Wskazania
Stany niedoboru wit. C (np. szkorbut). Lek w postaci parenteralnej podaje się w stanach ciężkich albo w przypadkach, gdy podanie doustne jest utrudnione.
Dawkowanie
Dorośli: leczniczo: 500-1000 mg/dobę, w dawkach podzielonych. Dzieci: leczniczo: 100-300 mg/dobę, w 2-3 dawkach podzielonych. Pacjenci w podeszłym wieku: nie jest wymagane specjalne dawkowanie.
Uwagi
Podanie domięśniowe lub dożylne.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na kwas askorbowy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Kamica nerkowa (szczawianowa).
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Kwas askorbowy należy stosować ostrożnie u pacjentów z hiperoksalurią, u osób ze skłonnością do tworzenia złogów mineralnych w układzie moczowym. Należy zachować ostrożność również u pacjentów z cukrzycą, hemochromatozą, talasemią i niedokrwistością syderoblastyczną, ponieważ duże dawki kwasu askorbowego mogą zwiększać wchłanianie żelaza. U pacjentów przyjmujących duże dawki może rozwinąć się tolerancja na kwas askorbowy. Duże dawki leku mogą powodować hemolizę u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (G-6PD). Kwas askorbowy jest silnym środkiem redukującym i może wpływać na wyniki testów laboratoryjnych opartych na reakcjach oksydoredukcyjnych (stężenie glukozy w moczu, stężenie etynyloestradiolu w osoczu, aktywność dehydrogenazy mleczanowej, aktywność aminotransferaz wątrobowych w surowicy, badanie na krew utajoną w stolcu, stężenie bilirubiny, pH moczu, zawartość kwasu moczowego i szczawianów w moczu, stężenie żelaza i ferrytyny w osoczu). Pirosiarczyn sodu: produkt leczniczy rzadko może powodować ciężkie reakcje nadwrażliwości i skurcz oskrzeli. Sód: produkt leczniczy zawiera 69,74 mg sodu/amp. (5 ml) co odpowiada 3,5% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Wit. C prawdopodobnie nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Do substancji, które powodują zmniejszenie nasycenia tkanek kwasem askorbowym, należą: kwas acetylosalicylowy, nikotyna zawarta w papierosach, alkohol, niektóre leki zmniejszające apetyt, żelazo, fenytoina, niektóre leki przeciwdrgawkowe, estrogeny - składniki leków antykoncepcyjnych i tetracyklina. Wit. C stosowana w dużych dawkach powoduje zakwaszenie moczu i wchłanianie zwrotne w kanalikach nerkowych leków o charakterze kwasowym, w wyniku czego zmniejsza się ich wydalanie i nasila działanie. Wchłanianie zwrotne leków o charakterze zasadowym jest zaś zmniejszone, przez co ich efekt terapeutyczny ulega osłabieniu. Duże dawki wit. C mogą osłabiać działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych. Istnieją doniesienia, że podczas jednoczesnego podania kwasu askorbowego i flufenazyny, stężenie flufenazyny w osoczu się zmniejsza. Kwas askorbowy podawany pomocniczo z deferoksaminą pacjentom, u których doszło do przedawkowania żelaza (w celu lepszego jego wydalenia), może zwiększyć jego działanie toksyczne, szczególnie na mięsień sercowy, zwłaszcza we wczesnym okresie leczenia, kiedy ilość żelaza w tkankach jest nadmierna. Dlatego u pacjentów z prawidłową czynnością serca nie należy stosować kwasu askorbowego przez pierwszy miesiąc po rozpoczęciu podawania deferoksaminy. Nie należy podawać kwasu askorbowego w skojarzeniu z deferoksaminą pacjentom z zaburzeniami czynności serca. ASA może zmniejszać wchłanianie kwasu askorbowego o ok. 1/3, a wydalanie z moczem o około połowę, ale nie jest znane kliniczne znaczenie tej interakcji. U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek stosujących leki zobojętniające kwas solny w żołądku zawierające glin oraz doustne cytryniany może rozwinąć się zagrażająca życiu encefalopatia, spowodowana znacznym wzrostem stężenia glinu we krwi. Istnieją przypuszczenia, że wit. C może oddziaływać podobnie. Doustne leki antykoncepcyjne zmniejszają stężenie kwasu askorbowego w osoczu. Jednoczesne podawanie kwasu askorbowego i produktów zawierających estradiol może prowadzić do zwiększenia stężenia estradiolu w osoczu.
Ciąża i laktacja
Nie zaleca się stosowania dużych dawek kwasu askorbowego w okresie ciąży, ponieważ nie jest znany wpływ takich dawek na płód. W okresie ciąży i karmienia piersią kwas askorbowy nie powinien być stosowany w dawkach większych niż zalecane dzienne spożycie (80-100 mg/dobę). Kwas askorbowy przenika do mleka kobiecego, ale brak jest dowodów szkodliwego wpływu na noworodki karmione piersią.
Działania niepożądane
Duże dawki wit. C mogą wywołać zaburzenia żołądka i jelit, w tym biegunkę, wymioty, zgagę, zaczerwienienie skóry, ból głowy oraz bezsenność. Duże dawki mogą prowadzić do hiperoksalurii i powstawania kamieni szczawianowych w nerkach, jeżeli mocz ulegnie zakwaszeniu. Dawki dobowe 600 mg i większe mogą działać moczopędnie. Zbyt szybkie podanie dożylne może powodować zawroty głowy i uczucie osłabienia. Po długotrwałym stosowaniu dużych dawek może rozwinąć się tolerancja na kwas askorbowy i w przypadku zmniejszenia dawkowania, mogą wystąpić objawy niedoboru wit. C. Podanie domięśniowe może powodować przemijający ból w miejscu wstrzyknięcia.
Przedawkowanie
Objawami przedawkowania wit. C mogą być zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym biegunka, wymioty, zgaga, a także zaczerwienienie skóry, ból głowy oraz bezsenność. Duże dawki mogą powodować hiperoksalurię i kamicę nerkową. Dawki dobowe od 600 mg mogą działać moczopędnie. Po długotrwałym stosowaniu dużych dawek może rozwinąć się tolerancja na kwas askorbowy. W razie wystąpienia objawów przedawkowania należy przerwać podawanie leku i zastosować leczenie objawowe.
Działanie
Kwas askorbowy, czyli wit. C, należy do wit. rozpuszczalnych w wodzie. Bierze udział w syntezie kolagenu i substancji międzykomórkowej i dlatego niezbędna jest do prawidłowego rozwoju chrząstki, kości, zębów, a także w leczeniu ran. Bierze udział w przekształcaniu kwasu foliowego do kwasu folinowego, ułatwia wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego i uczestniczy w powstawaniu hemoglobiny i dojrzewaniu erytrocytów.
Skład
1 ml roztw. zawiera 100 mg kwasu askorbowego.