Wskazania
Erytromycynę w postaci inf. dożylnych stosuje się w ciężkich zakażeniach wywołanych wrażliwymi drobnoustrojami, gdy konieczne jest szybkie uzyskanie we krwi dużego stężenia leku lub jeśli niemożliwe jest podawanie postaci doustnej. Zakażenia górnych dróg oddechowych - np. zapalenie migdałków, ropień okołomigdałkowy, zapalenie gardła, zapalenie krtani, zapalenie zatok, wtórne zakażenia bakteryjne w przebiegu grypy lub przeziębień. Zakażenia dolnych dróg oddechowych - np. zapalenie tchawicy, ostre zapalenie oskrzeli lub zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenie płuc (płatowe, odoskrzelowe, pierwotne atypowe zapalenie płuc), rozstrzenie oskrzeli, choroba legionistów. Zakażenia ucha środkowego i zewnętrznego. Zapalenie dziąseł, angina Vincenta. Zapalenie powiek. Zakażenia skóry i tkanek miękkich: czyraki, czyraki mnogie, zapalenie tkanki łącznej, róża. Zakażenia przewodu pokarmowego - zapalenie pęcherzyka żółciowego, gronkowcowe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy. Zapobieganie zakażeniom okołooperacyjnym, wtórnym zakażeniom w przebiegu oparzeń, zapaleniu wsierdzia u osób poddawanych zabiegom stomatologicznym. Posocznica. Zapalenie wsierdzia. Inne zakażenia: zapalenie szpiku kostnego, zapalenie cewki moczowej, rzeżączka, kiła pierwotna, ziarniniak weneryczny pachwin. Podejmując decyzję o leczeniu należy uwzględnić oficjalne zalecenia dotyczące stosowania leków przeciwbakteryjnych.
Dawkowanie
Wielkość dawki zależy od stopnia ciężkości zakażenia, wrażliwości drobnoustroju wywołującego zakażenie, ogólnego stanu pacjenta, wieku i mc. Po uzyskaniu poprawy stanu klinicznego pacjenta, jeśli to możliwe, zaleca się stosowanie leku w postaci doustnej. Dorośli. Lekkie i umiarkowanie ciężkie zakażenia (gdy podanie postaci doustnej jest niemożliwe): 25 mg/kg mc./dobę. Ciężkie zakażenia: 50 mg/kg mc./dobę w inf. ciągłej (równoważne 4 g/dobę). Dzieci i młodzież. Zwykle podaje się 12,5 mg/kg mc. 4x/dobę. W ciężkich zakażeniach dawkę można 2-krotnie zwiększyć. Noworodki do 1. m-ca życia: 10-15 mg/kg mc. 3x/dobę. Pacjenci w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku zmiana dawkowania nie jest konieczna. Zaleca się zachowanie ostrożności ze względu na możliwość występowania zaburzeń czynności wątroby lub dróg żółciowych w tej grupie pacjentów. Pacjenci z niewydolnością wątroby i/lub nerek. U pacjentów z niewydolnością wątroby i/lub nerek należy zachować ostrożność. Czas leczenia. Czas leczenia zależy od ciężkości i rodzaju zakażenia.
