Wskazania
Podawanie pozajelitowe wapnia jest wskazane, gdy wymagane jest leczenie farmakologiczne z zastosowaniem preparatów o dużym stężeniu jonów wapnia, na przykład w przewlekłej hipokalcemii i tężyczce hipokalcemicznej. Sole wapnia można również stosować w celu zapobiegania hipokalcemii w transfuzji wymiennej i długotrwałej terapii zastępczej elektrolitami. Podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej wapń należy podawać wyłącznie wtedy, gdy istnieją szczególne wskazania, np. w przypadku aktywności elektrycznej bez tętna spowodowanej przez hiperkalemię, hipokalcemię, przedawkowanie antagonistów wapnia. Preparat jest wskazany do stosowania u dorosłych i dzieci.
Dawkowanie
Prawidłowe stężenie wapnia w osoczu mieści się w zakresie 2,25-2,75 mmol lub 4,5-5,5 mEq na litr. Leczenie powinno mieć na celu przywrócenie lub utrzymanie takich wartości. Podczas leczenia należy ściśle monitorować stężenie wapnia w osoczu. 10-20 ml produktu leczniczego (co odpowiada 2,2- 4,4 mmol wapnia), można podawać w postaci nierozcieńczonej jako powolne wstrzyknięcie dożylne trwające 10 minut, monitorując stężenie wapnia w osoczu i wyniki EKG. 10-20 ml produktu leczniczegooi (co odpowiada 2,2-4,4 mmol wapnia), można rozcieńczyć w 50-100 ml roztworu glukozy 5% lub sodu chlorku 0,9% i podawać w powolnym wlewie dożylnym trwającym 10 minut, monitorując stężenie wapnia w osoczu i wyniki EKG. W razie potrzeby dawkę można powtórzyć w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Kolejne dawki należy dostosować do aktualnego stężenia wapnia w osoczu. Nie zaleca się podawania więcej niż 46 ml (10,12 mmol wapnia) produktu leczniczego, w okresie 24 h. W razie potrzeby dawki można powtarzać co 1-3 dni. Resuscytacja krążeniowo oddechowa. Przeważnie podaje się 7-15 ml (1,54-3,3 mmola). Należy zauważyć, że bezwzględna ilość wapnia wymagana w tym wskazaniu jest trudna do ustalenia i może się znacznie różnić - szczegóły patrz ChPL. Dzieci i młodzież. Początkowa dawka stosowana u dzieci i niemowląt wynosi na ogół 0,3 ml/kg mc. do 0,6 ml/kg mc. (0,066 mmol/kg mc. do 0,132 mmol/kg mc.). Nie zaleca się podawania więcej niż 0,9 ml/kg mc. (0,198 mmol) produktu leczniczego w ciągu 24 h. Wstrzyknięcie podskórne i wstrzyknięcie domięśniowe jest przeciwwskazane u dzieci. Pacjenci w podeszłym wieku. Niektóre zaburzenia, które czasami występują u pacjentów w podeszłym wieku, takie jak zaburzenia czynności nerek i niedożywienie, mogą wpływać na tolerancję glukonianu wapnia. Dlatego u tych pacjentów należy zastosować niższą dawkę.
