Wskazania
Obrzęk i/lub wodobrzusze spowodowane chorobami serca lub wątroby, obrzęk spowodowany chorobami nerek (w przypadku zespołu nerczycowego należy w pierwszej kolejności leczyć chorobę podstawową), obrzęk płuc (np. w przypadku ostrej niewydolności serca), przełom nadciśnieniowy (jako uzupełnienie innego postępowania leczniczego). Pozajelitowe podawanie furosemidu wskazane jest w przypadkach, w których wymagana jest szybka i skuteczna diureza, a podanie doustne jest niemożliwe lub nieskuteczne.
Dawkowanie
Zawsze należy stosować najmniejszą dawkę, zapewniającą pożądaną reakcję. Czas leczenia powinien być ustalony przez lekarza, w zależności od rodzaju i stopnia nasilenia choroby. Pozajelitowe podanie furosemidu jest wskazane w przypadkach, w których podanie doustne jest niemożliwe lub nieskuteczne (np. w przypadku zmniejszonego wchłaniania jelitowego) lub, gdy niezbędne jest szybkie działanie produktu leczniczego. Jeżeli produkt leczniczy podawany jest pozajelitowo, zaleca się rozpoczęcie podawania doust. tak szybko, jak to możliwe. Aby osiągnąć maks. skuteczność i zapobiec przeciwnemu działaniu, zaleca się podawanie furosemidu w inf. ciągłej, zamiast w powtarzanych bolusach. Kiedy niemożliwe jest podawanie furosemidu w inf. ciągłej, w celu kontynuowania leczenia po podaniu jednej lub kilku dawek w szybkim bolusie, korzystniej jest podać kilka małych dawek w krótkich odstępach czasu (co około 4 h) niż podawać w bolusie większe dawki w dłuższych odstępach czasu. Dożylnie furosemid należy podawać powoli, nie szybciej niż 4 mg/minutę oraz nie należy podawać innych produktów leczniczych w tej samej strzykawce. Podanie dom. furosemidu musi być ograniczone jedynie do wyjątkowych przypadków, kiedy niemożliwe jest doust. lub doż. podanie produktu leczniczego. Należy zaznaczyć, że dom. podanie nie jest odpowiednie w stanach ostrych, takich jak obrzęk płuc. W przypadku braku przeciwwskazań, zalecana dawka początkowa dla dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 15 lat wynosi od 20-40 mg (1-2 amp.), podawana dożylnie (bądź w wyjątkowych przypadkach dom.); maks. dawka jest zależna od indywidualnej reakcji pacjenta na leczenie. Jeżeli wymagane jest zastosowanie większej dawki, należy ją zwiększać jednorazowo o 20 mg i nie podawać częściej niż co 2 h. U dorosłych, maks. zalecana dawka dobowa furosemidu wynosi 1500 mg. Zmniejszenie mc. spowodowane nasiloną diurezą nie powinno być większe niż 1 kg/dobę. Dzieci i młodzież. Dzieci i młodzież (w wieku poniżej 18 lat). Doż. podanie furosemidu dzieciom i młodzieży w wieku poniżej 15 lat zalecane jest tylko w wyjątkowych przypadkach. Dawkę należy dostosować do mc., a zalecana dawka wynosi 0,5-1 mg/kg mc/dobę, maks. do całkowitej dawki dobowej 20 mg. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (stężenie kreatyniny w osoczu >5 mg/dl) nie zaleca się stosowania inf. o szybkości większej niż 2,5 mg/minutę. Pacjenci w podeszłym wieku. Zalecane dawkowanie u dorosłych dotyczy także pacjentów w podeszłym wieku, z tym że u pacjentów w podeszłym wieku furosemid jest znacznie wolniej eliminowany z organizmu. Zalecana dawka początkowa wynosi 20 mg/dobę, zwiększana stopniowo aż do uzyskania pożądanej reakcji. Specjalne zalecenia dotyczące dawkowania. U dorosłych dawka jest ustalona następująco: obrzęk związany z przewlekłą i ostrą zastoinową niewydolnością serca: zalecana dawka początkowa wynosi 20-40 mg/dobę. W razie konieczności, dawkę można dostosować w zależności od reakcji pacjenta na leczenie. Dawka dobowa powinna być podana w 2 lub 3 dawkach podzielonych w przewlekłej zastoinowej niewydolności serca, a w postaci bolusa w ostrej zastoinowej niewydolności serca; obrzęk związany z chorobami nerek: zalecana dawka początkowa wynosi 20-40 mg/dobę. W razie konieczności, dawkę można dostosować w zależności od reakcji pacjenta na leczenie. Całkowitą dawkę dobową można podać w dawce pojedynczej lub w kilku dawkach podzielonych. Jeżeli zastosowanie tej dawki nie powoduje pożądanego zwiększenia wydalania płynów, należy podać furosemid w ciągłej inf. doż., o początkowej