Zakażenia dróg moczowych powodowane przez wrażliwe szczepy Escherichia coli, Proteus mirabilis, Enterobacter sp. oraz gronkowce koagulazoujemne, w tym Staphylococcus saprophyticus. Trimetoprim może być też stosowany w zakażeniach o innym umiejscowieniu, powodowanych przez wrażliwe drobnoustroje, jeśli właściwości farmakokinetyczne zapewniają możliwość uzyskania odpowiedniego stężenia leku w ognisku zakażenia. Zakażenia dróg oddechowych: zapalenia płuc wywołane przez Pneumocystis carinii (m.in. będące powikłaniem zespołu nabytego upośledzenia odporności AIDS). Zakażenia przewodu pokarmowego: dur brzuszny, biegunka wywołana przez E. coli (w tym biegunka podróżnych). Wrażliwość drobnoustrojów należy potwierdzić testem in vitro.

Dawkowanie standardowe. Dorośli i dzieci powyżej 12 lat: zwykle 100-200 mg 2x/dobę (1-2 tabl. 100 mg co 12 h). Dzieci w wieku 6-12 lat: 2-4 mg/kg mc. (0,5-1 tabl.) 2xdobę. Dzieci poniżej 6 lat: nie zaleca się stosowania leku u dzieci w tej grupie wiekowej. Czas trwania kuracji: lek stosować przez co najmniej 10 dni. Po ustąpieniu objawów chorobowych leczenie należy kontynuować jeszcze przez 2-3 dni. Dawkowanie u chorych z niewydolnością nerek. W przypadku Cl_Cr >30 ml/min stosuje się dawkę standardową. W przypadku Cl_Cr 15-30 ml/min - dawka wynosi 50 mg (0,5 tabl.) co 12 h. Nie zaleca się stosowania leku u osób z Cl_Cr <15 ml/min. Dawkowanie specjalne. U chorych na dur brzuszny. Początkowo 300 mg (3 tabl.) co 12 h (przez 2-3 dni), a następnie 200 mg (2 tabl.) co 12 h. U chorych pneumocystozowym zapaleniem płuc dawka wynosi około 5 mg/kg mc. co 8 h lub 300 mg co 8 h. W przypadku leczenia skojarzonego razem z dapsonem należy stosować 100 mg/dobę. U chorych, którzy reagują na lek w ciągu pierwszych 72 h, leczenie należy kontynuować przez 14 dni. W przypadku biegunki podróżnych dawka wynosi 200 mg (2 tabl.) co 12 h.

Podanie doustne. Tabl. można dzielić. Pokarm hamuje wchłanianie trimetoprimu.

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Niedokrwistość megaloblastyczna związana z niedoborem kwasu foliowego.Okres ciąży. Ciężka niewydolność nerek.

Trimetoprim w rzadkich przypadkach może powodować zaburzenia w układzie krwiotwórczym. Wczesnymi objawami tych zaburzeń mogą być m.in. ból gardła, gorączka, wybroczyny. Pojawienie się objawów mogących wskazywać na uszkodzenie szpiku jest wskazaniem do natychmiastowego wykonania badania morfologii krwi z rozmazem. Jeśli badanie wykaże zmniejszenie liczby któregokolwiek upostaciowanego składnika krwi, lek należy odstawić. U osób z niedoborem kwasu foliowego lub z podejrzeniem takiego niedoboru, lek należy stosować ostrożnie. Trimetoprim należy stosować ostrożnie u osób z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek. Trimetoprim potencjalnie może być przyczyną hiperkaliemii. Jednoczesne stosowanie produktów leczniczych powodujących hiperkaliemię ze spironolaktonem może prowadzić do ciężkiej hiperkaliemii. Brak doniesień o wpływie na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Trimetoprim hamuje metabolizm fenytoiny. Jednoczesne stosowanie trimetoprimu może przedłużyć okres półtrwania fenytoiny o 50%. Jeśli stosowanie obu leków jest niezbędne, należy obserwować pacjenta w kierunku potencjalnego przedawkowania fenytoiny. Jednoczesne stosowanie trimetoprimu może zwiększać niedobory kwasu foliowego wywołane przez inne leki (np. fenytoinę, metotreksat). Trimetoprim może zwiększać działanie warfaryny. Trimetoprim zwiększa działanie digoksyny, prokainamidu. Ryfampicyna wpływa na wydalanie trimetoprimu, zmniejszając jego stężenie. Trimetoprim i dapson wzajemnie zwiększają swoje stężenia we krwi. Trimetoprim hamuje wymianę sód-potas w kanaliku dystalnym i potencjalnie może być przyczyną hiperkaliemii. Jednoczesne stosowanie trimetoprimu ze spironolaktonem może prowadzić do istotnej klinicznie hiperkaliemii. Kliniczne konsekwencje jednoczesnego stosowania trimetoprimu z innymi diuretykami oszczędzającymi potas nie są znane, jednak nie można wykluczyć potencjalnego zwiększenia ryzyka hiperkaliemii.

