Receptura granulatów

Granulaty zaliczane są do stałych postaci leku recepturowego o kształcie nieregularnych grudek lub ziarenek o średnicy 1 – 3mm, przeznaczonych do stosowania doustnego. Powstają na skutek sproszkowania jednej lub kilku substancji leczniczych zmieszanych z substancjami pomocniczymi (np. hydroflilizującymi, rozsadzającymi, zapobiegającymi zbyt szybkiemu rozpadowi) i smakowymi, które stanowią zarazem podłoże niezbędne do przeprowadzenie procesu granulowania, w którym wykorzystywane są m. in. substancje koloidalne (kleik żelatynowy, kleik skrobiowy, guma arabska, pochodne celulozy) i wysuszone roztwory wybranych surowców. Należy pamiętać, iż ta postać farmaceutyczna produkowana jest wyłącznie fabrycznie (na większą skalę przemysłową), i stanowi, albo gotową postać preparatu, albo półprodukt służący do wyrobu innych leków recepturowych np. tabletek lub kapsułek. Jako gotowa postać farmaceutyczna, granulaty pakowane są zazwyczaj w opakowania o masie od 50 do 200 gramów, lub saszetki jednorazowego użytku.

Rodzaje granulatów

Niekorzystnym zjawiskiem, jakie dość często pojawia się przy stosowaniu granulatów są trudności w ustaleniu precyzyjnego schematu dawkowania tej postaci leku recepturowego. Powoduje to, iż ta forma, w większości przypadków powiązana jest z substancjami czynnymi o słabym działaniu (główną przyczyną jest możliwość zminimalizowania ryzyka przedawkowania substancji silnie działających) np. z niektórymi surowcami roślinnymi. Granulaty ziołowe (Granulata herbacea) zażywane są najczęściej łyżeczką do herbaty, i powinny być popijane przez pacjenta ½ szklanki ciepłej, przegotowanej wody. Przykładami tego typu preparatów są m. in. Cholegran, Nervogran, Gastrogran, Urogran, Reumogran. Inne klasą tej dość specyficznej postaci leków są tzw. granulaty musujące, które oprócz właściwej substancji leczniczej dodatkowo zawierają wodorowęglan sodu i kwas cytrynowy. Zażywamy je po uprzednim rozpuszczeniu w wodzie, a wydzielający się wówczas dwutlenek węgla istotnie poprawia właściwości smakowe przyjętego preparatu.

Jak wygląda recepta?

Wśród zalet tej postaci leku, większość specjalistów wymienia łatwość dozowania, wygodę w połykaniu oraz stosunkowo szybki stopień uwalniania i wchłaniania substancji czynnej. Należy także pamiętać, że większość granulatów dostępna w aptekach i sklepach zielarsko-medycznych jest w sprzedaży odręcznej tj. bez recepty. Tylko nielicznie, zwłaszcza te silniej działające dostępne są z przepisu lekarza i, wymagają okazania w aptece blankietu recepty. Dokument taki powinien zawierać następujące elementy.

• nazwę handlową leku;
• dawkę (ale tylko, jeśli na rynku występuje w kilku);
• określenie ilości opakowań poprzedzone skrótem „lag” lub „op”;
• sposób dawkowania i zastosowanie leku;

Przykłady recept

Rp.
Acidum E-aminocarponicum
in granulatis 1 op.
DS: Stosować doustnie 3 razy na dobę 1 łyżkę deserową

Komentarz: U dzieci kwas epsiaminokapronowy stosujemy u dzieci 100 – 200 mg/kg/m. c./24h w dawkach podzielonych co 6 godzin przez 6 – 7 dni.

Rp.
Esputicon
In granulatis 1 op.
DS.: Stosować doraźnie, doustnie 1 łyżeczkę po jedzeniu

Rp.
Tussicom 200
In granulatis 1 op.
DS: Stosować doustnie 1 saszetkę 2 razy dziennie po uprzedmim rozpuszczeniu w wodzie

Komentarz: W powyższym przykładzie mamy do czynienia z preparatem musującym acetylocysteiny przeznaczonym dla osoby dorosłej (w przypadku dziecka przepisanym środkiem byłbaby acetylocysteina w dawce 100 mg, czyli Tussicom 100).