Wskazania
Kwasica metaboliczna występująca w przebiegu ciężkich chorób nerek, zastoinowej niewydolności krążenia, we wstrząsie i odwodnieniu, chorobie alkoholowej i podczas stosowania leków z grupy inhibitorów anhydrazy węglanowej oraz chlorku amonu. Kwasica mleczanowa. Konieczność szybkiej alkalizacji moczu np. w zatruciu salicylanami i barbituranami lub w nerczycy sulfonamidowej.
Dawkowanie
Lek można podawać: w bezpośredniej iniekcji dożylnej nierozcieńczony (ze wskazań życiowych, np. podczas zatrzymania akcji serca); rzadko podskórnie po rozcieńczeniu i doprowadzeniu roztw. do izotoniczności (np. 1,5% roztw.), stopień wchłaniania trudny do przewidzenia; w dożylnym wlewie kroplowym wyłącznie przez cewnik wprowadzony do żyły, w postaci rozcieńczonej 5% roztworem glukozy w stosunku 1:1, z szybkością 60 kropli/min. Dawka leku zależy od stanu równowagi kwasowo-zasadowej i mc. pacjenta. Można ją określić wg następującego wzoru: NaHCO3 (mmol) = niedobór zasad (mmol) x mc. x 0,3. 1 ml roztw. zawiera: 1 mmol Na+ i 1 mmol HCO3- (= 1 mEq wodorowęglanu sodu NaHCO3). U niemowląt i dzieci poniżej 2 lat, roztw. podaje się w powolnym wlewie kroplowym do8 mEq/kg mc./dobę (8 ml/kg mc./dobę). Początkowa dawka powinna wynosić 1 mEq/kg mc. Z uwagi na niebezpieczeństwo krwawienia wewnątrzczaszkowego roztwór należy podawać w postaci rozcieńczonej. W razie potrzeby szybkiego zastosowania leku w bezpośredniej iniekcji dożylnej, należy początkowo zastosować 33-50% wyliczonej dawki leku. Nie należy dążyć do całkowitego wyrównania deficytu zasad w ciągu 24 h terapii, ponieważ może wystąpić alkaloza metaboliczna i związane z nią objawy niepożądane. Roztw. do wstrzykiwań nie jest wskazany do rutynowego stosowania w celu podtrzymania akcji serca np. podczas reanimacji. W razie zastosowania u chorych z zatrzymaniem akcji serca, dawka początkowa nie powinna być większa niż 1 mEq/kg mc. Przy braku efektu leczniczego, kolejną dawkę leku w ilości do 0,5 mEq/kg mc. można podać po 10 min. W lżejszych postaciach kwasicy metabolicznej u starszych dzieci i dorosłych lek stosuje się w inf. dożylnej w dawce 2-5 mEq/kg mc. (2-5 ml/kg mc.) co 4-8 h. Dawka podtrzymująca powinna być zależna od odpowiedzi terapeutycznej na lek i wyników badań laboratoryjnych: oceny stanu równowagi kwasowo-zasadowej.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; alkaloza metaboliczna; alkaloza oddechowa; hipowentylacja; hipernatremia i stany, w których dostarczanie sodu jest przeciwwskazane, np. w zastoinowej niewydolności krążenia, obrzękach, chorobie nadciśnieniowej, rzucawce, niewydolności nerek; hipokalcemia, w której alkaloza może wywołać tężyczkę; nadmierna utrata chlorków spowodowana m.in. wymiotami; u pacjentów z ryzykiem rozwoju alkalozy indukowanej przez leki moczopędne.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Specjalną ostrożność należy zachować w zagrażającej hipokaliemii. Jeśli dostarczanie sodu nie jest wskazane, a czynność nerek niezaburzona, wskazana jest alkalizacja przy pomocy roztw. trometamolu (THAM). Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów: z niewyrównaną zastoinową niewydolnością krążenia i w innych stanach obrzękowych lub związanych z zatrzymaniem sodu, z ciężką niewydolnością nerek i skąpomoczem lub bezmoczem. Produkt leczniczy może wywołać hipokaliemię i hipokalcemię. Hipokaliemia może być przyczyną alkalozy metabolicznej, a hipokalcemia przyczyną tężyczki i skurczu śródstopia. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia hipokalcemii i hipokaliemii należy przed zastosowaniem leku wyrównać niedobory elektrolitów. Lek należy podawać dokładnie do żyły, ponieważ po podaniu pozanaczyniowym może wystąpić martwica tkanek. Szybkie wstrzyk. (10 ml/min.) hipertonicznego roztw. noworodkom i dzieciom poniżej 2 lat może wywołać hipernatremię, obniżyć ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego i wywołać krwawienia wewnątrzczaszkowe. U dzieci zaleca się dożylną inf. w dawce nie większej niż 8 mEq/kg mc./dobę. Produkt leczniczy zawiera 23 mg sodu w 1 ml roztw. co odpowiada 1,15% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Produkt może być rozcieńczany np. w 0,9% roztw. NaCl lub w 5% roztw. glukozy. Zawartość sodu pochodzącego z rozcieńczalnika, powinna być brana pod uwagę w obliczeniu całkowitej zawartości sodu w przygotowanym rozcieńczeniu produktu. W celu uzyskania dokładnej inf. dotyczącej zawartości sodu w roztw. wykorzystanym do rozcieńczenia produktu, należy zapoznać się z ChPL stosowanego rozcieńczalnika. Lek nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Preparat zwiększa wydalanie soli litu podczas łącznego stosowania. Zachować ostrożność u pacjentów stosujących kortykosteroidy lub kortykotropinę, ponieważ 1 g preparatu zawiera około 12 mEq Na+. Alkalizacja moczu może spowodować wzrost klirensu nerkowego tetracyklin (zwłaszcza doksycykliny) oraz wydłużenie T0,5 takich leków jak: chinidyna, pochodne amfetaminy, efedryna i pseudoefedryna. Jednoczesne stosowanie roztworu z: bumetanidem, kwasem etakrynowym, furosemidem i tiazydowymi lekami moczopędnymi może doprowadzić do alkalozy hipochloremicznej. Preparat stosowany równocześnie z preparatami potasu może spowodować zmniejszenie stężenia potasu w surowicy krwi.
Ciąża i laktacja
Bezpieczeństwo stosowania preparatu u kobiet w ciąży nie zostało ustalone. Preparat powinien być stosowany u kobiet w ciąży tylko wtedy, jeśli zdaniem lekarza oczekiwane korzyści przewyższają ryzyko uszkodzenia płodu. Należy unikać stosowania preparatu w czasie karmienia piersią.
Działania niepożądane
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: alkaloza metaboliczna, tężyczka (w szczególności u pacjentów z hipokalcemią i po zastosowaniu dużych dawek leku), hipokaliemia, hipernatremia, hiperosmolarność (ciężka hiperosmolarność może wystąpić podczas resuscytacji sercowopłucnej i stosowania leku w dużych dawkach). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: miejscowe owrzodzenia, martwica tkanek, obrzęki (retencja wody i sodu oraz obrzęki mogą wystąpić podczas stosowania dużych dawek leku, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek, z niewydolnością krążenia oraz skłonnych do retencji sodu i obrzęków).
Przedawkowanie
W razie przedawkowania może wystąpić alkaloza metaboliczna. W razie przedawkowania leku należy przerwać inf. i kontrolować objawy alkalozy. Należy zapewnić pacjentowi oddychanie zwrotne z ponownym wdychaniem wydychanego powietrza. W cięższych przypadkach zastosować 0,9% roztwór chlorku sodu w inf. dożylnej. W hipokaliemii podać chlorek potasu. W razie wystąpienia tężyczki, której nie udaje się opanować przy pomocy oddychania zwrotnego, zastosować glukonian wapnia dożylnie. W razie wystąpienia odczynów w miejscu wstrzyknięcia zastosować ciepły okład oraz miejscowo lidokainę lub hialuronidazę.
Działanie
Lek alkalizujący, który na drodze dysocjacji uwalnia jony wodorowęglanowe. Podwyższa stężenie wodorowęglanów w surowicy krwi i pH surowicy. Zastosowanie leku przy obniżonym pH surowicy może spowodować redystrybucję jonów potasowych w komórkach u pacjentów z kwasicą. In vitro 1 g roztw. zobojętnia około 12 mEq kwasu. W płynach ustrojowych znajduje się wiele układów buforowych, włączając hemoglobinę, białka i fosforany, ale głównym buforem wewnątrzkomórkowym jest bufor wodorowęglanowy (wodorowęglany : kwas węglowy). Bufor ten jest bardzo skuteczny w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Jego działanie może być podtrzymywane przez fizjologiczne mechanizmy, takie jak zatrzymywanie i wydalanie CO2.
Skład
1 amp. o pojemności 20 ml zawiera 1,68 g wodorowęglanu sodu.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
