toksyczne działanie na nerki, śródmiąższowe zapalenie nerek, nieokreślona nefropatia, białkomocz, przemijające zwiększenie stężenia azotu mocznikowego (BUN) we krwi, zwykle u pacjentów otrzymujących jednocześnie inne leki mogące działać nefrotoksycznie. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (bardzo rzadko) świąd pochwy i sromu. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania. (często) ból w miejscu wstrzyknięcia domięśniowego, czasami ze stwardnieniem tkanki; (rzadko) złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, ból w klatce piersiowej. Jeśli w trakcie lub po zakończeniu leczenia cefazoliną występuje u pacjenta ciężka i utrzymująca się biegunka, należy skonsultować się z lekarzem, gdyż może ona być objawem ciężkiej choroby (rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy), którą należy natychmiast leczyć. Pacjent nie powinien przyjmować żadnych leków, które hamują perystaltykę jelit. Długotrwałe stosowanie cefalosporyn może powodować nadmierny wzrost niewrażliwych drobnoustrojów, zwłaszcza Enterobacter, Citrobacter, Pseudomonas, Enterococcus lub Candida. Może to prowadzić do nadkażenia lub kolonizacji opornymi drobnoustrojami lub drożdżakami. Badania diagnostyczne. Notowano przemijające zwiększenie aktywności AspAT, AlAT, fosfatazy zasadowej oraz stężenia mocznika we krwi, bez cech klinicznych uszkodzenia nerek lub wątroby. Badania na zwierzętach wykazały możliwość toksycznego działania cefazoliny na nerki. Wprawdzie nie zostało to wykazane u ludzi, ale taką możliwość należy brać pod uwagę, zwłaszcza u pacjentów otrzymujących duże dawki przed dłuższy czas. Rzadko stwierdzano śródmiąższowe zapalenie nerek, i nieokreśloną nefropatię. Stan tych pacjentów był ciężki i otrzymywali oni wiele leków. Nie ustalono roli cefazoliny w rozwoju śródmiąższowego zapalenia nerek i innych nefropatii. Rzadko notowano przypadki zmniejszenia stężenia hemoglobiny i/lub wartości hematokrytu, niedokrwistości, agranulocytozy, niedokrwistości aplastycznej, pancytopenii i niedokrwistości hemolitycznej. Podczas leczenia niektórymi cefalosporynami notowano koszmary senne, zawroty głowy pochodzenia obwodowego, nadmierną ruchliwość, nerwowość lub lęk, bezsenność, senność, osłabienie, uderzenia gorąca, zaburzenie widzenia barw, splątanie i zwiększony próg drgawkowy. Reakcje nadwrażliwości. Rzadko występowały następujące reakcje po podaniu cefazoliny: reakcje skórne przebiegające ze świądem lub bez, takie jak miejscowa lub uogólniona wysypka, rumień, rumień wielopostaciowy wysiękowy, pokrzywka, przemijające miejscowe zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, błon śluzowych lub stawów (obrzęk naczynioruchowy), gorączka polekowa, śródmiąższowe zapalenie płuc lub zapalenie płuc. Mogą wystąpić ciężkie ostre reakcje alergiczne. Może to być obrzęk twarzy, obrzęk języka, obrzęk głośni ze zwężeniem dróg oddechowych, przyspieszona czynność serca, duszność, zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi i wstrząs anafilaktyczny. W razie wystąpienia tych reakcji może być konieczne natychmiastowe intensywne leczenie. Opisywano zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia po dożylnym podaniu leku. Inne objawy niepożądane opisywane podczas leczenia cefalosporynami obejmują: ból w klatce piersiowej, wysięk do opłucnej, duszność lub zespół zaburzeń oddechowych, kaszel, zapalenie błony śluzowej nosa, zwiększenie lub zmniejszenie stężenia glukozy w surowicy, świąd narządów płciowych i odbytu, kandydozę narządów płciowych, zapalenie pochwy, zakrzepowe zapalenie żył, ból podczas domięśniowego podawania leku. Opisywano reakcję przypominającą nadwrażliwość na światło po wcześniejszym narażeniu na promieniowanie UV (efekt ”dawki zapamiętanej”).
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania. Przedawkowanie może powodować ból, stan zapalny i zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia. Podanie pozajelitowe dużych dawek cefalosporyny może spowodować zaburzenia równowagi, parestezje i ból głowy. Przedawkowanie cefalosporyn może wywołać drgawki, zwłaszcza u pacjentów z chorobą nerek. Przedawkowanie może być związane z następującymi nieprawidłowymi wynikami badań laboratoryjnych: zwiększone stężenie kreatyniny, azotu mocznikowego we krwi (BUN), bilirubiny, zwiększona aktywność enzymów wątrobowych; dodatni wynik testu Coombsa, trombocytoza lub trombocytopenia, eozynofilia, leukopenia oraz wydłużony czas protrombinowy. W razie wystąpienia drgawek należy natychmiast odstawić lek. Może być wskazane podanie leków przeciwdrgawkowych. Należy monitorować ważne czynności życiowe i parametry laboratoryjne. Po znacznym przedawkowaniu, jeśli brak reakcji na inne sposoby leczenia, może być korzystne równoczesne zastosowanie hemodializy z hemoperfuzją, chociaż brak dodatkowych danych.
Działanie
Właściwości ogólne. Cefazolina jest półsyntetyczną cefalosporyną do stosowania pozajelitowego. Podobnie jak inne antybiotyki β-laktamowe, wykazuje działanie bakteriobójcze przez hamowanie syntezy ściany komórki bakteryjnej.
Skład
1 fiol. zawiera 1000 mg cefazoliny w postaci soli sodowej (1048 mg).
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
