Receptura syropów – przykłady zapisu recepty


Receptura syropów – przykłady zapisu recepty

(Data publikacji: 2013-03-08)



W świetle farmakopealnej definicji, syrop określany jest jako płynna postać leku przeznaczona do stosowania doustnego. Zmienna zawartość sacharozy lub alkoholi wielowodorotlenowych, które warunkują wysoką gęstość tej postaci farmaceutycznej, a także dodatek środków konserwujących sprawiają, iż metoda sporządzenia syropu często przybiera specyficzny charakter. Pociąga to również istotne różnice w sposobie zapisu recepty, zwłaszcza jeśli syrop zapisywany jest jako tzw. corrigens.

Trwałość i zasady sporządzania syropów

Syropy sporządza przez zawieszenie bądź rozpuszczenie substancji leczniczej w stężonym (45–66,7 proc.) roztworze sacharozy. Rozpuszczalnikiem najczęściej jest woda lub wyciągi roślinne, soki owocowe albo ich mieszaniny. Przyjmuje się, iż w roztworach o stężeniu wyższym niż 64 proc. ciśnienie osmotyczne jest na tyle duże, aby powstrzymać rozwój większości drobnoustrojów. Dlatego też, w celu zwiększenia trwałości takiego leku często sporządza się syropy o dużej zawartości cukru bądź dodaje cukru inwertowanego (tzn. mieszaniny glukozy i fruktozy), które poza tym, iż zwiększają ciśnienie osmotyczne leku, skutecznie zapobiegają niepożądanej krystalizacji składników. Syropy, w skład których wchodzą wyciągi roślinne, szczególnie zawierające lotne składniki, otrzymuje się przez zmieszanie na zimno gotowego wyciągu z syropem zwykłym (np. sirupus simplex). Postacie takie należy przygotować w warunkach, w których temperatura nie przekracza 30 stopni.

Powszechne jest także stosowanie różnej klasy środków konserwujących np. kwasu benzoesowego, nipaginy (mieszanina estrów metylowego i propylowego kwasu p-hydroksybenzoesowego), kwasu sorbowego, mieszaniny pirosiarczanu sodu i etanolu). Aktywność przeciwdrobnoustrojową wykazują również niektóre olejki eteryczne lub substancje, które można z nich wyizolować np. tymol. Stosuje się też alkohol etylowy w stężeniach 15-20 proc.. Warto przy tym pamiętać, iż w syropach do których dodano etanol, zawartość cukru należy zmniejszyć, ze względu na znacznie niższą rozpuszczalność cukru w mieszaninie etanolu i wody. Częstym składnikiem tej postaci leku są także czynniki zapobiegające niepożądanej krystalizacji (m. in. glicerol, sorbitol), a także niektóre przeciwutleniacze (np. pirosiarczan sodu).

Syrop jako corrigens – zapis recepty

W praktyce aptecznej syropy wykorzystywane są jako corrigens w celu poprawy smaku mieszanek, lub jako gotowe preparaty handlowe jednoskładnikowe lub wieloskładnikowe zawierające określone substancje czynne. W tym pierwszym przypadku, sposób zapisu recepty wygląda następująco:

Rp.
Ephedrini hydrochloridi        0,25        
Pyramydoni
Natrii beznoatis    aa        30,0
Althaeae sir.                20,0
Aq. dest.         ad         100,0
M. f. mixt.
DS.: Stosować 3 x dziennie łyżkę deserową przez 3 dni

Rp.
Amiophenanazoni            1,5
Sirupus simplicis            20,0
Aq. dest.        ad        150,0
M. f. mixt.
DS.: Stosowa doustnie 2 x dziennie 1 łyżkę stołową przez 5 dni

Syrop jako preparat gotowy

Tak, jak w przypadku innych leków gotowych, również w przypadku syropów (także tych stosowanych jako preparaty pediatryczne) obowiązują charakterystyczne sposobu zapisu tej postaci na recepcie. Przy wypisywaniu blankietu należy kierować się następującymi przesłankami:

