Zasady określania odpłatności za lek

(Data publikacji: 2012-12-31)

Najistotniejszą zmianą jaką wprowadza podpisane 8 marca 2011 r. nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich jest uproszczenie wpisywania przez osobę uprawnioną poziomów odpłatności, a także znaczne rozszerzenie katalogu błędów upoważniających aptekę do zrealizowania nieprawidłowo wypisanego dokumentu i usunięcie zapisów dotyczących nazwy międzynarodowej. Wprowadzone modyfikacje, pomimo, iż są wynikiem szerokich konsultacji przebiegających z udziałem środowiska lekarskiego i aptekarskiego, nie spełniają wszystkich wysuwanych postulatów. Co więcej, spora część zaproponowanych zmian, w ocenie specjalistów może wprowadzać szereg nowych niedogodności z jakimi zetkną się lekarze po 10 marca 2011 r.

Różne metody określania odpłatności za lek

Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt. 6 rozporządzenia, dane dotyczące przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych obejmują odpłatność leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego określoną w sposób następujący:

a) jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych w jednej odpłatności, osoba uprawniona nie wpisuje tej odpłatności,

b) jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych w więcej niż jednej odpłatności, osoba uprawniona:

wpisuje symbol „P” w przypadku przepisywania tego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego za najniższą odpłatnością wynikającą z wykaz
nie wpisuje poziomu odpłatności w przypadku przepisywania tego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego za najwyższą odpłatnością wynikającą z wykazu,
wpisuje odpłatność określoną w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych w przypadkach innych niż powyższe

c) jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny jest przepisywany poza zakresem refundacji, osoba uprawniona wpisuje symbol „X”.

W przypadku, gdy określony produkt leczniczy refundowany jest w różnym stopniu (w zależności od wskazań zawartych m. in. w Charakterystyce Produktu Leczniczego), a co za tym idzie poziomów odpłatności jest więcej niż 2 (chociaż w aktualnym wykazie refundacyjnym nie mamy do czynienia z taką sytuacją), wówczas osoba wystawiająca receptę zobligowana jest do każdorazowego wpisania stopnia refundacji w polu przeznaczonym na informację o leku. Warto zaznaczyć, że odpłatność można również określać tak jak dotychczas, czyli wpisując na recepcie symbol B, R, 30%, 50% lub 100% obok przepisanego preparatu (dopuszczalne jest również stosowanie słownych określeń np. ryczałt).

Przykłady recept

Ocenia się, że wprowadzenie alternatywnych metod wyrażania poziomów odpłatności, z jednej strony niewątpliwie uprości i odformalizuje złożony proces wystawiania recepty lekarskiej, z drugiej natomiast może spowodować kolejne zamieszanie np. w związku z powrotem litery P, która często wpisywana była w niewłaściwe miejsce. W poniższym zestawieniu obrazującym różne sposoby określania stopnia refundacji w prosty sposób postarano się zilustrować wprowadzone zmiany.

Rp.
Pulmicort, zawiesina do nebulizacji, 0,125 mg/ml - P
DS.: 1 x 2,5 ml

Uwaga: Preparat Pulmicort nebulisation 0,125 mg/ml może być wydany pełnopłatnie lub za opłatą ryczałtową (zgodnie ze wskazaniami zawartymi w Charakterystyce Produktu Leczniczego). W związku z pojawieniem się oznaczenia P obok nazwy handlowej, farmaceuta zobligowany jest do wydania leku ze zniżką. Powyższy zapis tożsamy jest z informacjami zawierającymi symbol R w polu przeznaczonym na informację o leku np.

Pulmicort, zawiesina do nebulizacji, 0,125 mg/ml – R

Rp.
Atoris 40 mg 1 op.
DS.: 1 x 1 tabl. po kolacji

Uwaga: Powyższy zapis nie zawiera określonego stopnia odpłatności. W świetle nowego rozporządzenia, lek należy jednak wydać ze zniżką, gdyż w aktualnym wykazie refundacyjnym występuje tylko w 1 odpłatności (30%). Pamiętajmy jednak, że znacząca liberalizacja przepisów dotyczących odpłatności nie zwalnia lekarza z obowiązku określania innych, niezbędnych danych (m. in. tych dotyczących pacjenta i identyfikatora płatnika).

Rp.
Vizendo 10 mg 1 op. a 28 tabl. - X
DS: 2 x 1

Uwaga: Zgodnie z aktualnym wykazem refundacyjnym, odpłatność dla preparatu Vizendo 10 mg wynosi 30%. W świetle wprowadzonych zmian, symbol X oznacza, iż lek znajduje się poza zakresem refundacji (lub w tym przypadku poza wskazaniami objętymi refundacją), dlatego też należy go wydać wyłącznie pełnopłatnie. Należy pamiętać, że wpisanie oznaczenia X w polu poniżej uprawnieniami dodatkowymi chorego (wyłącznie stary druk recepty lekarskiej) zamiast w miejscu przeznaczonym na informacje o leku, może skutkować niesłusznym wydaniem tego preparatu ze nieprzysługującą zniżką.

Rp.
Tramal Retard 100 10 tabl
DS.: 1 x 1 w razie potrzeby

Rp.
Spiriva 18 μg/dawkę inhalacyjną 1 op.
DS.: 2 x 1 w razie potrzeby

Uwaga: Preparat Tramal Retard 100 występuje w 2 poziomach opłatności – B i 30%. Brak określonego stopnia refundacji oznacza, iż może wydany jedynie z odpłatnością 30% (w takich sytuacjach wybieramy najwyższą odpłatność z wykazu refundacyjnego). Analogiczna sytuacja ma miejsce w przykładzie drugim – tutaj lek może być wydany za opłatą ryczałtową. Brak stopnia odpłatności skutkuje jednak wydaniem preparatu z niższą refundacją.

Opracowanie mgr Michał Pstrągowski