Wskazania
Dorośli. Zapobieganie i leczenie nudności oraz wymiotów wywołanych chemioterapią i radioterapią nowotworów. Zapobieganie i leczenie nudności oraz wymiotów w okresie pooperacyjnym. Dzieci i młodzież. Zapobieganie i leczenie nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią nowotworów u dzieci w wieku od 6 m-cy. Nie przeprowadzono badań dotyczących stosowania ondansetronu doustnie w zapobieganiu i leczeniu pooperacyjnych nudności i wymiotów; zaleca się stosowanie w tym wskazaniu ondansetronu w powolnym wstrzyknięciu dożylnym.
Dawkowanie
Nudności i wymioty wywołane chemioterapią lub radioterapią. Siła działania wymiotnego leczenia przeciwnowotworowego zależy od dawki i chemioterapii oraz radioterapii w zastosowanych schematach leczenia. Wybór schematu dawkowania powinien być ustalany według stopnia nasilenia nudności i wymiotów. Dorośli. Chemioterapia o działaniu wymiotnym i radioterapia. W dniu przeprowadzenia chemioterapii o średnim działaniu wymiotnym lub radioterapii wywołującej wymioty ondansetron można podać pacjentowi doustnie, dożylnie, domięśniowo lub, doodbytniczo. Zalecana dawka doustna to 8 mg ondansetronu. Należy ją podać na 1-2 h przed rozpoczęciem chemioterapii. Dawkę doustną 8 mg należy powtórzyć po 12 h. W zapobieganiu nudnościom i wymiotom opóźnionym lub przedłużonym, zaleca się zastosowanie ondansetronu po pierwszych 24 h od rozpoczęcia terapii emetogennej doustnie lub doodbytniczo i kontynuowanie leczenia do 5 dni. Zalecana doustna dawka wynosi 8 mg 2x/dobę. Chemioterapia o silnym działaniu wymiotnym (np. duże dawki cisplatyny). Ondansetron może być podany doustnie, doodbytniczo, dożylnie lub domięśniowo. W zapobieganiu nudnościom i wymiotom opóźnionym lub przedłużonym zaleca się zastosowanie ondansetronu po pierwszych 24 h od rozpoczęcia terapii emetogennej, doustnie lub doodbytniczo i kontynuowanie leczenia do 5 dni. Zalecana doustna dawka wynosi 8 mg 2x/dobę. Dzieci i młodzież - nudności i wymioty wywołane chemioterapią nowotworów u dzieci w wieku ≥6 m-cy i u młodzieży. Dawkę ondansetronu stosowanego w przypadku nudności oraz wymiotów wywołanych chemioterapią można ustalić albo w przeliczeniu na pc., albo w przeliczeniu na mc. Dawki dobowe są większe w przypadku przeliczenia na mc. niż w przypadku przeliczenia na pc. Brak danych z kontrolowanych badań klinicznych odnośnie stosowania ondansetronu w zapobieganiu opóźnionym lub przedłużonym nudnościom oraz wymiotom wywołanym chemioterapią. Brak danych z kontrolowanych badań klinicznych odnośnie stosowania ondansetronu u dzieci w przypadku nudności i wymiotów wywołanych radioterapią. Produkt leczniczy 8 mg nie jest odpowiedni do stosowania u dzieci. Dzieciom podaje się ondansetron w postaci syropu lub do stosowania dożylnego. Dawkowanie w przeliczeniu na pc. Ondansetron należy podawać dożylnie, w pojedynczej dawce 5 mg/m2 pc., bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii. Pojedyncza dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg. Po upływie 12 h, można rozpocząć stosowanie ondansetronu doustnie i kontynuować je do 5 dni. Całkowita dawka dobowa podawana w dawkach podzielonych nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg. Pc. <0,6m2: dzień 1 (dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg, całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 5 mg/m2 pc. ondansetronu dożylnie plus 2 mg ondansetronu w postaci syropu po 12 h, dni 2-6 (całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 2 mg ondansetronu w postaci syropu co 12 h. Pc. >0,6m2: dzień 1 (dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg, całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 5 mg/m2 pc. ondansetronu dożylnie plus 4 mg ondansetronu w postaci syropu lub tabl. po 12 h, dni 2-6 (całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 4 mg ondansetronu w postaci syropu lub