Uwagi
Glukonian wapnia jest podawany dożylnie w postaci roztw., przez powolne bezpośrednie wstrzyknięcie dożylne lub przez ciągłą albo przerywaną infuzję dożylną. Przy bezpośrednim wstrzyknięciu dożylnym stosowano różne maks. szybkości podawania, w tym: 2 ml/min, 1,5 do 3 ml/min i 5 ml/min. Przy przerywanym wlewie sugeruje się maks. szybkość podawania wynoszącą 2 ml/min. Podczas podawania dożylnego wapnia należy ściśle monitorować stężenie wapnia w surowicy. Po wykonaniu wstrzyknięcia dożylnego pacjent powinien pozostać w pozycji leżącej przez 15 minut. Szybkie dożylne wstrzyknięcie soli wapnia może spowodować rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi, bradykardię, zaburzenia rytmu serca, omdlenia i zatrzymanie akcji serca. Podawanie należy tymczasowo przerwać, gdy pojawią się nieprawidłowe odczyty elektrokardiogramu (EKG) lub gdy pacjent skarży się na dyskomfort; podawanie można wznowić, gdy powróci prawidłowy odczyt lub dyskomfort pacjenta minie. Nie zaleca się podawania domięśniowego i podskórnego glukonianu wapnia ze względu na możliwość wystąpienia martwicy tkanek, złuszczenia naskórka i powstawania ropnia. Z tego powodu należy również unikać podania pozanaczyniowego.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Glukonian wapnia jest przeciwwskazany u pacjentów z hiperkalcemią i hiperkalciurią (np. w związku z nadczynnością przytarczyc, przedawkowaniem wit. D, nowotworami takimi jak szpiczak, przerzutami nowotworowymi do kości), u pacjentów z ciężką choroba nerek oraz u pacjentów, u których występuje utrata wapnia związana z unieruchomieniem. Dożylne podawanie preparatów zawierających wapń jest ściśle przeciwwskazane u pacjentów przyjmujących digoksynę - glikozyd uzyskiwany z naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata). Wapń nasila działanie digoksyny na serce i może prowadzić do zatrucia digoksyną. W związku z tym pozajelitowe podawanie wapnia jest przeciwwskazane u pacjentów otrzymujących glikozydy nasercowe. Chociaż nie ma konkretnych dowodów na proces metaboliczny prowadzący do galaktozy, wskazane jest, aby nie podawać glukonianu wapnia pacjentom z galaktozemią. Dożylne podawanie wapnia jest przeciwwskazane, gdy stężenia wapnia w surowicy przekraczają wartości prawidłowe (tj. 4,5 - 5,5 mEq/l lub 2,25-2,75 mmol). Należy unikać podawania glukonianu wapnia drogą domięśniową lub podskórną, ponieważ w miejscu podania może wystąpić martwica lub złuszczenie tkanek.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Glukonian wapnia może wypłukiwać tlenek glinu ze szkła ampułkowego. Zwiększona zawartość glinu może prowadzić do ryzyka związanego z toksycznością glinu, takiego jak niekorzystny wpływ na mineralizację kości i rozwój neurologiczny (mózg i układ nerwowy), szczególnie u pacjentów bardziej wrażliwych, takich jak osoby z zaburzeniami czynności nerek i dzieci (w wieku poniżej 18 lat). Długotrwałe stosowanie produktu leczniczego jest wskazane tylko jeśli przewidywane korzyści przekraczają ryzyko związane z ekspozycją na glin. W wypadku długotrwałego stosowania produktu leczniczego nie zaleca się przekraczania dawki 92,5 ml tyg. u dorosłych oraz dawki 1,8 ml/kg mc. tyg. u dzieci. Ze względu na zawartość glinu, u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek nie należy przekraczać dawki 46 ml produktu leczniczego na dobę. Ze względu na zawartość glinu, w populacji pediatrycznej nie należy przekraczać dawki 0,9 ml/kg mc. produktu leczniczego na dobę. Glukonian wapnia w szklanych amp. nie powinien być wykorzystywany u dzieci wymagających żywienia pozajelitowego. W wyjątkowych przypadkach, gdy glukonian wapnia podawany jest dożylnie pacjentom przyjmującym równolegle glikozydy nasercowe, konieczne jest odpowiednie monitorowanie czynności serca i dostęp do leczenia nagłych powikłań dotyczących pracy serca, takich jak poważne zaburzenia rytmu serca. Sole wapnia należy stosować ostrożnie i po starannym ustaleniu wskazania u pacjentów z nefrokalcynozą, chorobami serca, sarkoidozą (choroba Boecka), u pacjentów otrzymujących adrenalinę lub u pacjentów w podeszłym wieku. Zaburzenia czynności nerek mogą być związane z hiperkalcemią i wtórną nadczynnością przytarczyc. Dlatego