szybkości 50-100 mg/h. Przed zastosowaniem furosemidu należy skorygować hipowolemię, niedociśnienie i zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitowej. U pacjentów poddawanych dializoterapii, zazwyczaj stosowana dawka podtrzymująca wynosi 250-1500 mg/dobę. Z powodu zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u pacjentów z zespołem nerczycowym, dawkę produktu leczniczego należy dostosować ostrożnie; przełom nadciśnieniowy (jako uzupełnienie innego postępowania leczniczego): zalecana dawka początkowa w przełomie nadciśnieniowym wynosi 20-40 mg, podawana we wstrzyk. doż. w postaci bolusa. W razie konieczności, dawkę można dostosować w zależności od reakcji pacjenta na leczenie; obrzęk związany z chorobami wątroby: jeżeli bezwzględnie konieczne jest doż. podawanie produktu leczniczego, dawka początkowa powinna wynosić 20-40 mg. Dawkę można dostosować w zależności od reakcji pacjenta na leczenie. Całkowita dawka dobowa może być podana w dawce pojedynczej lub w kilku dawkach podzielonych. Furosemid można stosować w skojarzeniu z antagonistami aldosteronu w przypadkach, w których te produkty lecznicze są nieskuteczne w monoterapii. Aby uniknąć objawów niepożądanych, takich jak objawy ortostatyczne lub zaburzenia równowagi elektrolitowej i kwasowo-zasadowej lub encefalopatii wątrobowej, należy ostrożnie dostosować dawkę w celu uzyskania stopniowej utraty płynów. Zastosowana dawka może powodować u dorosłych zmniejszenie mc. wynoszące około 0,5 kg/dobę; obrzęk płuc (w ostrej niewydolności serca): dawka początkowa furosemidu podawana doż. wynosi 40 mg. Jeżeli wymaga tego stan pacjenta, po 30-60 minutach można podać następną dawkę 20-40 mg furosemidu we wstrzyk. Furosemid należy stosować jako uzupełnienie innego postępowania leczniczego.
Uwagi
Podanie doż. lub dom. Instrukcja dotycząca rozcieńczenia produktu leczniczego przed podaniem, patrz ChPL.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na sulfonamidy (np. pochodne sulfonylomocznika lub antybiotyki z grupy sulfonamidów). Niewydolność nerek, ze skąpomoczem/bezmoczem (oligo-/anurią), niereagująca na leczenie furosemidem. Niewydolność nerek spowodowana zatruciem substancjami nefrotoksycznymi lub hepatotoksycznymi. Stan przedśpiączkowy lub stan śpiączki na skutek encefalopatii wątrobowej. Ciężka hipokaliemia. Ciężka hiponatremia. Hipowolemia z towarzyszącym lub nie niedociśnieniem tętniczym. Odwodnienie. Karmienie piersią.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność w następujących przypadkach. Pacjenci z częściowym zwężeniem drogi odpływu moczu (np. pacjenci z przerostem gruczołu krokowego). Należy monitorować ilość wydalanego moczu. Pacjenci z niedociśnieniem tętniczym lub ze zwiększonym ryzykiem w przypadku przedłużonego obniżenia ciśnienia tętniczego (pacjenci ze zwężeniem tętnic wieńcowych lub zwężeniem tętnic mózgu). Pacjenci z jawną lub utajoną cukrzycą lub zaburzeniami glikemii (konieczne jest regularne monitorowanie stężenia glukozy we krwi). Pacjenci z dną moczanową i hiperurykemią (należy regularnie monitorować stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi). Pacjenci z chorobami wątroby lub z zespołem wątrobowo-nerkowym (zaburzenia czynności nerek związane z ciężką chorobą wątroby). Hipoproteinemia (związana z zespołem nerczycowym; działanie furosemidu może być zmniejszone, a zwiększona jego ototoksyczność). Jednoczesne podawanie z solami litu. Ostra porfiria (podawanie diuretyków w ostrej porfirii uznaje się za niebezpieczne; należy zachować ostrożność). Wcześniaki (możliwość wystąpienia wapnicy nerek/kamicy nerkowej - należy kontrolować czynność nerek oraz przeprowadzać badania ultrasonograficzne nerek). U wcześniaków z zespołem zaburzeń oddychania, leczenie moczopędne z zastosowaniem furosemidu w pierwszych tygodniach życia może zwiększyć ryzyko wystąpienia przetrwałego przewodu tętniczego Botala. NLPZ mogą hamować działanie moczopędne furosemidu i innych diuretyków. Stosowanie NLPZ z lekami moczopędnymi może zwiększać ryzyko nefrotoksyczności. Należy zachować ostrożność podczas dostosowywania dawki w