Wskazania
Doraźne, krótkotrwałe leczenie objawowe (przez 2-4 tyg.): stanów lękowych różnego pochodzenia (towarzyszących zespołom psychoorganicznym, objawom psychotycznym); stanów lękowych związanych z bezsennością; ostrego zespołu odstawienia alkoholu; stanów zwiększonego napięcia mięśniowego o różnej etiologii. Uwaga! Stany napięcia i niepokoju związane z problemami dnia codziennego nie są wskazaniem do stosowania leku.
Dawkowanie
Dawkowanie i czas leczenia należy określić dla każdego pacjenta indywidualnie. Dorośli. Stany lękowe: zwykle stosuje się do 30 mg/dobę w dawkach podzielonych, co 6-8 h. W szczególnych sytuacjach można stosować dawki większe, zależnie od indywidualnego zapotrzebowania. Nie należy przekraczać maks. dawki dobowej 100 mg. Stany lękowe z towarzyszącą bezsennością: 10-30 mg w jednorazowej dawce przed snem. Stany pobudzenia w ostrym zespole odstawienia alkoholu: 25-100 mg. W razie potrzeby dawkę można powtarzać, co 2-4 h, nie przekraczając 200 mg/dobę. Następnie zmniejsza się dawkę do podtrzymującej, najniższej dawki wystarczającej do opanowania objawów pobudzenia. Stany zwiększonego napięcia mięśniowego: 10-30 mg/dobę w dawkach podzielonych. Dzieci. Nie zaleca się stosowania chlordiazepoksydu u dzieci. Pacjenci w podeszłym wieku. Pacjenci w podeszłym wieku są bardziej wrażliwi na leki działające na OUN. U pacjentów tych zaleca się podawanie chlordiazepoksydu w możliwie najmniejszej efektywnej dawce. Stosowane dawki nie powinny przekraczać połowy dawki zalecanej dla pacjentów dorosłych.
Uwagi
Tabl. należy przyjmować doustnie, przed lub wraz z posiłkiem, popijając wodą. Chlordiazepoksyd stosuje się doraźnie. Leczenie nie powinno być dłuższe niż 4 tyg., wliczając w to czas stopniowego odstawiania produktu leczniczego. W indywidualnych przypadkach, po ponownej ocenie stanu pacjenta, lekarz może zdecydować o przedłużeniu maks. czasu leczenia. Produktu nie należy odstawiać nagle, konieczne jest zawsze stopniowe zmniejszanie dawki.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na chlodiazepoksyd lub inne benzodiazepiny lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Ostra niewydolność oddechowa lub depresja ośrodka oddechowego. Zespół bezdechu sennego. Ciężka niewydolność wątroby. Zespoły natręctw lub fobie. Przewlekłe psychozy. Miastenia.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Ogólne informacje dotyczące efektów obserwowanych po leczeniu benzodiazepinami i innymi lekami nasennymi, które należy brać pod uwagę przepisując chlordiazepoksyd. Regularne stosowanie benzodiazepin, w tym chlordiazepoksydu, przez kilka tyg. może prowadzić do zmniejszenia skuteczności ich działania. Długookresowe stosowanie benzodiazepin może prowadzić do uzależnienia psychicznego i fizycznego. Ryzyko uzależnienia zwiększa się wraz z dawką i czasem trwania leczenia i jest większe u pacjentów z uzależnieniem od alkoholu, narkotyków lub leków w wywiadzie lub u pacjentów z zaburzeniami osobowości. Bardzo ważne jest regularne monitorowanie takich pacjentów, unikanie rutynowego powtórnego przepisywania leków, oraz stopniowe zmniejszanie dawki. W wypadku rozwinięcia się uzależnienia, nagłe odstawienie produktu leczniczego powoduje pojawienie się objawów odstawienia, tj.: bóle głowy, bóle mięśniowe, zwiększony niepokój, napięcie, podniecenie, splątanie, zaburzenia snu, drażliwość. W cięższych przypadkach mogą wystąpić następujące objawy: utrata poczucia rzeczywistości, zaburzenia osobowości, nadwrażliwość na dźwięk, drętwienie i mrowienie kończyn, nadwrażliwość na światło, hałas, dotyk, omamy, drgawki padaczkowe. Podczas odstawiania chlordiazepoksydu przejściowo może pojawić się zjawisko „z odbicia” - nasilenie objawów, które były przyczyną zastosowania benzodiazepin. Mogą temu towarzyszyć: zmiany nastroju, niepokój, zaburzenia snu i bezsenność. Zjawisko to jest związane z nagłym odstawieniem leku, dlatego zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki produktu. Należy poinformować pacjenta na początku leczenia, że trwa ono krótko i wyjaśnić konieczność stopniowego zmniejszania dawki. Ważne, aby pacjent był świadomy możliwości pojawienia się efektu „z odbicia”, co powinno zmniejszyć niepokój związany z pojawieniem się takich objawów podczas odstawiania leczenia. W przypadku benzodiazepin o krótkim czasie działania, efekt odstawienia może wystąpić w przerwie między dawkami, zwłaszcza gdy dawka jest duża. W przypadku benzodiazepin o długim czasie działania należy ostrzec pacjenta przed zmianą na leki krótko działające ze względu na możliwość wystąpienia objawów odstawienia. Benzodiazepiny mogą wywołać niepamięć następczą, nawet po zastosowaniu dawek terapeutycznych, a ryzyko jej pojawienia jest większe po wyższych dawkach. Objawom niepamięci może towarzyszyć zachowanie nieadekwatne do sytuacji. Niepamięć następcza występuje najczęściej po kilku godzinach od przyjęcia produktu leczniczego i dlatego, aby zmniejszyć towarzyszące jej ryzyko, pacjent powinien mieć zapewniony 7-8 h nieprzerwany sen. Podczas stosowania benzodiazepin obserwowano reakcje, tj.: niepokój, pobudzenie, drażliwość, agresja, wybuchy złości, urojenia, koszmary senne, halucynacje, psychozy, zaburzenia osobowości i inne niepożądane skutki dotyczące zachowania. Jeśli pojawi się którykolwiek z powyższych objawów, należy przerwać leczenie. Prawdopodobieństwo wystąpienia takich objawów jest większe u dzieci i pacjentów w podeszłym wieku. Pacjenci w podeszłym wieku powinni otrzymywać mniejsze dawki chlordiazepoksydu, ze względu na nasilenie działań niepożądanych w tej grupie wiekowej, głównie zaburzeń orientacji i koordynacji ruchowej (upadki, urazy). Bezpieczeństwo i skuteczność leku nie zostało ustalone u dzieci i młodzieży poniżej 18 lat, dlatego stosowanie leku w tej grupie wiekowej nie jest zalecane. Chlordiazepoksyd należy ostrożnie stosować u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową ze względu na możliwość wystąpienia depresji oddechowej. Może być konieczne stosowanie mniejszych dawek. Stosowanie benzodiazepin nie jest wskazane u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby w związku z ryzykiem wystąpienia encefalopatii. U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek należy podjąć typowe środki ostrożności. Benzodiazepiny należy stosować z dużą ostrożnością u pacjentów z uzależnieniem od alkoholu, narkotyków lub leków w wywiadzie. Pacjenci ci powinni być objęci ścisłą kontrolą podczas przyjmowania chlordiazepoksydu, ponieważ są oni w grupie ryzyka rozwinięcia się przyzwyczajenia i uzależnienia psychicznego. Benzodiazepiny nie są wskazane w leczeniu zaburzeń psychotycznych. Benzodiazepin nie należy stosować w monoterapii depresji lub lęku związanego z depresją. Monoterapia tymi lekami może nasilić tendencje samobójcze. Tabl. zawierają sacharozę. Lek nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadkimi, dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy. Tabl. zawierają laktozę jednowodną. Lek nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy. Preparat o mocy 5 mg zawiera lak żółcieni chinolinowej (E104), który może powodować reakcje alergiczne. Produkt o mocy 10 mg zawiera lak zielony [żółcień chinolinowa (E104) + indygotyna (E132)], który może powodować reakcje alergiczne. Lek o mocy 25 mg zawiera lak żółcieni pomarańczowej (E110), który może powodować reakcje alergiczne. Pacjenta należy poinformować, że podczas leczenia chlordiazepoksydem zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych może być ograniczona z powodu wystąpienia senności, niepamięci, zaburzeń czujności i dlatego podczas terapii nie powinno się prowadzić samochodu ani obsługiwać maszyn. Jeśli czas trwania snu jest niewystarczający, prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzonej czujności może być zwiększone.