u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek wapń pozajelitowo należy podawać tylko po dokładnej ocenie wskazania, przy czym należy monitorować równowagę fosforanowo-wapniową. U pacjentów, niezależnie od wieku, nie wolno mieszać ani podawać ceftriaksonu jednocześnie z roztworami do podawania dożylnego zawierającymi wapń, nawet jeśli stosuje się różne linie infuzyjne lub podaje się w różne miejsca. Opisano przypadki zgonów w wyniku wytrącania się soli wapniowej ceftriaksonu w płucach i nerkach u wcześniaków i u urodzonych o czasie noworodków w pierwszym m-cu życia. Jednak w celu uniknięcia wytrącenia osadu, u dzieci w wieku powyżej 28 dni ceftriakson i roztw. zawierające wapń można podawać kolejno jeden po drugim, jeżeli linie infuzyjne są wkłute w różne miejsca lub są wymienione, lub pomiędzy infuzjami zostaną starannie przepłukane fizjologicznym roztworem soli. W przypadku hipowolemii należy unikać równoległych infuzji ceftriaksonu i produktów leczniczych zawierających wapń. Roztw. zawierające wapń należy podawać powoli, aby zminimalizować ryzyko rozszerzenia naczyń obwodowych i depresję serca. Dożylnym wstrzyknięciom powinien towarzyszyć pomiar tętna lub kontrola zapisu EKG, ponieważ może wystąpić bradykardia z rozszerzeniem naczyń krwionośnych lub arytmia, gdy wapń jest podawany zbyt szybko. U dzieci i młodzieży nie należy wstrzykiwać produktu leczniczego domięśniowo, lecz tylko powoli dożylnie. Pacjenci otrzymujący sole wapnia powinni być uważnie monitorowani, aby zapewnić utrzymanie prawidłowej równowagi wapniowej bez uszkodzeń tkanki. Stężenia wapnia w osoczu i wydalanie wapnia z moczem należy monitorować w przypadku podawania dużych dawek wapnia pozajelitowo. Produktu leczniczego nie należy wstrzykiwać w tkankę tłuszczową, ponieważ wapń jest nierozpuszczalny w tkance tłuszczowej i może powodować naciek, a następnie powstawanie ropnia, stwardnienie tkanki i martwicę. Po okołonaczyniowym lub płytkim wstrzyknięciu domięśniowym może wystąpić miejscowe podrażnienie, po którym może nastąpić ablacja skóry lub martwica tkanek. Należy unikać podania pozanaczyniowego; miejsce wstrzyknięcia należy dokładnie obserwować. Należy unikać przyjmowania dużych ilości wit. D. Preparat wywiera umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Preparat wykazuje wyraźne działanie uspokajające, dlatego pacjent nie powinien prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn przez kilka godz. po podaniu dożylnym wapnia.
Interakcje
Glikozydy nasercowe: działanie digoksyny i innych glikozydów nasercowych może być nasilone przez wapń, co może prowadzić do poważnych reakcji toksycznych. Dlatego dożylne podawanie preparatów wapnia pacjentom leczonym glikozydami nasercowymi jest przeciwwskazane. Jedynym wyjątkiem może być dożylne podawanie wapnia niezbędne w leczeniu ciężkich objawów hipokalcemii, powodującej istotne ryzyko dla zdrowia pacjenta, jeśli nie są dostępne bezpieczniejsze metody leczenia i podawanie wapnia drogą doustną nie jest możliwe. Adrenalina: jednoczesne podawanie wapnia i adrenaliny osłabia działanie β-adrenergiczne adrenaliny u pacjentów po operacji serca. Magnez: wapń i magnez są wzajemnymi antagonistami. Antagoniści wapnia: wapń może zakłócać prawidłowe działanie antagonistów wapnia (blokerów kanału wapniowego). Leki moczopędne z grupy tiazydów: równoczesne podawanie z diuretykami tiazydowymi może wywoływać hiperkalcemię, ponieważ te produkty lecznicze zmniejszają wydalanie wapnia przez nerki. Interakcja z ceftriaksonem: szczegóły patrz ChPL.
Ciąża i laktacja
Brak dostępnych informacji na temat stosowania glukonianu wapnia w trakcie ciąży. Lekarz podejmując decyzję o leczeniu ciężarnych kobiet glukonianem wapnia powinien rozważyć potencjalne korzyści dla matki w stosunku do potencjalnego ryzyka dla płodu. Wapń przenika do mleka kobiecego. Działania niepożądane wynikające z podawania roztworów wapnia kobietom karmiącym piersią nie zostały udokumentowane. Niemniej jednak decyzja o zastosowaniu leczenia glukonianem wapnia u matek karmiących piersią powinna być podjęta po rozważeniu potencjalnych korzyści dla matki w stosunku do potencjalnego ryzyka dla niemowlęcia. Płodność: brak dostępnych danych.
