Najczęstsze błędy na receptach - analiza przykładów

Wprowadzenie zmian związanych z wejściem w życie nowej ustawy refundacyjnej i pakietu rozporządzeń wykonawczych, zarówno wśród lekarzy, jak i w środowisku aptekarskim, zrodziło wiele wątpliwości dotyczących właściwego wystawienia i realizacji recepty lekarskiej. Ocenia się, że najistotniejsze nieprawidłowości jakie mogą wystąpić przy wypisywaniu i wydawaniu refundowanych produktów leczniczych obejmują przede niezwykle złożone sposoby określenia stopnia odpłatności, a także błędy związane ze schematem dawkowania, uprawnieniami dodatkowymi pacjenta czy sposobem zapisu ilości leku na druku recepty. Poniżej zestawiono przykłady takich recept, wraz z komentarzami wyznaczającymi kierunek poprawnej realizacji dokumentu w aptece.:

1.
Rp.
Polprazol 20 mg 2 op. 28 tabl. 50%
DS: 2 x 1 tabl. przed posiłkiem

Komentarz: często spotykaną nieścisłością jest pomijanie przez lekarzy wielkości opakowania jednostkowego przy wypisywaniu recepty na większą ilość leku. W podanym przykładzie najmniejsze, refundowane opakowanie preparatu zarejestrowane jest po 28 tabletek. Właściwy zapis powinien więc wyglądać następująco:
Polprazol 20 mg 2 op. po 28 tabl.
Znacznie bezpieczniejsze wydaje się więc zastosowanie drugiego dopuszczalnego wariantu opartego o zapisanie sumarycznej ilości tabletek, jaką pacjent powinien otrzymać, bez wskazywania ilości opakowań:
Polprazol 20 mg 56 tabl.
Pamiętajmy, że ilość przepisanego leku należy określić cyframi arabskimi poprzez podanie liczby opakowań oznaczonych adnotacją „op” lub „lag” oraz wielkości opakowania jednostkowego poprzedzonej słowem „po” lub „á”. Innym wariantem jest podanie sumarycznej liczby odpowiednio oznakowanych (np. „amp”, „kaps”, „tabl”) jednostek dawkowania. Za błąd merytoryczny uznawane jest stosowanie rzymskiej numeracji przy zapisie ilości leku refundowanego. W takich przypadkach receptę należy realizować z pełną odpłatnością.

2.
Rp.
Enarenal 10 mg 4 op. R
DS: 1 x 1 tabl. po posiłku

Komentarz: pomimo właściwego oznaczenia stopnia odpłatności za lek, recepta zawiera nieprawidłowości związane z zapisem sposobu dawkowania. W podanym przykładzie mamy do czynienia z przekroczeniem 90-dniowego okresu stosowania preparatu. Najmniejsze, refundowane opakowanie prepa-ratu Enarenal 10 mg zarejestrowane jest po 30 tabletek. Lekarz przepisał 120 tabletek (4 x 30 tabl.). Przy dawkowaniu: 1 x 1 ze zniżką możemy więc wydać jedynie 90 tabletek, czyli 3 pełne opakowania.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że częste błędy w interpretacji przepisów zachodzą przy ordynowaniu leków refundowanych, które produkowane są w różnych ilościowo opakowaniach. Jeśli mamy do czynienia z preparatem, który zarejestrowany jest np. po 10 tabl. i po 30 tabl., to opakowanie 30 tabl. należy zawsze traktować jak potrójne opakowanie, wymagające podania przez lekarza właściwego schematu dawkowania.

3.
Rp.
Famogast 2 op. po 60 szt. R
DS: 1 x 1 tabl.

Komentarz: preparat Famogast dostępny jest w obrocie w dawce 20 i 40 mg. Z uwagi, iż lekarz nie określił jej na recepcie, przyjmuje się, że należy wydać najmniejszą dostępną dawkę zawartą w aktualnych wykazach refundacyjnych (czyli 20 mg). Najmniejsze opakowanie leku zarejestrowane jest obecnie po 30 tabletek. Lekarz natomiast przepisał 60 tabletek. Niewłaściwy zapis dawkowania sprawia, że ze zniżką dotychczas można wydać jedynie 1 opakowanie tego leku.

4.
Rp.
Euthyrox N 25 2 op a 100 tabl. R

Komentarz: w powyższym przykładzie lekarz nie uwzględnił schematu dawkowania - zgodnie z rozporządzeniem w sprawie recept lekarskich powinniśmy więc wydać pacjentowi 2 najmniejsze opakowania leku wyszczególnione w aktualnym obwieszczeniu Ministra Zdrowia (czyli 2 x 50 tabletek).

5.
Rp.
Xyzal sir. 2 op. 30%
DS.: 1,5 ml 1 raz dziennie

Komentarz: w podanym przykładzie refundacja przysługuje choremu tylko na 1 opakowanie przepisanego leku. Wynika to z zapisu ilości jednostek dawkowania na recepcie (1,5 x 90 dni x 1 = 135 ml).

6.
Rp.
Apo-Napro 250 mg 1 op. po 30 tabl.
DS.: 2 x 1 przez 3 dni

Komentarz: w powyższym zapisie, obok schematu dawkowania osoba wystawiająca receptę uwzględniła także długość trwania całej kuracji. Z recepty wynika, że pacjent na czas leczenia potrzebuje jedynie 6 tabletek preparatu (ilość przepisanych opakowań przekracza tą, która wynika ze sposobu dawkowania). Najmniejsze opakowanie leku zarejestrowane jest jednak po 30 tabletek. Z uwagi na fakt, iż podanego leku nie można podzielić, należy wydać najmniejszą ilość preparatu (ale maksymalnie zbliżoną do tej przepisanej przez lekarza), czyli w tym wypadku 1 opakowanie po 30 tabletek (czyli dokładnie tak, jak określiła to osoba wystawiająca receptę).

7.
Rp.
Augmentin 457 mg/5ml sir 1 op. po 70 ml
DS. : 2 x 1,5 ml przez 5 dni

Komentarz: z powyższego zapisu dawkowania wynika, iż do całej kuracji pacjent potrzebuje 15 ml roztworu antybiotyku. Najmniejsze refundowane opakowanie preparatu zarejestrowane jest po 35 ml. W tym przypadku choremu zostanie wydana ilość leku (1 opakowanie po 35 ml) różniąca się od tej określonej przez osobę wystawiającą receptę (lekarz przepisał zbyt dużą ilość leku). Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie recept lekarskich, jeśli określając sposób dawkowania, wpisano okres stosowania — osoba wydająca przyjmuje obliczoną na tej podstawie ilość jako przepisaną przez osobę wystawiającą receptę. Wynika z tego, że w takich sytuacjach pod-stawą do wydania leku nie jest ilość opakowań jednostkowych wypisana na recepcie, a schemat dawkowania wraz z długością trwania całego leczenia.

9.
Rp.
Atorvasterol 20 mg 2 op. a 90 szt.
DS: wiadomo

Komentarz: praktyka apteczna pokazuje, że często spotkanym określeniem sposobu przyjmowania leku przez chorego jest dawkowanie typu wiadomo (lub wg glikemii, wg INR). Przepisy nie określają jednak jednoznacznie w jaki sposób osoba realizująca receptę może wydać lek zgodnie z podanym zapisem. Większość farmaceutów interpretuje to jako brak dawkowania, co upoważnia ich do wydania ze zniżką 2 najmniejszych, refundowanych opakowań przepianego preparatu (czyli w tym wypadku: 2 x 30 tabletek).