następujących przypadkach. Zaburzenia elektrolitowe (np. hipokaliemia, hiponatremia). Zaburzenia gospodarki wodnej, odwodnienie, zmniejszenie objętości krwi krążącej, powodujące zapaść sercowo-naczyniową i możliwość wystąpienia zakrzepicy i zatoru, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku, stosujących duże dawki produktu leczniczego. Ototoksyczność (jeżeli produkt leczniczy podawany jest z szybkością większą niż 4 mg/ml) - jednoczesne podawanie z innymi produktami ototoksycznymi może zwiększyć ryzyko jej wystąpienia. Podawanie dużych dawek. Podawanie w postępującej i ciężkiej chorobie nerek. Podawanie z sorbitolem. Jednoczesne podawanie obu substancji może powodować zwiększone odwodnienie (sorbitol może spowodować dodatkową utratę płynów, wywołując biegunkę). Podawanie pacjentom z toczniem rumieniowatym układowym, ze względu na możliwość jego zaostrzenia lub aktywacji. Podawanie produktów leczniczych wydłużających odstęp QT. Specjalne ostrzeżenia i/lub konieczność zmniejszenia dawki. U pacjentów leczonych furosemidem - szczególnie pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów przyjmujących inne leki mogące powodować niedociśnienie oraz pacjentów z innymi stanami chorobowymi, które wiążą się z ryzykiem niedociśnienia - może wystąpić niedociśnienie objawowe powodujące zawroty głowy, omdlenia lub utratę świadomości. Podczas leczenia furosemidem, zaleca się regularne monitorowanie stężenia sodu, potasu i kreatyniny w osoczu. Szczególna ostrożność zalecana jest w przypadku pacjentów z grupy dużego ryzyka wystąpienia zaburzeń elektrolitowych lub w przypadku znaczącej dodatkowej utraty płynów (np. z powodu wymiotów lub biegunki). Należy wyrównać hipowolemię lub odwodnienie oraz inne znaczące zaburzenia gospodarki elektrolitowej lub równowagi kwasowo-zasadowej. Zgłaszano przypadki reakcji nadwrażliwości na światło związane ze stosowaniem diuretyków tiazydowych. Jeżeli w trakcie stosowania produktu leczniczego wystąpi reakcja nadwrażliwości na światło, zaleca się przerwanie leczenia. Jeżeli konieczne jest ponowne zastosowanie diuretyku tiazydowago, zaleca się osłonięcie powierzchni skóry narażonych na działanie światła słonecznego lub sztucznego UVA. Należy zwrócić uwagę sportowców na fakt, że produkt leczniczy zawiera substancję czynną, która może dać pozytywny wynik w testach dopingowych. W badaniach kontrolowanych placebo, dotyczących stosowania rysperydonu, przeprowadzanych z udziałem pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem, obserwowano zwiększenie śmiertelności w grupie pacjentów otrzymujących furosemid i rysperydon (7,3%; średni wiek pacjentów 89 lat, zakres 75-97 lat) w porównaniu do pacjentów leczonych tylko rysperydonem (3,1%; średni wiek pacjentów 84 lata, zakres 70-96 lat) lub tylko furosemidem (4,1%; średni wiek pacjentów 80 lat, zakres 67-90 lat). Jednoczesne stosowanie rysperydonu i innych leków moczopędnych (głównie diuretyków tiazydowych w małych dawkach) nie wiązało się z podobnymi obserwacjami. Nie ustalono mechanizmu patofizjologicznego wyjaśniającego te obserwacje, ani nie ustalono jednoznacznej przyczyny zgonu. Jednakże, należy zachować ostrożność oraz rozważyć stosunek korzyści do ryzyka takiego leczenia skojarzonego lub jednoczesnego stosowania z innymi silnymi diuretykami, przed podjęciem decyzji o leczeniu. U pacjentów leczonych jednocześnie rysperydonem i innymi diuretykami nie obserwowano zwiększenia śmiertelności. Niezależnie od stosowanego leczenia, odwodnienie jest ogólnym czynnikiem ryzyka śmiertelności i dlatego u pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem należy mu zapobiegać. Produkt leczniczy zawiera 3,7 mg sodu w 1 ml, co odpowiada 0,2% zalecanej przez WHO maks. 2 g dobowej dawki sodu u osób dorosłych. Produkt wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Reakcja pacjenta na działanie furosemidu jest indywidualna, a z powodu obniżenia ciśnienia tętniczego krwi zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn może być zaburzona. Ryzyko jest większe na początku leczenia, podczas zmian leczenia i po spożyciu alkoholu.