Interakcje
Interakcje farmakokinetyczne. Metabolizm chlordiazepoksydu zachodzi przy udziale enzymów cytochromu P450. Leki wpływające na aktywność tych enzymów mogą modyfikować działanie chlordiazepoksydu. Inhibitory enzymów cytochromu P450 (np. cymetydyna, disulfiram, fluwoksamina, fluoksetyna, omeprazol, erytromycyna, ketokonazol) zwalniają biotransformację chlordiazepoksydu oraz innych benzodiazepin i mogą nasilać ich działanie. Induktory enzymów cytochromu P450 (np. ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina) przyspieszają biotransformację chlordiazepoksydu i innych benzodiazepin i mogą osłabić ich działanie. Interakcje farmakodynamiczne. Nasilenie działania uspokajającego, wpływu na układ oddechowy oraz parametry hemodynamiczne obserwuje się podczas jednoczesnego stosowania benzodiazepin z lekami działającymi depresyjnie na OUN, tj.: neuroleptyki, leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwlękowe/uspokajające, przeciwdepresyjne, nasenne, przeciwpadaczkowe, narkotyczne leki przeciwbólowe, znieczulające, środki stosowane do znieczulenia ogólnego, leki przeciwhistaminowe działające uspokajająco, leki zwiotczające mięśnie szkieletowe, leki stosowane w chorobie Parkinsona. Narkotyczne leki przeciwbólowe stosowane jednocześnie z chlordiazepoksydem mogą nasilać euforię, co może prowadzić do szybszego uzależnienia psychicznego. Alkohol nasila hamujące działanie chlordiazepoksydu na OUN. Pacjenci przyjmujący chlordiazepoksyd nie powinni pić alkoholu.
Ciąża i laktacja
Stosowanie leku u kobiet w ciąży, zwłaszcza w I i w III trymestrze, jest dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy jego zastosowanie u matki jest bezwzględnie konieczne, a użycie bezpieczniejszego odpowiednika jest niemożliwe lub przeciwwskazane. Stosowanie chlorodiazepamu w III trymestrze ciąży lub okresie okołoporodowym może spowodować u noworodka obniżenie temperatury ciała, ciśnienia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia oddychania, osłabienie odruchu ssania, zespół wiotkiego dziecka oraz ryzyko rozszczepu wargi i podniebienia. U dzieci matek przyjmujących przewlekle benzodiazepiny w późnym okresie ciąży rozwija się uzależnienie fizyczne oraz istnieje ryzyko pojawienia się objawów zespołu odstawiennego po urodzeniu. Kobiety w wieku rozrodczym należy poinformować, by zgłosiły się do lekarza w razie planowania zajścia w ciążę lub podejrzenia o ciążę. Chlorodiazepoksyd przenika do mleka kobiecego. Nie powinien być podawany kobietom karmiącym piersią.
Działania niepożądane
Liczba i nasilenie działań niepożądanych zależy od indywidualnej wrażliwości pacjenta oraz dawki - z reguły mają łagodny charakter i ustępują po odstawieniu leku. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) zaburzenia składu krwi. Reakcje nadwrażliwości. Zaburzenia układu immunologicznego: (bardzo rzadko) rekacje anafilaktyczne. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (nieznana) alergiczne reakcje skórne (wysypki, świąd, pokrzywka). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (nieznana) brak apetytu. Zaburzenia psychiczne: (nieznana) reakcje paradoksalne - niepokój psychoruchowy, bezsenność, zwiększona pobudliwość i agresja. Reakcje paradoksalne najczęściej występują po spożyciu alkoholu, u pacjentów w podeszłym wieku i u pacjentów z chorobami psychicznymi. Uzależnienie psychiczne i fizyczne może rozwinąć się podczas leczenia chlordiazepoksydem w dawkach terapeutycznych. Nagłe przerwanie leczenia może wywołać zespół odstawienia. Pacjenci nadużywający alkoholu lub leków są bardziej podatni na rozwinięcie uzależnienia. Podczas leczenia chlordiazepoksydem może ujawnić się wcześniej istniejąca, niezdiagnozowana depresja. Zaburzenia układu nerwowego: (często) senność, spowolnienie reakcji, ból i zawroty głowy, stany splątania i dezorientacji, ataksja. Działania te występują najczęściej na początku leczenia, u pacjentów w podeszłym wieku i z reguły ustępują w czasie trwania dalszej kuracji. Jeśli objawy te nasilą się należy zmniejszyć dawkę leku; (rzadko) dyzartria, zaburzenia pamięci, zaburzenia libido (zwłaszcza po dużych dawkach); (nieznana) drgawki. Zaburzenia oka: (nieznana) zaburzenia widzenia (niewyraźne, podwójne widzenie). Zaburzenia serca: (nieznana) bradykardia, ból w klatce piersiowej. Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) nieznaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Zaburzenia żołądka i jelit: (rzadko) nudności, dolegliwości żołądkowe, zaparcia, uczucie suchości w jamie ustnej. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (nieznana) niewielkie podwyższenie aktywności aminotransferazy, zaburzenia czynności wątroby z wystąpieniem żółtaczki. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (nieznana) drżenie mięśni, zwiotczenie mięśni. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (częstość nieznana) zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (nieznana) zaburzenia miesiączkowania. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (nieznana) ogólne osłabienie, omdlenia, upadki.