Działania niepożądane
Działania niepożądane ze strony układu sercowo-naczyniowego i inne ogólnoustrojowe mogą wystąpić jako objawy ostrej hiperkalcemii wynikającej z przedawkowania dożylnego lub zbyt szybkiego wstrzyknięcia dożylnego. Ich występowanie i częstość jest bezpośrednio związana z szybkością podawania i podawaną dawką. Zaburzenia serca: (nieznana) bradykardia, zaburzenia rytmu serca. Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) niedociśnienie, rozszerzenie naczyń krwionośnych, zapaść krążeniowa (nawet śmiertelna), uderzenia gorąca, głównie po zbyt szybkim wstrzyknięciu. Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) nudności, wymioty. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (nieznana) uczucie ciepła, potliwość, zastrzykowi domięśniowemu mogą towarzyszyć odczucia bólu lub rumień w miejscu wstrzyknięcia. Zaobserwowano rzadkie, ciężkie a w kilku przypadkach zakończone zgonem działania niepożądane u wcześniaków i noworodków urodzonych o czasie (w wieku <28 dni) otrzymujących dożylnie ceftriakson i wapń. W badaniu pośmiertnym zaobserwowano strąty soli wapniowej ceftriaksonu w płucach i nerkach. Duże ryzyko wytrącania się u noworodków wynika z ich małej objętości krwi i dłuższego T0,5 ceftriaksonu w porównaniu z dorosłymi. Działania niepożądane występujące tylko przy niewłaściwej technice podawania: jeśli wstrzyknięcie domięśniowe nie jest wykonywane wystarczająco głęboko, może dojść do wycieku do tkanki tłuszczowej z późniejszym tworzeniem się ropnia, stwardnieniem tkanek i martwicą. Zgłaszano przypadki pojawienia się obrzęku, po którym następowała ablacja skóry i martwica spowodowana podaniem pozanaczyniowym. Zaczerwienienie skóry, uczucie pieczenia lub ból podczas wstrzyknięcia dożylnego może wskazywać na przypadkowe wstrzyknięcie okołonaczyniowe, które może prowadzić do martwicy tkanek.
Przedawkowanie
Objawy hiperkalcemii mogą obejmować: brak łaknienia, nudności, wymioty, zaparcia, bóle brzucha, wielomocz, polidypsję, odwodnienie, osłabienie mięśni, ból kości, zwapnienie nerek, senność, splątanie, nadciśnienie tętnicze, a w ciężkich przypadkach zaburzenia rytmu serca prowadzące do zatrzymania akcji serca i śpiączki. Jeśli wstrzyknięcie dożylne jest zbyt szybkie, mogą wystąpić objawy hiperkalcemii, kredowy smak w ustach, uderzenia gorąca i niedociśnienie. Leczenie w nagłych wypadkach, antidotum: leczenie powinno być ukierunkowane na zmniejszenie podwyższonego stężenia wapnia w osoczu. Wstępne postępowanie powinno obejmować nawodnienie, a w ciężkiej hiperkalcemii może być konieczne podanie chlorku sodu we wlewie dożylnym w celu zwiększenia ilości płynu pozakomórkowego. Można podawać kalcytoninę w celu obniżenia podwyższonego stężenia wapnia w surowicy. W celu zwiększenia wydalania wapnia można podawać furosemid, ale należy unikać diuretyków tiazydowych, ponieważ mogą one zwiększać wchłanianie wapnia przez nerki. Można zastosować hemodializę lub dializę otrzewnową, gdy zawiodły inne środki i gdy pacjent nadal wykazuje ostre objawy. Podczas leczenia przedawkowania należy starannie monitorować stężenie elektrolitów w surowicy.
Działanie
Wapń jest niezbędny dla utrzymania funkcjonalnej integralności układu nerwowego, mięśniowego i szkieletowego oraz przepuszczalności błony komórkowej i naczyń włosowatych. Kation wapniowy jest ważnym aktywatorem w wielu reakcjach enzymatycznych i jest niezbędny w wielu procesach fizjologicznych, w tym w przekazywaniu impulsów nerwowych, w skurczu serca, mięśni gładkich i szkieletowych, czynności nerek, oddychaniu i krzepnięciu krwi. Wapń odgrywa również rolę regulacyjną w uwalnianiu i przechowywaniu neuroprzekaźników i hormonów, w wychwycie i wiązaniu aminokwasów, wchłanianiu cyjanokobalaminy (wit. B12) i wydzielaniu gastryny.
Skład
1 ml roztw. zawiera 95,5 mg wapnia glukonianu do wstrzykiwań, co odpowiada 0,21 mmol jonów wapnia.