Interakcje
Jednoczesne stosowanie nie zalecane. Lit: furosemid może zmniejszać wydalanie litu, co skutkuje nasileniem działania kardiotoksycznego oraz toksyczności litu. Z tego powodu nie zaleca się jednoczesnego stosowania. Jeśli takie leczenie skojarzone jest konieczne, należy kontrolować stężenie litu we krwi oraz odpowiednio dostosować dawkę litu. Rysperydon: należy zachować ostrożność oraz rozważyć stosunek korzyści do ryzyka jednoczesnego stosowania rysperydonu i furosemidu lub rysperydonu i innych silnych diuretyków, przed podjęciem decyzji o leczeniu. Lewotyroksyna: duże dawki furosemidu mogą hamować wiązanie hormonów tarczycy z białkami nośnikowymi i tym samym prowadzić do początkowego przejściowego wzrostu stężenia wolnych hormonów tarczycy, po którym następuje ogólny spadek całkowitego stężenia hormonów tarczycy. Należy kontrolować stężenie hormonów tarczycy. Jednoczesne stosowanie wymagające zachowania ostrożności. Leki powodujące zwiększone ryzyko wydłużenia odstępu QTc i wystąpienia częstoskurczu typu Torsades de pointes w powiązaniu z hipokaliemią. Zaburzenia elektrolitowe indukowane furosemidem (hipokalemia, hipomagnezemia oraz hipokalcemia) mogą powodować wydłużenie odcinka QT, a zatem zwiększać ryzyko arytmii , w przypadku jednoczesnego podawania substancji czynnych, które wydłużają odstęp QT lub
powodują hipokaliemię, takich jak: leki przeciwarytmiczne klasy I i III, np. chinidyna, hydrochinidyna, dyzopiramid, amiodaron, sotalol, ibutilid, dofetilid; glikozydy nasercowe (digoksyna) - jednoczesne podawanie furosemidu nasila toksyczne działanie na serce glikozydów naparstnicy oraz może prowadzić do wystąpienia zaburzeń rytmu serca zagrażających życiu; leki przeciwpsychotyczne, takie jak sultopryd, fenotiazyny (np. chloropromazyna, tiorydazyna, trifluoperazyna), benzamidy (amisulpryd, sulpiryd), butyrofenony (np. droperydol, haloperydol); inne neuroleptyki (pimozyd); inne substancje, np. beprydyl, cyzapryd, erytromycyna, halofantryna, sparfloksacyna, pentamidyna, chinolony itd. Z tego powodu należy kontrolować stężenie potasu w surowicy oraz wykonywać badania EKG podczas jednoczesnego stosowania tych substancji czynnych. Substancje czynne zmniejszające poziom potasu w surowicy. Jednoczesne podawanie furosemidu z amfoterycyną B, glukokortykoidami, karbenoksolonem, tetrakozaktydem lub środkami przeczyszczającymi może zwiększać utratę potasu. Lukrecja wywiera taki sam wpływ jak karbenoksolon. W powiązaniu z glukokortykoidami, należy brać pod uwagę wystąpienie hipokalemii, oraz jej ewentualne pogorszenie w związku z nadmiernym stosowaniem środków przeczyszczających. Ze względu na ryzyko nieodwracalnego uszkodzenia słuchu, równoczesne stosowanie zalecane jest jedynie w przypadku, jeżeli istnieją istotne powody medyczne. Należy kontrolować stężenie potasu. Substancje czynne zmniejszające poziom sodu w surowicy. Jednoczesne podawanie karbamazepiny lub aminoglutetymidu może zwiększać ryzyko hiponatremii. Niesteroidowe produkty przeciwzapalne, w tym inhibitory COX, mogą indukować ostrą niewydolność nerek w przypadkach wcześniej istniejącej hipowolemii oraz zmniejszać działanie diuretyczne, natriuretyczne i przeciwnadciśnieniowe furosemidu. W przypadku jednoczesnego stosowania z dużymi dawkami salicylanów, wrażliwość na toksyczny wpływ salicylanów może wzrosnąć na skutek zmniejszenia wydalania nerkowego lub zmiany czynności nerek. Działania hipotensyjne i/lub nerkowe są wzmagane w sytuacji, kiedy podawane są jednocześnie z furosemidem. Zaleca się zmniejszenie lub przerwanie leczenia furosemidem przynajmniej na 3 dni przed rozpoczęciem podawania inhibitorów ACE oraz ARA. Zaburzenia czynności nerek mogą również wystąpić podczas pierwszego równoczesnego podania produktów leczniczych lub po pierwszym podaniu dużych dawek inhibitora ACE lub antagonisty receptora angiotensyny II. Produkty lecznicze, które zwiększają działanie przeciwnadciśnieniowe furosemidu. Działanie niektórych, innych leków przeciwnadciśnieniowych (innych diuretyków i innych produktów leczniczych, które obniżają ciśnienie tętnicze, takich jak β-adrenolityki) może ulec wzmocnieniu przez równoczesne podawanie furosemidu. Istnieje możliwość nasilenia działania hipotensyjnego w przypadku stosowania furosemidu i amifostyny, baklofenu lub α-adrenolityku. Istnieje zwiększone ryzyko rozwoju niedociśnienia ortostatycznego, kiedy jednocześnie podawane są diuretyki pętlowe takie jak furosemid oraz trójpierścieniowe przeciwdepresyjne produkty lecznicze (np. imipramina, nortryptylina, amitryptylina) lub produkty lecznicze przeciwpsychotyczne. Może wystąpić pogorszenie tolerancji glukozy, ponieważ furosemid może osłabiać działanie przeciwcukrzycowych produktów leczniczych. Konieczne może być dostosowanie dawki produktów przeciwhiperglikemicznych. W odosobnionych przypadkach, doż. podawanie furosemidu 24 h przed podawaniem chloralu wodzianu może powodować wystąpienie zaczerwienienia twarzy, nadmiernego pocenia się, uczucia niepokoju, nudności, zwiększenie ciśnienia tętniczego i tachykardii. Zatem, nie zaleca się jednoczesnego podawania furosemidu i chloralu wodzianu. Stężenie furosemidu w surowicy oraz pochodnych kwasu fibrynowego (takich jak klofibrat i fenofibrat) może się zwoiększyć podczas ich równoczesnego podawania (w szczególności w przypadku hipoalbuminemii, np. w zespole nerczycowym). Należy monitorować zwiększenie jego działania (zwiększona diureza i objawy ze strony mięśni). U pacjentów z czynnikami ryzyka takimi jak zwiększone stężenie S-kreatyniny, odwodnienie, zastoinowa niewydolność krążenia, wiek powyżej 70 lat lub równoczesne podawanie neurotoksycznych produktów leczniczych, jednoczesne podawanie furosemidu i środków cieniujących zawierających jod może zwiększać ryzyko związanej ze środkami cieniującymi ostrej niewydolności nerek. Należy unikać jednoczesnego podawania. Furosemid może zwiększać stężenie metforminy w surowicy. Odwrotnie, metformina może zmniejszać stężenie furosemidu. Ryzyko to związane jest z podwyższoną częstością występowania kwasicy mleczanowej w przypadku niewydolności nerek. Kolestyramina i kolestipol mogą zmniejszać biodostępność furosemidu. Furosemid może nasilać działanie nefrotoksyczne nefrotoksycznych produktów leczniczych (np. cefalorydyny, cefalotyny, ceftazydymu, polimyksyny, aminoglikozydów, organo-platyny, produktów immunosupresyjnych, foskarnetu, pentamidyny). Antybiotyki takie jak cefalosporyny - u pacjentów leczonych furosemidem oraz dużymi dawkami określonych cefalosporyn, może rozwinąć się zaburzenie czynności nerek. Istnieje ryzyko działań ototoksycznych, jeżeli cisplatyna podawana jest jednocześnie z furosemidem. Dodatkowo, nefrotoksyczność cisplatyny może być zwiększona, jeżeli furosemid nie jest podawany w małych dawkach (np. 40 mg u pacjentów z prawidłową funkcją nerek) oraz z dodatnim bilansem płynów, kiedy stosowany jest w celu uzyskania diurezy wymuszonej podczas leczenia cisplatyną. Furosemid może również nasilać ototoksyczność określonych produktów leczniczych na przykład aminoglikozydów i antybiotyków takich jak kanamycyna, gentamycyna i tobramycyna, w szczególności u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Ponieważ może to prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia, produkty lecznicze te mogą być stosowane z furosemidem jedynie, jeżeli istnieją istotne powody medyczne. Niewielkie dawki furosemidu (poniżej 100 µg/kg) mogą nasilać blok przewodnictwa nerwowo-mięśniową, wywoływany przez kompetycyjne (leki zwiotczające mięśnie o typie kurary, takie jak atrakurium i tubokuraryna) lub depolaryzujące (taki jak sukcynylocholina) leki blokujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, natomiast duże dawki mogą osłabiać blok przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Działanie diuretyków powodujące utratę potasu może nasilać działanie kompetycyjnych leków blokujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Równoczesne podawanie furosemidu i diuretyków oszczędzających potas może prowadzić do efektu synergistycznego związanego z diurezą. Wydalanie sodu może się zwiększyć a potas zmniejszyć. Stwierdzono, że klirens teofiliny uległ zmniejszeniu o około 20% przez jednoczesne podawanie furosemidu, tym samym wzmagając działanie teofiliny. Istnieje podwyższone ryzyko hipokalemii, kiedy jest ona podawana jednocześnie z furosemidem. Efekt synergistyczny diurezy oraz wydalania sodu i potasu występuje jako rezultat interakcji furosemidu i tiazydów, czego wynikiem jest podwyższone ryzyko odwodnienia, hiponatremii i hipokalemii. Probenecyd, metotreksat i inne produkty lecznicze, które, podobnie jak furosemid, podlegają istotnej sekrecji kanalikowej mogą zmniejszać działanie furosemidu. Z drugiej strony, furosemid może obniżać nerkową eliminację tych substancji. W