Przedawkowanie
Po przedawkowaniu benzodiazepin zwykle mogą wystąpić: senność, niezborność ruchów, dyzartria i oczopląs. Przedawkowanie chlordiazepoksydu rzadko zagraża życiu, jeśli produkt leczniczy przyjęto jako jedyny, ale może prowadzić do osłabienia odruchów, bezdechu, obniżenia ciśnienia, depresji krążeniowej i oddechowej oraz śpiączki. Śpiączka, zwykle trwa kilka godzin, zdarza się jednak, że trwa dłużej, i powtarza się, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku. Działanie depresyjne na układ oddechowy jest bardziej nasilone u pacjentów z chorobami układu oddechowego. Należy monitorować parametry życiowe pacjenta i wprowadzać środki wspomagające, których wymaga stan kliniczny pacjenta. W razie konieczności, jeśli pojawią się objawy niewydolności oddechowo-krążeniowej, należy zastosować leczenie objawowe. Dalszemu wchłanianiu produktu leczniczego można zapobiec przez podanie w ciągu 1-2 h węgla aktywnego. Śpiącym pacjentom, którym podano węgiel, należy zapewnić drożność dróg oddechowych. W razie ciężkiej depresji OUN należy rozważyć podanie antagonisty benzodiazepin, flumazenilu, ale tylko w ściśle monitorowanych warunkach. Flumazenil ma krótki okres półtrwania (ok. 1 h) i dlatego pacjenci, którym podano flumazenil wymagają monitorowania po zakończeniu jego działania. Flumazenil należy stosować z dużą ostrożnością, jeśli jednocześnie podawane są leki obniżające próg drgawkowy (np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne). W celu prawidłowego zastosowania flumazenilu, należy zapoznać się z informacjami podanymi w charakterystyce tego leku. Jeśli pojawią się drgawki nie należy podawać barbituranów. W leczeniu przedawkowania jakiegokolwiek leku, należy pamiętać, że pacjent mógł przyjąć wiele różnych leków.
Działanie
Chlordiazepoksyd należy do pochodnych benzodiazepiny. Lek działa na wiele struktur OUN - przede wszystkim na układ limbiczny i podwzgórze, czyli struktury związane z regulacją czynności emocjonalnych. Jak wszystkie benzodiazepiny nasila on hamujące działanie neuronów GABA-ergicznych w obrębie kory mózgowej, wzgórza i podwzgórza. Stwierdzono istnienie swoistych dla benzodiazepin miejsc wiązania, będących białkowymi strukturami błonowymi, mającymi związek z kompleksem złożonym z receptora GABA - A oraz kanału chlorkowego. Działanie chlordiazepoksydu polega na zmianie „czułości” receptora GABA-ergicznego, co powoduje zwiększenie powinowactwa tego receptora do kwasu γ-aminomasłowego (GABA), który jest endogennym neuroprzekaźnikiem hamującym. Następstwem aktywacji receptora benzodiazepinowego lub GABA-A jest zwiększenie napływu jonów chloru do wnętrza neuronu przez kanał chlorkowy. Prowadzi to do hiperpolaryzacji błony komórkowej, a w efekcie do zahamowania czynności neuronów. Klinicznie chlordiazepoksyd wykazuje działanie przeciwlękowe, uspokajające, działa również umiarkowanie nasennie i zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych, ma właściwości przeciwdrgawkowe.
Skład
1 tabl. draż. zawiera 5 mg, 10 mg lub 25 mg chlordiazepoksydu.
Substancja psychotropowa - grupa IV
Alkohol
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria D
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria D
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria D
Wykaz B
Mięso smażone i grillowane
