Wskazania
Profilaktyka i leczenie niedoborów cynku spowodowanych nieprawidłowym odżywianiem, zaburzeniami wchłaniania oraz innymi stanami, które zaburzają przyswajanie cynku lub zwiększają jego utratę. Wspomagająco w chorobie Wilsona (szczególnie u pacjentów nie tolerujących penicylaminy). Niedobory cynku towarzyszące następującym stanom: alkoholizm, oparzenia, marskość wątroby, cukrzyca, jadłowstręt psychiczny (anoreksja na tle nerwowym), bulimia, stan po resekcji żołądka, zaburzenia genetyczne (zespół Downa, acrodermatitis enteropathica, niedokrwistość sierpowata, talasemia), hemodializa, przewlekłe infekcje spowodowane zmniejszoną reaktywnością układu immunologicznego, zakażenia pasożytnicze jelit, niewydolność trzustki, zwłóknienie torbielowate trzustki, choroby nerek (zespół nerczycowy, niewydolność nerek), choroby jelit (celiakia, choroba Crohna, biegunka tłuszczowa, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita krótkiego), choroby skóry (złuszczające zapalenie skóry, łuszczyca), przedłużający się stres, urazy, diety restrykcyjne.
Dawkowanie
Dorośli: zwykle 1-2 tabl./dobę. Choroba Wilsona: u osób dorosłych zwykle stosuje się 4 tabl./dobę w schemacie 1-2-1, rozpoczynając od dawki 1 tabl./dobę, zwiększając co 3 dni, zgodnie z poniższym schematem dawkowania: 0-1-0 - 1 tabl./dobę; 1-1-0 - 2 tabl./dobę; 1-1-1 - 3 tabl./dobę; 1-2-1 - 4 tabl./dobę. Dzieci i młodzież: u dzieci w wieku powyżej 4 lat i młodzieży 1 tabl./dobę. Preparat stosuje się zwykle 1 h przed lub 2 h po posiłku, ponieważ wiele produktów spożywczych może zaburzać wchłanianie cynku. Jeżeli wystąpią objawy podrażnienia przewodu pokarmowego, lek można stosować bezpośrednio przed lub w trakcie posiłku, jednak wówczas biodostępność może być mniejsza.
Uwagi
Podanie doustne. Nie należy dzielić ani rozgryzać tabl.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Podczas stosowania preparatów cynku istnieje ryzyko powstania niedoboru miedzi (preparaty cynku mogą wywołać niedobór miedzi lub zmniejszyć stężenie miedzi w surowicy). Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego w czasie ciąży. Preparat zawiera laktozę jednowodną. Nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Sole cynku nie wywierają wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje
Tetracykliny: sole cynku zmniejszają wchłanianie tetracyklin z przewodu pokarmowego (sole cynku powinny być stosowane co najmniej 2 h po zastosowaniu tetracyklin). Preparaty miedzi: duże dawki cynku mogą hamować wchłanianie miedzi (sole cynku powinny być stosowane co najmniej 2 h po zastosowaniu preparatów miedzi). Tiazydowe leki moczopędne: zwiększają wydalanie cynku z moczem. Dieta bogatowłóknikowa (np.otręby), bogatofosforanowa (np. produkty mleczne), pieczywo pełnoziarniste lub fityniany: zmniejszają wchłanianie cynku poprzez wiązanie go w niewchłanialne kompleksy; takie produkty można spożywać co najmniej 2 h po zastosowaniu soli cynku. Kwas foliowy: może w niewielkim stopniu zaburzać wchłanianie cynku. Doustne preparaty żelaza: duże dawki żelaza znacznie zmniejszają wchłanianie cynku (sole cynku powinny być stosowane co najmniej 2 h po zastosowaniu preparatu żelaza). Penicylamina i inne substancje chelatujące: zmniejszają wchłanianie cynku (pomiędzy zastosowaniem penicylaminy i soli cynku powinny być co najmniej 2 h przerwy). Złożone preparaty odżywcze (np. preparaty wielu witamin ze związkami mineralnymi): równoczesne zastosowanie kilku preparatów zawierających cynk może prowadzić do zbyt dużego stężenia cynku w osoczu. Chinolony: cynk wpływa na zmniejszenie wchłaniania antybiotyków z grupy chinolonów oraz fluorochinolonów należy zachować co najmniej 2-godzinną przerwę pomiędzy przyjęciem soli cynku i chinolonów. Również produkty spożywcze z zawartością kwasu fitynowego (np. pieczywo pełnoziarniste) obniżają wchłanianie cynku i należy ich unikać po przyjęciu związków cynku.
Ciąża i laktacja
Cynk przenika przez barierę łożyska. Nie przeprowadzono badań wpływu zwykle stosowanych dawek soli cynku na przebieg ciąży i rozwój płodu. Brak jest także odpowiednich badań na zwierzętach. Preparat może być stosowany w okresie ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Cynk przenika do mleka kobiet karmiących piersią. Nie przeprowadzono badań wpływu zwykle stosowanych dawek soli cynku u kobiet karmiących piersią. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego w okresie karmienia piersią.
Działania niepożądane
Zaburzenia żołądka i jelit: (nieznana) po dużych dawkach cynku rzadko występują zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności, niestrawność, zgaga). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) zaburzenia hematologiczne wynikające z niedoboru miedzi wywołanego cynkiem, w tym leukopenia (gorączka, dreszcze, ból gardła), neutropenia (owrzodzenia w jamie ustnej i gardle), niedokrwistość syderoblastyczna (uczucie zmęczenia, osłabienie). Zaburzenia układu nerwowego: (nieznana) mogą także wystąpić bóle głowy i metaliczny smak w ustach.
Przedawkowanie
Piekący ból w jamie ustnej i gardle, wodnista lub krwawa biegunka, bolesne parcie na stolec, odbijanie, niedociśnienie (zawroty głowy); żółtaczka (zażółcenie oczu i skóry); obrzęk płuc (ból w klatce piersiowej, utrudnione oddychanie); wymioty. Mogą również wystąpić: krwiomocz, bezmocz, zapaść, drgawki, hemoliza. Należy podać do wypicia mleko lub wodę, a następnie domięśniowo lub dożylnie podawać 50-75 mg/kg mc. wersenianu wapniowo-dwusodowego na dobę, w 3-6 dawkach podzielonych, przez okres do 5 dni. Opisano zgon po zażyciu 10 g siarczanu cynku, opisano również wystąpienie hiperglikemii w przebiegu śmiertelnego zatrucia siarczanem cynku. Długotrwałe stosowanie siarczanu cynku może spowodować niedobór miedzi.
Działanie
Cynk jest jednym z najważniejszych pierwiastków śladowych biorących udział w przemianach komórkowych oraz jednym z głównych czynników stabilizujących błony komórkowe. Wchodzi w skład wielu układów enzymatycznych, regulujących podstawowe procesy przemiany materii, m.in. bierze udział w syntezie białek i przemianie węglowodanów. Cynk jest niezbędny do właściwego funkcjonowania ponad 200 metaloenzymów (np. anhydraza węglanowa, karboksypeptydaza A, dehydrogenaza alkoholowa, fosfataza zasadowa, polimeraza RNA i inne). Jest także potrzebny do utrzymania właściwej struktury kwasów nukleinowych, białek i błon komórkowych. Cynk warunkuje między innymi wzrost i rozwój komórek, prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego i odpowiedź immunologiczną, widzenie o zmierzchu, zmysł smaku i prawdopodobnie zmysł węchu. Cynk wpływa na utrzymanie prawidłowego stężenia witaminy A we krwi, przedłuża czas działania insuliny i ułatwia jej magazynowanie. Jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozmnażania. Wywiera korzystny wpływ na procesy gojenia się ran i regeneracji tkanek. W stanach zapalnych skóry działa zapobiegawczo i leczniczo. Niedobór cynku powoduje trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, brak łaknienia i zaburzenia smaku, zmniejszenie odporności komórkowej i humoralnej, złe gojenie się ran, ślepotę zmierzchową, zaburzenia w przemianie węglowodanów, hipercholesterolemię, nadciśnienie, zaburzenia psychoneurologiczne, przerost gruczołu krokowego, zaburzenia przebiegu ciąży, zahamowanie wzrostu i hipogonadyzm u dzieci oraz - w znacznych niedoborach - zmiany dermatologiczne (alopecia maligna, alopecia areata, acne pustulosa). W dużych dawkach cynk działa jako inhibitor wchłaniania miedzi. Ponadto niedobór cynku ułatwia wchłanianie toksycznego kadmu. Do stanów znacznego niedoboru cynku dochodzi podczas żywienia pozajelitowego, prowadzonego bez uzupełnienia jonów cynkowych, a także w przewlekłych chorobach przewodu pokarmowego (choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), dziedzicznych zaburzeniach wchłaniania (acrodermatitis enteropathica) oraz po średnich i dużych zabiegach chirurgicznych. Mniejsze niedobory cynku występują u pacjentów z marskością wątroby, przewlekłym zapaleniem trzustki, niewydolnością nerek, nieżytem błony śluzowej żołądka lub po przebytej resekcji żołądka.
Skład
1 tabl. powl. zawiera 124 mg cynku siarczanu jednowodnego, co odpowiada 45 mg jonów cynku.
Antykoncepcja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz B
Upośledza !