Uwagi
Produkt należy podawać w inf. ciągłej lub przerywanej, trwającej 20-60 minut, co 6-8 h. Optymalne stężenie podawanych roztw. erytromycyny wynosi 1 mg/ml (0,1%). Jeśli konieczne, stężenie roztw. erytromycyny można zwiększyć do 5 mg/ml (0,5%). Roztwory erytromycyny o stężeniu 5 mg/ml należy podawać przez co najmniej 60 minut. Szybsze podanie leku zwiększa ryzyko arytmii lub spadku ciśnienia tętniczego krwi. W celu zminimalizowania podrażnienia żyły zaleca się, by do sporządzania roztworów erytromycyny do infuzji przerywanych użyć co najmniej 100 ml rozcieńczalnika. Nie należy podawać roztw. o stężeniu powyżej 5 mg/ml, ponieważ powodują ból rozprzestrzeniający się wzdłuż żyły.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancje pomocniczą. Stosowanie erytromycyny jest przeciwwskazane u pacjentów przyjmujących astemizol, terfenadynę, cisapryd, pimozyd, domperidon oraz ergotaminę lub dihydroergotaminę. Erytromycyny nie należy podawać pacjentom, u których w wywiadzie występowało wydłużenie odstępu QT (wrodzone lub udokumentowane nabyte wydłużenie odstępu QT) albo częstoskurcz komorowy, w tym zaburzenia rytmu typu torsades de pointes. Erytromycyny nie należy podawać pacjentom z zaburzeniami gospodarki elektrolitowej (hipokaliemia, hipomagnezemia, z powodu ryzyka wystąpienia wydłużenia odstępu QT). Nie należy podawać roztworów erytromycyny w postaci laktobionianu w szybkim wstrzyknięciu (bolus).
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Notowano występowanie rzadkich ciężkich reakcji alergicznych, w tym ostrej uogólnionej osutki krostkowej (ang. AGEP). Jeśli wystąpi reakcja alergiczna, należy odstawić lek i wdrożyć odpowiednie leczenie. Lekarz powinien mieć świadomość, że po przerwaniu leczenia objawowego może dojść do nawrotu objawów alergicznych. U pacjentów poddawanych leczeniu antybiotykami makrolidowymi, w tym erytromycyną, obserwowano występowanie wydłużenia odstępu QT, co przekładało się na wpływ na repolaryzację serca, wywołując ryzyko rozwoju częstoskurczu serca oraz zaburzeń rytmu typu torsades de pointes. Odnotowywano również przypadki zgonów. Erytromycynę należy stosować z zachowaniem ostrożności w następujących przypadkach: u pacjentów z chorobą wieńcową, ciężką niewydolnością serca, zaburzeniami przewodzenia lub istotną klinicznie bradykardią; u pacjentów przyjmujących jednocześnie inne produkty lecznicze związane z wydłużeniem odstępu QT. Pacjenci w starszym wieku mogą być bardziej podatni na działania niepożądane leku związane z wpływem na odstęp QT. Badania epidemiologiczne oceniające zagrożenie wystąpienia niepożądanych skutków sercowo-naczyniowych w przypadku stosowania makrolidów dały różniące się od siebie wyniki. W niektórych badaniach obserwacyjnych zidentyfikowano rzadkie krótkotrwałe ryzyko wystąpienia częstoskurczu, zawału mięśnia sercowego i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych związanej ze stosowaniem makrolidów, w tym erytromycyny. W przypadku przepisywania erytromycyny należy zachować równowagę pomiędzy rozważaniem tych obserwacji a korzyściami wynikającymi z leczenia. Erytromycyna jest wydalana głównie za pośrednictwem wątroby i dlatego należy ją ostrożnie stosować u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub otrzymujących jednocześnie leki mogące działać hepatotoksycznie. Niezbyt często obserwowano zaburzenia czynności wątroby, w tym zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i/lub cholestatyczne zapalenie wątroby z żółtaczką lub bez. Erytromycyna podawana pacjentom z miastenią może nasilać osłabienie. Rzekomobłoniaste zapalenie jelit opisywano po zastosowaniu niemal każdego antybiotyku, w tym z grupy makrolidów. Może ono mieć przebieg od lekkiego do zagrażającego życiu. Występowanie biegunki wywołanej przez Clostridium difficile (ang. CDAD) obserwowano w związku ze stosowaniem prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym erytromycyny. Powikłanie to może mieć różne nasilenie - od lekkiej biegunki po prowadzące do zgonu zapalenie okrężnicy. Stosowanie leków przeciwbakteryjnych zmienia prawidłową florę okrężnicy, co może prowadzić do nadmiernego namnożenia C. difficile. Rozpoznanie CDAD należy brać pod uwagę u każdego pacjenta z biegunką występującą po leczeniu antybiotykami. Konieczne jest zebranie szczegółowego wywiadu, ponieważ występowanie CDAD notowano nawet po ponad dwóch miesiącach od zakończenia podawania leków przeciwbakteryjnych. Publikowano doniesienia świadczące o tym, że erytromycyna nie dociera do płodu w takich stężeniach, jakie mogą zapobiegać kile wrodzonej. Jeśli kobiecie w ciąży podawano doustnie erytromycynę w leczeniu wczesnego stadium kiły, noworodka należy poddać odpowiedniemu leczeniu penicyliną. U ciężko chorych pacjentów otrzymujących erytromycynę jednocześnie z statynami notowano przypadki rabdomiolizy występującej razem z zaburzeniami czynności nerek lub bez. Po zastosowaniu terapii erytromycyną zgłaszano przypadki występowania przerostowego zwężenia odźwiernika (ang. IHPS) u niemowląt. W badaniach epidemiologicznych obejmujących dane z metaanaliz odnotowano 2-3-krotny wzrost ryzyka wystąpienia IHPS po ekspozycji na działanie erytromycyny w okresie niemowlęctwa. Ryzyko to jest największe po ekspozycji na erytromycynę w trakcie 1-szych 14 dni życia. Dostępne dane wskazują, że wynosi ono 2,6% (95% CI: 1,5-4,2%) po ekspozycji na erytromycynę w trakcie tego okresu. Natomiast w populacji ogólnej ryzyko wystąpienia IHPS wynosi 0,1-0,2%. Z uwagi na to, że erytromycyna u niemowląt może być stosowana w leczeniu schorzeń cechujących się znaczną umieralnością lub zachorowalnością (takich jak krztusiec lub chlamydioza), należy rozważyć czy korzyści ze stosowania terapii erytromycyną przewyższają potencjalne ryzyko rozwoju IHPS. Należy poinformować rodziców o tym, że w razie wystąpienia u dziecka wymiotów lub drażliwości podczas karmienia, powinni się skontaktować z lekarzem. Erytromycyna może zmienić wynik oznaczeń amin katecholowych w moczu wykonywanych metodą fluorymetryczną. Brak danych dotyczących wpływu leku na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Należy jednak pamiętać, że produkt leczniczy może wywoływać zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego i obwodowego, stany splątania, dezorientację.
Interakcje
Metabolizm erytromycyny zachodzi głównie w wątrobie z udziałem systemu monooksygenaz zależnych od cytochromu P-450. Erytromycyna hamuje aktywność enzymów, co może wpływać na metabolizm zarówno erytromycyny, jak i innych leków stosowanych w tym samym czasie, np. acenokumarol, alfentanyl, astemizol, bromokryptyna, karbamazepina, cylostazol, cyklosporyna, digoksyna, dihydroergotamina, dyzopiramid, ergotamina, heksobarbital, metyloprednizolon, midazolam, omeprazol, fenytoina, chinidyna, ryfabutyna, syldenafil, takrolimus, terfenadyna, teofilina, triazolam, kwasu walproinowy, winblastyna, leki przeciwgrzybicze (np. flukonazol, ketokonazol, itrakonazol), zopiklon. Stosując te leki jednocześnie z erytromycyną należy rozważyć monitorowanie ich stężenia we krwi i dostosowanie dawki, jeśli konieczne. Szczególną ostrożność należy zachować podczas stosowania z lekami, o których wiadomo, że mogą wydłużać odstęp QT w zapisie EKG. Produkty lecznicze, które indukują cytochrom CYP3A4 (np. ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, ziele dziurawca) mogą indukować metabolizm erytromycyny, co prowadzi do zmniejszenia jej stężenia we krwi i osłabienia jej działania. Zwiększona aktywność zaindukowanych enzymów zmniejsza się stopniowo przez 2 tyg. po odstawieniu leków indukujących cytochrom CYP3A4. Dlatego erytromycyny nie należy podawać podczas leczenia induktorami cytochromu CYP3A4 i przez 2 tygodnie po ich odstawieniu. Erytromycyna zwiększa stężenie inhibitorów reduktazy HMG-CoA (np. lowastatyna, symwastatyna). U pacjentów przyjmujących te leki jednocześnie rzadko występowała rabdomioliza. Niektóre antybiotyki mogą zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych poprzez zakłócanie hydrolizy bakteryjnej koniugatów steroidowych w jelicie i tym samym reabsorpcji niesprzężonych steroidów. W wyniku tego może zmniejszyć się stężenie aktywnych steroidów. Pacjentkę należy poinformować, że podczas leczenia erytromycyną konieczne jest stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji. Antagoniści receptora histaminowego H1 (np. terfenadyna, astemizol, mizolastyna). Podczas ich jednoczesnego podawania z erytromycyną należy zachować ostrożność. Erytromycyna może zmienić ich metabolizm, jeśli są podawane jednocześnie. Obserwowano rzadkie przypadki ciężkich, mogących prowadzić do śmierci, zaburzeń serca, w tym zatrzymanie pracy serca, zaburzenia rytmu typu torsade de pointes i inne arytmie komorowe. Produkty lecznicze o działaniu przeciwbakteryjnym. Erytromycyna in vitro działa antagonistycznie w stosunku do bakteriobójczych antybiotyków z grupy β-laktamów (np. penicyliny, cefalosporyny). Erytromycyna działa antagonistycznie w stosunku do klindamycyny, linkomycyny, chloramfenikolu, a także streptomycyny, tetracyklin i kolistyny. Podczas jednoczesnego stosowania erytromycyny z inhibitorami proteazy obserwowano zahamowanie rozpadu erytromycyny. Zgłaszano przypadki nasilonego działania przeciwzakrzepowego w przypadku jednoczesnego stosowania erytromycyny wraz z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi (np. warfaryna, acenokumarol, rywaroksaban). Erytromycyna zmniejsza klirens triazolamu, midazolamu oraz innych benzodiazepin, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia ich farmakologicznego działania. Po wprowadzeniu produktu do obrotu informowano, że jednoczesne podawanie erytromycyny i ergotaminy lub dihydroergotaminy powodowało ostre zatrucie alkaloidami sporyszu, charakteryzujące się skurczem naczyń oraz niedokrwieniem ośrodkowego układu nerwowego, kończyn i innych tkanek. U pacjentów leczonych równocześnie erytromycyną i cyzaprydem wykazano zwiększenie stężenia cyzaprydu. Może to spowodować zmiany w zapisie EKG - wydłużenie odstępu QT oraz zaburzenia rytmu serca takie, jak częstoskurcz komorowy, migotanie komór oraz zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes. Podobne zaburzenia obserwowano u pacjentów stosujących równocześnie pimozyd i klarytromycynę - inny antybiotyk makrolidowy. Jednoczesne stosowanie erytromycyny i teofiliny powoduje zwiększenie w surowicy stężenia teofiliny, co prowadzi do nasilenia jej toksyczności. Jeśli podczas jednoczesnego stosowania tych leków zwiększy się stężenie teofiliny w surowicy i/lub jej toksyczność, należy odpowiednio zmniejszyć dawkę teofiliny. Publikowano doniesienia świadczące o tym, że podawanie doustne erytromycyny razem z teofiliną znacząco zmniejsza stężenie erytromycyny w surowicy, nawet do poziomu poniżej stężenia terapeutycznego. Po wprowadzeniu produktu do obrotu informowano, że jednoczesne podawanie erytromycyny i kolchicyny może zwiększyć toksyczność kolchicyny. U pacjentów stosujących erytromycynę razem z którymś z tych leków obserwowano zmniejszenie ciśnienia tętniczego, bradyarytmię i kwasicę mleczanową. Cymetydyna może hamować metabolizm erytromycyny we krwi, co może prowadzić do zwiększenia jej stężenia. Erytromycyna może zmniejszać klirens zopiklonu, co może prowadzić do nasilenia jego działania farmakodynamicznego.
Ciąża i laktacja
Brak odpowiednich, dobrze kontrolowanych badań u kobiet w ciąży, jednak w badaniach obserwacyjnych notowano przypadki wad sercowo-naczyniowych po leczeniu erytromycyną we wczesnym okresie ciąży. Erytromycyna przenika przez łożysko, ale stężenia, jakie osiąga w osoczu płodu, są zwykle małe. Erytromycynę można podawać kobietom w ciąży jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności. Erytromycyna przenika do mleka matki. U kobiet karmiących piersią należy zachować ostrożność podczas leczenia erytromycyną. Badania na zwierzętach wykazały, że erytromycyna nie stanowi zagrożenia dla płodu.
Działania niepożądane
Badania diagnostyczne: zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: eozynofilia, agranulocytoza. Zaburzenia naczyniowe: niedociśnienie. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: śródmiąższowe zapalenie nerek, zaburzenia czynności nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: ból w klatce piersiowej, gorączka, złe samopoczucie, zaczerwienienie w miejscu podania, podrażnienie skóry. Podawanie powoli odpowiednio rozcieńczonego roztworu inf. dożylnej minimalizuje ból i urazy żył. Zaburzenia psychiczne: omamy. Zaburzenia serca: wydłużenie odstępu QT, zaburzenia rytmu serca, w tym tachyarytmia komorowa i częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes, kołatanie serca; (nieznana) (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): zatrzymanie krążenia, migotanie komór. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wykwity skórne, obrzęk naczynioruchowy, wyprysk, świąd, pokrzywka; rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka; (nieznana) ostra uogólniona osutka krostkowa (ang. AGEP). Zaburzenia ucha i błędnika: głuchota, szumy uszne, zwłaszcza po podaniu dużych dawek leku powyżej 4 g/dobę. Notowano pojedyncze przypadki przemijającej utraty słuchu, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek lub po zastosowaniu dużych dawek. Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje nadwrażliwości od pokrzywki i lekkich wykwitów skórnych do reakcji anafilaktycznych. Zaburzenia układu nerwowego: notowano pojedyncze przypadki przemijających zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego, w tym stan splątania, drgawki, zawroty głowy, jednak związek przyczynowy ze stosowaniem erytromycyny nie został ustalony. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: cholestatyczne lub wątrobowokomórkowe zapalenie wątroby, niewydolność wątroby, zaburzenia czynności wątroby, powiększenie wątroby, żółtaczka. Zaburzenia żołądka i jelit: działaniami niepożądanymi występującymi najczęściej po podaniu doustnym erytromycyny są zaburzenia żołądka i jelit i zależą one od zastosowanej dawki: przerostowe zwężenie odźwiernika u niemowląt, jadłowstręt, zapalenie trzustki, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka (zwłaszcza po podaniu dużych dawek leku), rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (może pojawić się podczas trwania lub po zakończeniu terapii). Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: nadkażenia niewrażliwymi na lek bakteriami lub grzybami podczas przedłużonego lub powtórnego leczenia erytromycyną.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania: zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty) oraz głuchota. Leczenie przedawkowania: przerwać podawanie antybiotyku i zastosować leczenie objawowe polegające na monitorowaniu podstawowych czynności życiowych (oddech, tętno, ciśnienie krwi).
Działanie
Erytromycyna należy do grupy antybiotyków makrolidowych. Wykazuje działanie bakteriostatyczne, którego mechanizm polega na hamowaniu biosyntezy białek w komórkach bakteryjnych wskutek wiązania się z podjednostką 50S rybosomu. Erytromycyna zwykle działa na większość wymienionych niżej bakterii, zarówno in vitro, jak i in vivo.
Skład
1 fiol. zawiera 300 mg erytromycyny w postaci laktobionianu.
Alkohol
Antykoncepcja
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B
Sok pomarańczowy