przypadku leczenia wysokimi dawkami (w szczególności zarówno furosemidu jak i innych substancji), może to prowadzić do wzrostu poziomów w surowicy oraz zwiększonego ryzyka działań niepożądanych spowodowanego przez furosemid lub jednocześnie podawany produkt leczniczy. Osłabienie działania furosemidu może występować po równoczesnym podawaniu produktów leczniczych przeciwdrgawkowych (np. fenytoiny, fenobarbitalu). Równoczesne stosowanie furosemidu może osłabiać działanie amin presyjnych. Jednoczesne stosowanie cyklosporyny i diuretyków jest związane ze zwiększonym ryzykiem zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej w następstwie hiperurykemii indukowanej
furosemidem i niewystarczającego wydalania nerkowego moczanów związanego z cyklosporyną.
Ciąża i laktacja
Ponieważ furosemid przenika przez łożysko, w okresie ciąży powinien być stosowany krótko i wyłącznie, jeśli jest to bezwzględnie konieczne. Diuretyki nie są odpowiednie do rutynowego leczenia nadciśnienia i obrzęków występujących w ciąży, ponieważ zmniejszają przepływ łożyskowy i, w konsekwencji, hamują wzrost płodu. Leczenie furosemidem w okresie ciąży wymaga kontrolowania stężenia elektrolitów, wartości hematokrytu oraz wzrostu płodu. W badaniach na zwierzętach obserwowano toksyczny wpływ na reprodukcję. Furosemid osiąga w krwi pępowinowej 100% stężenia osoczowego u matki. Do chwili obecnej nie ma doniesień dotyczących wystąpienia zaburzeń rozwojowych płodu u ludzi, których przyczyną mogłoby być narażenie na furosemid. Jednak, nie ma wystarczających doświadczeń pozwalających stwierdzić, czy istnieje potencjalna możliwość uszkodzenia zarodka/płodu. W przypadku stosowania furosemidu w okresie ciąży, u płodu może wystąpić hiperkalciuria, wapnica nerkowa i wtórna nadczynność przytarczyc. W rozwoju wewnątrzmacicznym może być również stymulowane wytwarzanie moczu przez płód. Karmienie piersią jest przeciwwskazane, ponieważ furosemid przenika do mleka ludzkiego i hamuje laktację.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszanym działaniem niepożądanym furosemidu była encefalopatia wątrobowa u pacjentów z niewydolnością wątroby. Niezbyt często zgłaszano przypadki głuchoty, czasami nieodwracalnej. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (niezbyt często) małopłytkowość; (rzadko) zahamowanie czynności szpiku kostnego, eozynofilia, leukopenia; (bardzo rzadko) niedokrwistość hemolityczna, niedokrwistość aplastyczna, agranulocytoza. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) ciężkie reakcje anafilaktyczne i rzekomoanafilaktyczne, takie jak wstrząs anafilaktyczny; (nieznana) zaostrzenie lub aktywacja tocznia rumieniowatego układowego. Zaburzenia układu nerwowego: (często) encefalopatia wątrobowa u pacjentów z niewydolnością wątroby; (rzadko) parestezja, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, senność, splątanie, uczucie ucisku w głowie; (nieznana) zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, omdlenie i utrata przytomności (na skutek niedociśnienia objawowego lub innych przyczyn), ból głowy. Zaburzenia oka: (rzadko) niewyraźne widzenie, zaburzenia widzenia z objawami hipowolemii. Zaburzenia ucha i błędnika: (niezbyt często) głuchota (czasami nieodwracalna); (rzadko) zaburzenia słuchu i/lub szum uszny. Zaburzenia żołądka i jelit: (rzadko) nudności, wymioty i biegunka, anoreksja, zaburzenia żołądkowe, zaparcie, suchość błony śluzowej jamy ustnej; (bardzo rzadko) ostre zapalenie trzustki. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) świąd, reakcje skórne i ze strony błon śluzowych; (rzadko) zapalenie naczyń; (nieznana) zespół Stevens-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, ostra uogólniona osutka krostkowa (ang. AGEP), reakcja polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi (ang. DRESS). Zaburzenia mieśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (rzadko) kurcze mięśni nóg, osłabienie, zmniejszenie stężenia wapnia w osoczu, przewlekłe zapalenie stawów; (bardzo rzadko) tężyczka; (nieznana) zgłaszano przypadki rabdomiolizy, często w związku z ciężką hipokaliemią. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) śródmiąższowe zapalenie nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (rzadko) stany gorączkowe, ból miejscowy po podaniu domięśniowym. Badania diagnostyczne: (rzadko) zwiększenie stężenia cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi. Szczegóły dotyczące działań niepożądanych, patrz ChPL. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: działanie moczopędne furosemidu może doprowadzić lub przyczynić się do wystąpienia hipowolemii i odwodnienia, szczególnie w przypadku pacjentów w podeszłym wieku. Znaczne zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej może powodować zagęszczenie krwi z tendencją do tworzenia się zakrzepów. Zaburzenia endokrynologiczne: furosemid może zmniejszyć tolerancję glukozy. U pacjentów z cukrzycą może doprowadzić to do pogorszenia parametrów metabolicznych; może ujawnić się cukrzyca utajona. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: mogą wystąpić zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (hipokaliemia, hiponatremia i zasadowica metaboliczna), zwłaszcza w przypadku długotrwałego leczenia lub w przypadku stosowania dużych dawek produktu leczniczego. Dlatego należy kontrolować stężenie elektrolitów w surowicy (przede wszystkim potasu, sodu i wapnia). Może wystąpić zmniejszenie stężenia potasu, szczególnie w przypadku stosowania diety z małą ilością potasu. Zwłaszcza w przypadku jednoczesnej zmniejszonej podaży potasu i/lub zwiększonej pozanerkowej jego utraty (np. na skutek wymiotów lub przewlekłej biegunki), może wystąpić hipokaliemia, spowodowana zwiększonym wydalaniem potasu z moczem. Występują objawy nerwowo-mięśniowe (osłabienie mięśni, parestezja, niedowłady), jelitowe (wymioty, zaparcie, wzdęcie), nerkowe (wielomocz, nadmierne pragnienie) i sercowe (zaburzenia rytmu i przewodzenia). Znaczna utrata potasu może doprowadzić do porażennej niedrożności jelit lub zaburzeń przytomności, ze śpiączką w skrajnych przypadkach. Oprócz tego, występujące choroby (np. marskość wątroby lub niewydolność serca), stosowane jednocześnie produkty lecznicze i dieta mogą być przyczyną niedoboru potasu. W takich przypadkach niezbędne jest odpowiednie kontrolowanie stężenia potasu, jak również uzupełnianie jego niedoboru. Z powodu zwiększonego wydalania sodu z moczem, może wystąpić hiponatremia objawowa, szczególnie w przypadku stosowania diety z małą ilością sodu. Najczęściej obserwowanymi objawami niedoboru sodu są: apatia, kurcz mięśni łydki, zobojętnienie, osłabienie, senność, wymioty i splątanie. Zwiększona utrata wapnia z moczem może prowadzić do wystąpienia hipokalcemii, która może w rzadkich przypadkach powodować tężyczkę. U pacjentów ze zwiększoną utratą magnezu z moczem, może rzadko wystąpić tężyczka lub zaburzenia rytmu serca spowodowane hipomagnezemią. U niektórych pacjentów może wystąpić zwiększone stężenie kwasu moczowego oraz napady dny moczanowej. Podczas stosowania furosemidu może wystąpić zasadowica metaboliczna lub występująca wcześniej zasadowica metaboliczna (np. w przebiegu niewyrównanej marskości wątroby) może ulec nasileniu. Zaburzenia ucha i błędnika: prawdopodobieństwo wystąpienia szumów usznych jest większe w przypadku szybkiego podawania dożylnego, szczególnie pacjentom z niewydolnością nerek lub hipoproteinemią (np. w przebiegu zespołu nerczycowego). Zaburzenia serca: szczególnie w początkowym okresie leczenia oraz u pacjentów w podeszłym wieku, bardzo silna diureza może doprowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego, które, jeżeli będzie znaczne, może być przyczyną objawów podmiotowych i przedmiotowych, takich jak: niedociśnienie ortostatyczne, ostre niedociśnienie, uczucie ucisku w głowie, zawroty głowy, zapaść krążeniowa, zakrzepowe zapalenie żył lub nagły zgon (po podaniu domięśniowym lub dożylnym). Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: może wystąpić cholestaza wewnątrzwątrobowa, żółtaczka cholestatyczna, niedokrwienie wątroby, zwiększenie aktywności transaminaz wątrobowych. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: diuretyki mogą nasilić lub ujawnić objawy ostrego zatrzymania moczu (zaburzenia opróżniania pęcherza, rozrost gruczołu krokowego lub zwężenie cewki moczowej); może wystąpić zapalenie naczyń, cukromocz, przemijające zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi. Ciąża, połóg i okres okołoporodowy: u wcześniaków leczonych furosemidem może wystąpić kamica nerkowa i/lub wapnica nerek z powodu odkładania się wapnia w tkance nerek. U wcześniaków z zespołem zaburzeń oddychania, leczenie moczopędne furosemidem w pierwszych tyg. życia może zwiększyć ryzyko wystąpienia przetrwałego przewodu tętniczego Botalla.