tabl. co 12 h. Pc. >1,2m2: dzień 1 (dawka dożylna nie może być większa niż 8 mg, całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 5 mg/ m2 pc. lub 8 mg dożylnie plus 8 mg w postaci syropu lub tabl. po 12 h, dni 2-6 (całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 8 mg w postaci syropu lub tabl. co 12 h. Dawkowanie w przeliczeniu na masę ciała: w przypadku przeliczenia na mc. dawki dobowe są większe niż w przypadku przeliczenia na pole pc. Ondansetron należy podawać dożylnie, w pojedynczej dawce 0,15 mg/kg mc., bezpośrednio przed rozpoczęciem chemioterapii. Pojedyncza dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg. Można podać dożylnie dwie kolejne dawki w czterogodzinnych odstępach czasu. Po upływie 12 h można rozpocząć stosowanie ondansetronu doustnie i kontynuować je do 5 dni. Całkowita dawka podana w ciągu 24 h (w postaci dawek podzielonych) nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg. Dawkowanie w chemioterapii, w przeliczeniu na mc. - dzieci w wieku > 6 m-cy i młodzież. Mc. ≤ 10 kg: dzień 1 (dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg ondansetronu, całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) do 3 dawek po 0,15 mg/kg mc. ondansetronu dożylnie co 4 h, dni 2-6 (całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 2 mg ondansetronu w postaci syropu, co 12 h. Mc. >10 kg: dzień 1 (dawka podana dożylnie nie może być większa niż 8 mg ondansetronu, całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) do 3 dawek po 0,15 mg/kg mc. ondansetronu dożylnie co 4 h, dni 2-6 (całkowita dawka dobowa nie może być większa niż dawka stosowana u dorosłych, tj. 32 mg ondansetronu) 4 mg ondansetronu w postaci syropu lub tabl. co 12 h. Osoby w podeszłym wieku. Nie jest konieczna zmiana dawkowania ani zmiana częstości lub drogi podawania ondansetronu u osób w podeszłym wieku. Nudności i wymioty okresu pooperacyjnego. Dorośli. Zapobieganie nudnościom i wymiotom w okresie pooperacyjnym. W celu zapobiegania nudnościom i wymiotom okresu pooperacyjnego, zalecaną dawką doustną ondansetronu jest 16 mg podane na godzinę przed znieczuleniem. W okresie pooperacyjnym, do leczenia nudności i wymiotów zalecane jest podawanie ondansetronu dożylnie lub domięśniowo. Dzieci i młodzież. Nudności i wymioty okresu pooperacyjnego u dzieci w wieku ≥ 1 m-ca i u młodzieży: nie przeprowadzono badań dotyczących stosowania ondansetronu doustnie w zapobieganiu i leczeniu pooperacyjnych nudności i wymiotów w tej grupie wiekowej; zaleca się stosowanie ondansetronu w powolnym wstrzyknięciu dożylnym (nie krótszym niż 30 sekund) w tym wskazaniu. Brak danych dotyczących stosowania ondansetronu w leczeniu pooperacyjnych nudności i wymiotów u dzieci poniżej 2 lat. Osoby w podeszłym wieku. Liczba doniesień dotyczących zapobiegania i leczenia pooperacyjnych nudności i wymiotów u pacjentów w podeszłym wieku jest niewielka, jednak ondansetron jest dobrze tolerowany przez pacjentów powyżej 65 lat leczonych chemioterapią. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Nie ma konieczności zmiany dawki dobowej ani zmiany częstości lub drogi podawania ondansetronu u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby. U osób z umiarkowanymi lub znacznymi zaburzeniami czynności wątroby klirens ondansetronu jest istotnie zmniejszony, a T0,5 w surowicy jest znacznie wydłużony. Pacjenci słabo metabolizujący sparteinę/debryzochinę. U tych osób nie należy przekraczać dawki dobowej 8 mg. U pacjentów słabo metabolizujących sparteinę i debryzochinę T0,5 ondansetronu w fazie eliminacji nie ulega zmianie. W związku z tym po podaniu kolejnych dawek produktu ekspozycja na ondansetron jest taka jak w populacji ogólnej. Nie ma więc konieczności zmiany dawki dobowej ani zmiany częstości podawania.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Jednoczesne stosowanie z apomorfiną.
Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności
Opisywano reakcje nadwrażliwości u pacjentów, u których stwierdzano nadwrażliwość na innych antagonistów receptorów 5-HT3.W przypadku wystąpienia zaburzeń oddechowych należy zastosować leczenie objawowe i zachować szczególną ostrożność, ponieważ zaburzenia te mogą być zwiastunami reakcji nadwrażliwości. Ondansetron powoduje wydłużenie odstępu QT w sposób zależny od dawki. Ponadto, po wprowadzeniu ondansetronu do obrotu u pacjentów stosujących ondansetron opisywano przypadki częstoskurczu komorowego typu Torsade de Pointes. Należy unikać stosowania ondansetronu u pacjentów z wrodzonym zespołem długiego QT. Należy zachować ostrożność stosując ondansetron u pacjentów u których występuje lub może wystąpić wydłużenie odstępu QTc. w tym u pacjentów z zaburzeniami gospodarki elektrolitowej, zastoinową niewydolnością serca, bradyarytmią oraz u pacjentów przyjmujących inne produkty lecznicze wywołujące wydłużenie odstępu QT lub zaburzenia gospodarki elektrolitowej. Przed zastosowaniem ondansetronu należy skorygować hipokaliemię i hipomagnezemię. Po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano występowanie zespołu serotoninowego (obejmującego zmiany stanu psychicznego, zaburzenia wegetatywne i zaburzenia nerwowo-mięśniowe) po jednoczesnym zastosowaniu ondansetronu i innych leków serotoninergicznych w tym selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) oraz inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Jeśli równoczesne stosowanie ondansetronu i innych leków serotoninergicznych jest klinicznie uzasadnione, zaleca się odpowiednią obserwację pacjenta. Ondansetron wydłuża czas pasażu w jelicie grubym, dlatego pacjenci z objawami podostrej niedrożności jelit powinni być obserwowani po podaniu leku. U pacjentów po operacji usunięcia migdałków, stosowanie ondansetronu w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom może maskować utajone krwawienie. Z tego względu należy tych pacjentów poddać wnikliwej obserwacji po podaniu ondansetronu. W przypadku stosowania ondansetronu u dzieci i młodzieży w skojarzeniu z chemioterapią o działaniu hepatotoksycznym, pacjentów należy uważnie obserwować w celu stwierdzenia czy nie występują zaburzenia czynności wątroby. Po przeliczaniu dawki na mc. i podaniu 3 dawek w odstępach 4 h, całkowita dawka dobowa będzie większa niż po podaniu pojedynczej dawki 5 mg/ m2 i kolejnych dawek doustnych. W badaniach klinicznych nie porównywano skuteczności tych dwóch różnych schematów dawkowania. Porównanie krzyżowe wskazuje na podobną skuteczność obu schematów. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu „Lapp" lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego leku.
Interakcje
Brak danych, aby ondansetron nasilał bądź hamował metabolizm innych, jednocześnie podawanych leków. W badaniach nie wykazano interakcji ondansetronu z alkoholem, temazepamem, furosemidem, alfentanylem, morfiną, lignokainą, tiopentalem i propofolem. Ondansetron jest metabolizowany przez enzymy wątrobowego cytochromu P-450: CYP3A4, CYP2D6 i CYP1A2. W wyniku tego, że ondansetron jest metabolizowany przez różne enzymy, hamowanie lub zmniejszenie aktywności jednego z nich (np. genetycznie uwarunkowana niewydolność CYP2D6) jest zwykle kompensowane przez inne enzymy i powoduje niewielkie lub nieistotne zmiany klirensu i wielkości dawki ondansetronu. Należy zachować ostrożność stosując ondansetron u pacjentów przyjmujących jednocześnie produkty lecznicze wydłużające odstęp QT i/lub powodujące zaburzenia gospodarki elektrolitowej. Skojarzone stosowanie ondansetronu z lekami wywołującymi wydłużenie odstępu QT może powodować dodatkowe wydłużenie odstępu QT. Jednoczesne stosowanie ondansetronu z lekami o działaniu kardiotoksycznym (np. antracykliny takie jak doksorubicyna, daunorubicyna lub trastuzumab), antybiotykami (takimi jak erytromycyna lub ketokonazol), lekami przeciwarytmicznymi (takimi jak amiodaron) oraz lekami β-adrenolitycznymi (takimi jak atenolol lub tymolol) może zwiększać ryzyko zaburzeń rytmu serca. Po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano występowanie zespołu serotoninowego (obejmującego zmiany stanu psychicznego, zaburzenia wegetatywne i zaburzenia nerwowo-mięśniowe) po jednoczesnym zastosowaniu ondansetronu i innych leków serotoninergicznych (w tym SSRI i SNRI). Jednoczesne stosowanie ondansetronu z apomorfiną jest przeciwwskazane, na podstawie zgłoszeń o występowaniu znacznego niedociśnienia tętniczego oraz utraty świadomości podczas jednoczesnego podawania ondansetronu i chlorowodorku apomorfiny. U pacjentów leczonych silnymi induktorami CYP3A4 (np. fenytoina, karbamazepina i ryfampicyna), klirens ondansetronu po podaniu doustnym był wzmożony a stężenie ondansetronu we krwi było zmniejszone. Dane z małych badań wskazują, że ondansetron może zmniejszać przeciwbólowe działanie tramadolu.
Ciąża i laktacja
Bezpieczeństwo stosowania ondansetronu u kobiet w ciąży nie zostało ustalone. Doświadczenia na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego i pośredniego uszkadzającego wpływu na rozwój zarodka, płodu, przebieg ciąży oraz okres okołoporodowy. Ze względu na to, że na podstawie badań na zwierzętach nie można przewidzieć działania ondansetronu u ludzi, stosowanie ondansetronu u kobiet w ciąży nie jest zalecane. U zwierząt wykazano, że ondansetron przenika do mleka. Dlatego zaleca się, aby matki przyjmujące ondansetron nie karmiły piersią.
Działania niepożądane
Kategorie częstości występowania działań niepożądanych określone jako występujące bardzo często, często i niezbyt często, ustalono przede wszystkim na podstawie badań klinicznych, przy czym uwzględniono częstość występowania działań niepożądanych w grupach otrzymujących placebo. Dane dotyczące działań niepożądanych zgłaszanych rzadko i bardzo rzadko pochodzą głównie z raportów z okresu po wprowadzeniu ondansetronu do obrotu. Częstości są ustalone według standardowych, zalecanych dawek ondansetronu. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości typu natychmiastowego, niekiedy o ciężkim przebiegu, w tym również reakcje anafilaktyczne. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) bóle głowy; (niezbyt często) drgawki, ruchy mimowolne (w tym objawy ze strony układu pozapiramidowego jak napadowe, przymusowe patrzenie w górę/ napady dystoniczne i dyskinezy)- bez istotnego, trwałego wpływu na stan kliniczny pacjenta. Zaburzenia oka: (rzadko) przemijające zaburzenia widzenia (np. niewyraźne widzenie), przede wszystkim podczas podawania dożylnego; (bardzo rzadko) przemijający zanik widzenia, przede wszystkim podczas podawania dożylnego- większość tych incydentów ustępowała w czasie do 20 minut. Większość pacjentów, u których wystąpił taki objaw przyjmowała chemioterapeutyki, w tym cisplatynę. W niektórych przypadkach przemijający zanik widzenia zgłaszano jako objaw pochodzenia korowego. Zaburzenia serca: (niezbyt często) arytmia, bóle w klatce piersiowej z obniżeniem odcinka ST w zapisie EKG lub bez, bradykardia; (rzadko) wydłużenie odcinka QT (w tym Torsade de Pointes). Zaburzenia naczyniowe: (często) uczucie gorąca (nagłe zaczerwienieni) lub uczucie ciepła; (niezbyt często) niedociśnienie. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) czkawka. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) zaparcia. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (niezbyt często) bezobjawowe zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych- te zaburzenia stwierdzano często u pacjentów otrzymujących cisplatynę. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) toksyczne wykwity skórne, w tym toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka. Profil działań niepożądanych w populacji dzieci i młodzieży jest zgodny z opisanym u dorosłych.