Wyniki badań przedklinicznych wskazują na możliwość wystąpienia zaburzeń rozwojowych płodu, dlatego nie należy stosować trimetoprimu w czasie ciąży. Trimetoprim przenika do mleka ludzkiego. Nie zaleca się stosowania trimetoprimu podczas karmienia piersią.

Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) trombocytopenia, leukopenia, neutropenia, niedokrwistość megaloblastyczna, methemoglobinemia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) odnotowano nadwrażliwość w postaci zespołu Stevensa-Johnsona, zespołu Lyella lub wstrząsu anafilaktycznego. Zaburzenia żołądka i jelit: (nnieznana) uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, nudności, wymioty, zapalenie języka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (nieznana) najczęściej występują wysypki skórne, świąd oraz nadwrażliwość na światło. Częstość tych zmian zależy od dawki. Wysypki mają często charakter plamisto-grudkowy i występują 10-14 dni po rozpoczęciu leczenia. Inne: (rzadko) hiperkaliemia lub hiponatremia, gorączka, wzrost stężenia mocznika lub kreatyniny w surowicy, wzrost stężenia bilirubiny i aktywności aminotransferaz, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Objawy ostrego przedawkowania trimetoprimu pojawiają się po przyjęciu 1 g lub więcej leku. Mogą wystąpić nudności, wymioty, zawroty głowy, ból głowy, depresja, zaburzenia świadomości, depresja szpiku. Postępowanie jest objawowe. Zakwaszenie moczu przyspiesza eliminację trimetoprimu. Skuteczność hemodializy jest umiarkowana, dializa otrzewnowa jest nieskuteczna. Długotrwałe stosowanie trimetoprimu może prowadzić do depresji szpiku z trombocytopenią, leukopenią, anemią megaloblastyczną. Wystąpienie takich objawów jest wskazaniem do odstawienia leku. Może być celowe podanie leukoworyny w dawce 5-15 mg na dobę.

Trimetoprim jest inhibitorem reduktazy kwasu dihydrofoliowego, enzymu biorącego udział w przemianie kwasu dihydrofoliowego w kwas tetrahydrofoliowy (folinowy), będący postacią aktywną biologicznie, niezbędną do syntezy nukleotydów. Niedobór kwasu tetrahydrofoliowego prowadzi w pierwszej kolejności do niedoboru tyminy i zaburzenia syntezy DNA, w wyniku czego następuje zahamowanie namnażania drobnoustrojów. Oprócz tego trimetoprim wywiera działanie bakteriobójcze o niewyjaśnionym mechanizmie. Oporność bakterii na trimetoprim może mieć charakter transportowy, w wyniku czego lek nie przenika do wnętrza komórki bakteryjnej (oporność gatunkowa u Pseudomonas aeruginosa). Oporność nabyta może być związana ze zmianą powinowactwa enzymu do trimetoprimu i może rozwijać się wskutek mutacji lub być przekazywana przez komórki oporne.

1 tabl. zawiera 100 mg trimetoprimu.

Choroba zakaźna wywołana przez Salmonella typhi i Salmonella paratyphi [dur brzuszny i dury rzekome] A01

Choroba zakaźna wywołana przez Shigella [szigelloza] A03

Inne bakteryjne zakażenia jelit A04

Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o przypuszczalnie zakaźnej etiologii A09

Pneumocystoza (J17.3*) B59

Streptococcus pneumoniae jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B95.3

Klebsiella pneumoniae [K. pneumoniae] jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.1

Escherichia coli [E. coli] jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.2

Haemophilus influenzae [H. influenzae] jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.3

Proteus (mirabilis) (morganii) jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.4

Bacillus fragilis [B. fragilis] jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.6

Clostridium perfringens [C. perfringens] jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.7

Inne określone bakterie jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach B96.8

Zapalenie płuc w przebiegu chorób pasożytniczych J17.3

Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek N10

Przewlekłe cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek N11

Ostre zapalenie pęcherza moczowego N30.0

Inne zapalenie cewki moczowej N34.2

Zakażenie układu moczowego o nieokreślonym umiejscowieniu N39.0

Choroby zapalne gruczołu krokowego N41

J01EA01 - Trimetoprim

Antykoncepcja

Lek może wpływać na skuteczność antykoncepcji. Podczas przyjmowania leku zaleca się stosowanie dodatkowych metod zapobiegania ciąży.

Laktacja

Lek może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią.

Światło

Jednym z niepożądanych działań leku jakie mogą wystąpić jest nadwrażliwość na światło.

Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C

Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne lub zabójcze dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną kobiet, lub nie przeprowadzono odpowiednich badań ani na zwierzętach, ani u ludzi.

Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C

Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne lub zabójcze dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną kobiet, lub nie przeprowadzono odpowiednich badań ani na zwierzętach, ani u ludzi.

Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C

Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne lub zabójcze dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną kobiet, lub nie przeprowadzono odpowiednich badań ani na zwierzętach, ani u ludzi.

Wykaz B

Produkt leczniczy zawierający substancję czynną silnie działającą.

Pielęgniarki i położne

Substancja czynna zawarta w lekach, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położne, o których mowa w art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęniarki i położnej, oraz na które pielęgniarki i położne mają prawo wystawiać recepty.