Przedawkowanie
Obraz kliniczny ostrego lub przewlekłego przedawkowania produktu leczniczego jest uzależniony od wielkości przyjętej dawki i stanowi konsekwencję utraty płynów i elektrolitów, (np. hipowolemia, odwodnienie, zagęszczenie krwi, zaburzenia rytmu serca - w tym blok AV oraz migotanie komór) z powodu nasilonej diurezy. Objawy zaburzeń to stan majaczeniowy, ciężkie niedociśnienie tętnicze (prowadzące do wstrząsu), ostra niewydolność nerek, zakrzepica, porażenie wiotkie, apatia i stan splątania. Leczenie: po zaobserwowaniu pierwszych objawów wstrząsu (niedociśnienie, nadmierne pocenie się, nudności, sinica) należy natychmiast przerwać podawanie produktu leczniczego, ułożyć pacjenta z głową poniżej tułowia i umożliwić mu swobodne oddychanie, podanie płynów i wyrównanie zaburzeń elektrolitowych; monitorowanie metabolizmu, i zapewnienie prawidłowej diurezy, postępowanie w przypadku wstrząsu anafilaktycznego: rozcieńczyć 1 ml 1:1000 roztworu adrenaliny w 10 ml i w powolnym wstrzyknięciu podać 1 ml powstałego roztworu (dawka adrenaliny - 0,1 mg), należy monitorować tętno i ciśnienie oraz ewentualne zaburzenia rytmu serca. Jeżeli jest to konieczne można powtórzyć podanie adrenaliny. Następnie należy podać we wstrzyknięciu dożylnym glikokortykosteroid (np. 250 mg metyloprednizolonu), wstrzyknięcie można powtórzyć w razie konieczności. Wymienione powyżej dawki produktów leczniczych należy dostosować dla dzieci na podstawie mc. Należy doprowadzić do przywrócenia prawidłowej objętości krwi krążącej za pomocą dostępnych środków i zastosować oddychanie wspomagane, podać tlen, a w przypadku wstrząsu anafilaktycznego produkty lecznicze przeciwhistaminowe. Nie jest znane specyficzne antidotum dla furosemidu. Jeżeli dojdzie do przedawkowania podczas podawania pozajelitowego, w zasadzie należy zastosować leczenie objawowe i podtrzymujące. Hemodializa nie przyspiesza eliminacji furosemidu.
Działanie
Leki jest silnym, szybko działającym moczopędnym produktem leczniczym. Z farmakologicznego punktu widzenia furosemid hamuje wchłanianie zwrotne (reabsorpcję) jonów sodowych, potasowych i chlorkowych przez błonę luminalną ramienia wstępującego pętli Henlego. Z tego powodu skuteczność furosemidu jest uzależniona od przenikania produktu leczniczego do światła kanalików nerkowych, zależnego od mechanizmu transportu anionów. Działanie moczopędne jest rezultatem zahamowania wchłaniania zwrotnego chlorku sodu w tej części pętli Henlego. W rezultacie, ilość wydalanego sodu może zwiększyć się o 35% w odniesieniu do przesączania kłębuszkowego sodu. Wtórnie do zwiększonego wydalania sodu występuje: zwiększone wydalanie moczu i zwiększone wydalanie potasu w kanalikach dystalnych. Zwiększone jest również wydalanie soli wapnia i magnezu.
Skład
1 amp. po 2 ml zawiera 20 mg furosemidu, co odpowiada 10 mg furosemidu w 1 ml.
Doping
Laktacja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Lukrecja
Warzywa liściaste, drożdże