Przedawkowanie
Obecnie niewiele wiadomo na temat przedawkowania ondansetronu, chociaż w większości przypadków objawy były podobne do działań niepożądanych zgłaszanych u pacjentów przyjmujących zalecane dawki. Objawy te obejmowały zaburzenia widzenia, ciężkie zaparcia, niedociśnienie tętnicze i epizody naczynio-ruchowe zależne od czynności nerwu błędnego z przemijającym blokiem przedsionkowo-komorowym drugiego stopnia. Ondansetron wydłuża odstęp QT w sposób zależny od dawki. W razie przedawkowania zlecane jest monitorowanie EKG. Po przypadkowym przedawkowaniu ondansetronu w postaci doustnej (szacunkowo przyjęta dawka przekraczająca 4 mg/kg mc.) u niemowląt i dzieci w wieku od 12 miesięcy do 2 lat zgłaszano objawy odpowiadające zespołowi serotoninowemu. Nie ma specyficznego antidotum dla ondansetronu. We wszystkich przypadkach podejrzenia przedawkowania należy stosować odpowiednie leczenie objawowe i podtrzymujące. Stosowanie ipekakuany w leczenia przedawkowania ondansetronu nie jest zalecane, z uwagi na przeciwwymiotne działanie ondansetronu.
Działanie
Ondansetron jest silnym, wybiórczym antagonistą receptorów serotoninowych typu 3 (5-HT3). Jego dokładny mechanizm działania w zapobieganiu i hamowaniu nudności i wymiotów nie jest znany. Promieniowanie jonizujące oraz cytostatyki mogą powodować uwalnianie serotoniny (5-HT) w jelicie cienkim, zapoczątkowując tym samym odruch wymiotny w następstwie pobudzenia poprzez receptory 5-HT3 dośrodkowych włókien nerwu błędnego. Ondansetron blokuje inicjowanie tego odruchu. Pobudzenie włókien dośrodkowych nerwu błędnego może także powodować uwalnianie serotoniny w area postrema, zlokalizowanej na dnie IV komory. Może to wywołać wymioty także na drodze pobudzenia ośrodkowego. Działanie ondansetronu hamujące nudności i wymioty spowodowane chemioterapią i radioterapią wynika z jego antagonistycznego wpływu na receptory 5-HT3 neuronów znajdujących się zarówno w obwodowym, jak i OUN. Jakkolwiek mechanizm działania ondansetronu w wymiotach okresu okołooperacyjnego jest nieznany, to jednak wydaje się bardzo prawdopodobne, iż nie różni się od mechanizmu opisanego powyżej. Ondansetron nie zmienia stężeń prolaktyny w osoczu. Rola ondansetronu w hamowaniu wymiotów wywołanych przez opioidy nie jest ustalona.
Skład
1 tabl. zawiera 8 mg ondansetronu.
Alkohol
Antykoncepcja
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria B
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria B
Wykaz B
Pielęgniarki i położne