  • w pierwszej kolejności należy podać nazwę handlową produktu leczniczego;
  • w miejscu, gdzie na recepcie określa się dawki jednorazowe substancji czynnej, należy zapisać formułę „ilość gramów/5ml” (jest to konieczne wyłącznie dla preparatów występujących w postaci syropów o różnej zawartości substancji aktywnych);
  • cyfrą arabską ze skrótem „op” lub „lag” zapisać ilość opakowań leku;
  • określić ilość opakowań leku

Przykłady:

Rp.
Thymi Compositus Sirupi 1 op.
DS.: Stosować doustnie 2 x dziennie po 1 łyżce deserowej

Rp.
Sinecod skrupi 1 op.
DS.: Stosowa doustnie 2 x dziennie po 1 łyżce deserowej

Recepty pediatryczne

Syropy, podobnie jak zawiesiny należą do form farmaceutycznych powszechnych w codziennej praktyce pediatrycznej. Postać tę podaje się w wieku rozwojowym z wielu przyczyn np. aby zamaskować nieprzyjemny smak lub zapach wielu leków. Poniżej zestawiono popularne przykłady zapisów leków gotowych przeznaczonych dla najmłodszych pacjentów:

Przykład 1 – dziecko o masie 20 kg, preparat zawierający loratadynę

Rp.
Claritine sir. 0,005/5ml
1 op.
DS: Stosować doustnie 1 łyżeczkę raz na dobę

Komentarz: U dzieci do 30 kg loratadynę w dawce 5 mg podaje się raz na dobę. U pacjentów o masie wyższej niż 30 kg dawkę należy zwiększyć do 10 mg. Umieszczenie na recepcie adnotacji 5 mg/5ml nie jest konieczne, z uwagi na fakt, iż preparat Claritine na rynku występuję tylko w 1 dawce.

Przykład 2 – dziecko o masie 20 kg, preparat Neospasminum

Rp.
Neospasminum skrupi
DS.: Stosować doustnie 1 łyżeczkę 3 razy dziennie

Komentarz: Preparat Neospasminum u dzieci stosujemy jako lek uspokajający, przeciętnie 1 -2 łyżeczki 3 razy dziennie. Można go również użyć jako corrigens przeznaczony do niektórych mieszanek.

Przykład 3 – dziecko, 5 lat, preparat Citropepsin

Rp.
Citropepsin sirupi
1 op.
DS.: Stosować 3 x dziennie 1 łyżeczkę na 30 minut przed posiłkiem u dzieci ze zmniejszonym łaknieniem

Przykład 4 – dziecko o masie 30 kg, preparat hydroksyzyny w postaci leku gotowego

Rp.
Atarax sirupi
1 op.
DS.: Stosować doustnie 1 łyżeczkę co 8 godzin

Komentarz: Hydroksyzynę stosuje się u dzieci powyżej 3 roku życia w celu opanowania niepokoju i stanów lękowych oraz pomocniczo w łagodzeniu odczynów alergicznych (głównie świądu i pokrzywki). Dziecko o masie 30 kg powinno otrzymywać 30 mg substancji czynnej w ciągu doby.

Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia od dnia 15 listopada do dnia 15 grudnia można składać wnioski na jesienne postępowanie kwalifikacyjne przeprowadzane w terminie od dnia 16 grudnia do dnia 15 stycznia w dziedzinie szkolenia specjalizacyjnego „chirurgiczna asysta lekarza” - poinformował wiceminister zdrowia Piotr Bromber.

Zarejestruj się na naszym portalu

Wystarczy zarejestrować się raz na serwisie Pielęgniarkom aby utworzyć jedno wspólne konto, którym następnie można logować się również na Forum dla Pielęgniarek i Położnych.

REJESTRACJA
Rejestracja

Komentarze 0

Sortuj komentarze: