Wskazania
Leczenie osteoporozy pomenopauzalnej w celu zmniejszenia ryzyka złamań trzonów kręgów. Leczenie rozpoznanej osteoporozy pomenopauzalnej w celu zmniejszenia ryzyka złamań szyjki kości udowej. Leczenie osteoporozy u mężczyzn z dużym ryzykiem złamań.
Dawkowanie
Zalecaną dawką dla dorosłych jest 1 tabl. 35 mg doustnie, raz w tyg. Tabl. należy przyjmować w tym samym dniu każdego tyg. Wchłanianie sodu ryzedronianu zaburzone jest przez pokarm, tak więc, aby zapewnić prawidłowe wchłanianie, pacjent powinien przyjmować produkt leczniczy: przed śniadaniem: co najmniej 30 min. przed pierwszym w danym dniu posiłkiem, innym produktem leczniczym lub napojem (innym niż zwykła woda). Pacjentów należy poinstruować, że jeśli dawka produktu leczniczego zostanie pominięta, należy przyjąć 1 tabl. produktu leczniczego w dniu, w którym pacjent sobie o tym przypomni. Pacjenci powinni potem wrócić do przyjmowania 1 tabl./tydz. w dniu, w którym zwykle przyjmują tabl. Nie należy przyjmować 2 tabl. tego samego dnia. Tabl. musi być połknięta w całości, bez ssania lub rozgryzania. Aby umożliwić szybkie dotarcie tabl. do żołądka, produkt leczniczy 35 mg należy przyjmować w pionowej pozycji, popijając szklanką zwykłej wody (≥120 ml). Pacjenci przez 30 min. po przyjęciu tabl. nie powinni przyjmować pozycji leżącej. W przypadku niewystarczającej zawartości wapnia i wit. D w diecie, należy rozważyć przyjmowanie odpowiednich produktów leczniczych uzupełniających. Nie ustalono optymalnego czasu trwania leczenia bisfosfonianami. Należy okresowo oceniać konieczność dalszego leczenia u każdego pacjenta indywidualnie w oparciu o korzyści i potencjalne ryzyko związane ze stosowaniem produktu, zwłaszcza po upływie co najmniej 5 lat terapii. Pacjenci w podeszłym wieku: nie jest wymagane dostosowanie dawki, ponieważ biodostępność, dystrybucja i eliminacja są podobne u osób w podeszłym wieku (>60 lat) i u osób młodszych. Dotyczy to również kobiet w bardzo podeszłym wieku, 75 lat i powyżej, będących w okresie pomenopauzalnym. Zaburzenia czynności nerek: dostosowanie dawki u pacjentów z łagodną i umiarkowaną niewydolnością nerek nie jest konieczne. Stosowanie sodu ryzedronianu jest przeciwwskazane u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (ClCr >30 ml/min). Dzieci i młodzież. Ryzedronian sodu nie jest zalecany do stosowania u dzieci w wieku poniżej lat 18 ze względu na brak danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Hipokalcemia. Ciąża i okres karmienia piersią. Ciężka niewydolność nerek (ClCr <30 ml/min).
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Pokarm, napoje (inne niż zwykła woda) oraz leki zawierające wielowartościowe kationy (takie jak wapń, magnez, żelazo i glin) wpływają na wchłanianie bisfosfonianów i nie należy przyjmować ich w tym samym momencie co produkt leczniczy. W celu osiągnięcia zamierzonego działania produktu leczniczego konieczne jest postępowanie ściśle z zaleceniami instrukcji przyjmowania produktu leczniczego. Skuteczność bisfosfonianów w leczeniu osteoporozy obserwowana jest w przypadku malej gęstości mineralnej kości i/lub najczęściej występujących złamaniach. Podeszły wiek lub występowanie jedynie klinicznych czynników ryzyka złamań nie mogą stanowić podstawy do rozpoczęcia leczenia osteoporozy za pomocą bisfosfonianu. Dane potwierdzające skuteczność bisfosfonianów, w tym również ryzedronianu, u pacjentów w podeszłym wieku (>80 lat) są ograniczone. Bisfosfoniany mogą powodować zapalenie błony śluzowej przełyku, zapalenie żołądka, owrzodzenie błony przełyku, żołądka i dwunastnicy. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność stosując sodu ryzedronian: u pacjentów, u których wystąpiły w wywiadzie choroby przełyku zaburzające pasaż przełykowy, np. zwężenie lub achalazja, u pacjentów, którzy nie są w stanie utrzymać pozycji pionowej przez co najmniej 30 min. od przyjęcia tabl., u pacjentów z czynnymi lub w wywiadzie chorobami przełyku lub górnego odcinka przewodu pokarmowego (włączając pacjentów z rozpoznanym przełykiem Barretta). Lekarz przepisując produkt leczniczy powinien podkreślić konieczność ścisłego przestrzegania instrukcji dotyczącej sposobu przyjmowania produktu leczniczego oraz zwrócenia uwagi na jakiekolwiek oznaki lub symptomy ewentualnych zaburzeń przełyku. Ponadto, pacjenci powinni zostać poinformowani o konieczności natychmiastowego skonsultowania się z lekarzem w przypadku stwierdzenia wystąpienia objawów podrażnienia przełyku, takich jak utrudnione przełykanie, ból podczas przełykania, ból zamostkowy lub pojawienie się lub nasilenie zgagi. Leczenie hipokalcemii powinno być przeprowadzone przed rozpoczęciem terapii produktem leczniczym. Inne zaburzenia metabolizmu kości i przemiany mineralnej (np. zaburzenia czynności przytarczyc, niedobór wit. D) należy leczyć w okresie rozpoczynania terapii produktem leczniczym. Martwica kości szczęki, przeważnie kojarzona z ekstrakcją zęba i/lub z miejscową infekcją (włącznie z zapaleniem szpiku) została stwierdzona u pacjentów z rakiem poddawanych określonym trybom leczenia, polegających przede wszystkim na podawaniu dożylnie bisfosfanianów. Wielu spośród tych pacjentów otrzymywało także chemioterapię oraz kortykosteroidy. Martwica kości szczęki została również stwierdzona u pacjentów z osteoporozą, którym podawano bisfosfaniany doustnie. Przed rozpoczęciem terapii z wykorzystaniem bisfosfanianów u pacjentów z współwystępującymi czynnikami ryzyka (np. rak, chemioterapia, radioterapia, leczenie kortykosteroidami, niewłaściwa higiena jamy ustnej) należy rozważyć możliwość przeprowadzenia badania stomatologicznego wraz z leczeniem profilaktycznym. Jeśli jest to możliwe, podczas leczenia pacjenci powinni unikać inwazyjnych zabiegów dentystycznych. W przypadku pacjentów z martwicą kości szczęki poddawanych terapii z wykorzystaniem bisfosfanianów, chirurgiczny zabieg dentystyczny może zaostrzyć przebieg choroby. W przypadku pacjentów wymagających leczenia stomatologicznego, nie ma dostępnych danych wskazujących na to, czy odstawienie bisfosfonianów zmniejsza ryzyko wystąpienia martwicy kości szczęki. Ocena kliniczna lekarza powinna stanowić podstawę do opracowania indywidualnego planu leczenia dla każdego pacjenta, z uwzględnieniem potencjalnych korzyści i ryzyka. Zgłaszano przypadki nietypowych złamań podkrętarzowych i trzonu kości udowej u osób stosujących bisfosfoniany, głównie u pacjentów długotrwale leczonych z powodu osteoporozy. Te poprzeczne lub krótkie skośne złamania mogą pojawić się w dowolnym miejscu wzdłuż całej kości udowej – od miejsca zlokalizowanego tuż pod krętarzem mniejszym aż do okolicy nadkłykciowej. Do tego typu złamań dochodzi po minimalnym urazie lub bez urazu, a niektórzy pacjenci odczuwają ból uda lub ból w pachwinie. W badaniach obrazowych często na kilka tyg. lub m-cy przed całkowitym złamaniem kości udowej widoczne są cechy złamań z przeciążenia. Złamania często występują obustronnie, dlatego u leczonych bisfosfonianami pacjentów, u których stwierdzono złamanie trzonu kości udowej, należy zbadać kość udową w drugiej kończynie. Zgłaszano również przypadki trudnego gojenia się tych złamań. Na podstawie indywidualnej oceny stosunku korzyści do ryzyka u pacjentów, u których podejrzewa się nietypowe złamanie kości udowej, należy rozważyć odstawienie bisfosfonianów do czasu przeprowadzenia oceny. Należy zalecić pacjentom, aby zgłaszali fakt pojawienia się jakiegokolwiek bólu w obrębie uda, biodra lub pachwiny występującego w trakcie leczenia bisfosfonianami, a każdy pacjent zgłaszający się z takimi objawami powinien być zbadany pod względem obecności niecałkowitego złamania kości udowej. Podczas stosowania bisfosfonianów notowano martwicę kości przewodu słuchowego zewnętrznego, głównie związaną z długotrwałym leczeniem. Możliwe czynniki ryzyka martwicy kości przewodu słuchowego zewnętrznego obejmują stosowanie steroidów i chemioterapii i/lub czynniki ryzyka miejscowe, takie jak zakażenie lub uraz. Możliwość wystąpienia martwicy kości przewodu słuchowego zewnętrznego należy rozważyć u pacjentów przyjmujących bisfosfoniany, u których występują objawy związane z uchem, w tym przewlekłe zakażenia ucha. Produkt leczniczy zawiera w składzie laktozę. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Nie obserwowano by produkt wpływał na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Nie przeprowadzono ukierunkowanych badań klinicznych dotyczących interakcji sodu ryzedronianu z innymi produktami leczniczymi, jednakże podczas badań klinicznych nie odnotowano żadnych istotnych klinicznie interakcji z innymi lekami. W badaniach III fazy dotyczących stosowania sodu ryzedronianu w osteoporozie, 33% pacjentek stosowało ASA, a 45% pacjentek - NLPZ. W badaniach III fazy dotyczących podawania produktu leczniczego raz w tyg., z udziałem kobiet w wieku pomenopauzalnym, ASA stosowało 57% pacjentek, a NLPZ - 40%. Wśród regularnie przyjmujących ASA lub NLPZ (3 lub więcej dni w tyg.), ilość przypadków działań niepożądanych dotyczących górnego odcinka przewodu pokarmowego, w grupie pacjentów leczonych ryzedronianem sodu była podobna jak w grupie kontrolnej. Jeśli konieczne, sodu ryzedronian może być stosowany równocześnie z suplementacją estrogenami (tylko u kobiet). Równoczesne przyjmowanie produktów leczniczych zawierających wielowartościowe kationy (takie jak wapń, magnez, żelazo i glin) wpływa na wchłanianie produktu leczniczego. Sodu ryzedronian nie podlega ogólnoustrojowym przemianom metabolicznym, nie indukuje enzymów cytochromu P-450 i wykazuje małe powinowactwo do wiązania się z białkami.
Ciąża i laktacja
Brak wystarczających danych na temat stosowania sodu ryzedronianu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję. Potencjalne ryzyko u ludzi nie jest znane. Badania na zwierzętach wykazały, że mała ilość sodu ryzedronianu przenika do mleka. Produktu leczniczego nie wolno stosować u kobiet w okresie ciąży i karmiących piersią.
Działania niepożądane
Sodu ryzedronian był stosowany w badaniach klinicznych III fazy u ponad 15000 pacjentów. Większość działań niepożądanych obserwowanych w badaniach klinicznych była łagodna lub umiarkowana i zwykle nie wymagała przerwania leczenia. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy (1,8% w porównaniu z 1,4%). Zaburzenia oka: (niezbyt często) zapalenie tęczówki. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) zaparcie (5,0% w porównaniu z 4,8%), niestrawność (4,5% w porównaniu z 4,1%), nudności (4,3% w porównaniu z 4,0%), ból brzucha (3,5% w porównaniu z 3,3%), biegunka (3,0% w porównaniu z 2,7%); (niezbyt często) zapalenie błony śluzowej żołądka (0,9% w porównaniu z 0,7%), zapalenie błony śluzowej przełyku (0,9% w porównaniu z 0,9%), utrudnienie połykania (0,4% w porównaniu z 0,2%), zapalenie błony śluzowej dwunastnicy (0,2% w porównaniu z 0,1%), owrzodzenie przełyku (0,2% w porównaniu z 0,2%); (rzadko) zapalenie języka (<0,1% w porównaniu z 0,1%), zwężenie przełyku (<0,1% w porównaniu z 0,0%). Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (często) bóle mięśniowo-kostne (2,1% w porównaniu z 1,9%). Badania diagnostyczne: (rzadko) nieprawidłowe wyniki prób czynnościowych wątroby. W jednorocznym, wieloośrodkowym badaniu metodą podwójnie ślepej próby, porównującym sodu ryzedronian w dawce 5 mg raz/dobę (n=480) i sodu ryzedronian w dawce 35 mg/tydz. (n=485) u kobiet z osteoporozą po menopauzie, ogólne profile bezpieczeństwa i tolerancji były podobne. Zaobserwowano następujące działania niepożądane mogące wynikać z prowadzonego leczenia ryzedronianem sodu w dawce 35 mg, w porównaniu z grupą pacjentów otrzymujących sodu ryzedronian w dawce 5 mg: zaburzenia żołądka i jelit (1,6% w porównaniu z 1,0%) oraz ból (1,2% w porównaniu z 0,8%). W trwającym dwa lata badaniu z udziałem mężczyzn z osteoporozą, profil bezpieczeństwa i tolerancji w grupie leczonej i w grupie placebo był podobny. Działania niepożądane były podobne do tych, które były obserwowane wcześniej w badaniach z udziałem kobiet. U niektórych pacjentów na początku leczenia obserwowano przemijające, bezobjawowe i łagodne zmniejszenie stężenia wapnia i fosforanów w surowicy. Następujące dodatkowe działania niepożądane opisano po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu (częstość nieznana). Zaburzenia oka: zapalenie tęczówki i błony naczyniowej oka. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: martwica kości szczęki. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: nadwrażliwość i reakcje skórne w tym obrzęk naczynioruchowy, uogólniona wysypka, pokrzywka i pęcherze skórne, czasami o ciężkim przebiegu włącznie z pojedynczymi przypadkami syndromu Stevens-Johnsona i toksycznego matrwiczego oddzielania się naskórka oraz leukocytoklastyczne, zapalenie naczyń, łysienie. Zaburzenia układu immunologicznego: reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: ciężkie zaburzenia wątroby. W większości zgłoszonych przypadków pacjenci byli również leczeni innymi lekami o znanym wpływie na zaburzenia wątroby. Bardzo rzadko: martwica kości przewodu słuchowego zewnętrznego (działanie niepożądane związane ze stosowaniem leków z grupy bisfosfonianów). Po wprowadzeniu produktu do obrotu obserwowano następujące działania niepożądane (częstość występowania: rzadko): nietypowe złamania podkrętarzowe i trzonu kości udowej (działanie niepożądane leków należących do grupy bisfosfonianów).
Przedawkowanie
Brak danych o leczeniu przedawkowania sodu ryzedronianu. W przypadku przedawkowania produktu leczniczego można spodziewać się zmniejszenia stężenia wapnia w surowicy. U niektórych pacjentów mogą wystąpić przedmiotowe i podmiotowe objawy hipokalcemii. Aby związać sodu ryzedronian i zmniejszyć jego wchłanianie należy podać mleko i środki zawierające sole magnezu, wapnia i glinu zobojętniające sok żołądkowy. W przypadku znacznego przedawkowania produktu leczniczego należy rozważyć wykonanie płukania żołądka w celu usunięcia niewchłoniętego sodu ryzedronianu.
Działanie
Ryzedronian sodu jest pirydynylobisfosfonianem, który wiąże się z hydroksyapatytami kości i hamuje resorpcję kości przez osteoklasty. Obrót metaboliczny ulega zmniejszeniu, podczas gdy aktywność osteoblastów i mineralizacja kości są zachowane. W badaniach przedklinicznych sodu ryzedronian wykazał znaczne działanie hamujące osteoklasty i właściwości przeciwresorpcyjne oraz w sposób zależny od dawki zwiększał masę kostną, a także biomechaniczną wytrzymałość szkieletu. Działanie sodu ryzedronianu zostało potwierdzone przez pomiar biochemicznych markerów przemian kości w badaniach farmakodynamicznych i klinicznych. W badaniach u kobiet po menopauzie, zmniejszenie stężenia biochemicznych markerów przemian kości obserwowano po m-cu, a maks. działanie zaobserwowano po 3-6 m-ach. Zmniejszenie stężenia biochemicznych markerów przemian kości było porównywalne po 12 m-ach podawania dawki 35 mg raz/tydz. i dawki 5 mg/dobę. W badaniach u mężczyzn z osteoporozą, zmniejszenie stężenia biochemicznych markerów przemian kości zaobserwowano najwcześniej po 3 m-ach i zmniejszenie to występowało nadal po 24 m-ach.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 35 mg sodu ryzedronianu co odpowiada 32,5 mg kwasu ryzedronowego.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Nabiał
